Jesśs Kristur,
andleg višleitni og jöršin:
Jesśs Kristur, framlag hans til handa manninum og hvaš varšar
breytingar į mannkyninu og jöršinni: Óhįšar upplżsinga meš nżjum sjónarhornum
frį mörgum rannsóknarsvišum og reynslu.
http://www.ways-of-christ.com/is/
Vegir Jesś Krists ķ mannlegri vitund og viš breytingar heimsins.
Ķ 2000 įr, įsamt fyrri spįdómum frį nokkrum žśsund įrum fyrr, hefur fólk įbyrgst margbreytileika sinn og beina upplifun meš Jesśs Krist aftur og aftur. Žrįtt fyrir mismunandi persónuleika sinn og trśarbrögš, heimspekilegt og vķsindalegt samhengi, sżnir žaš óhįšan sameiginlegan skilning. Žaš ręšir einnig möguleikann į žvķ aš ašrir undirbśi sig fyrir įlķka upplifun. Nżja hęfileika fólks og heimsins mį einnig sjį ķ gegnum Jesśs Krist, nokkuš sem fer fram śr eintómum menningarlegum og sagnfręšilegum mörkum. Hér eru vaxtarskref skošuš į nżjan mįta. Meš žvķ aš fylgja skrefum Jesś getur mašur séš mikilvęgi žeirra skrefa fyrir mismunandi sviš lķfsins.
Į 12. öld spįši įbótinn Joachim di
Fiore fyrir „Tķmabili heilags anda" žar sem einstaklingsbundiš samband
viš Guš, óhįš stofnunum, yrši vištekiš. Ķ dag fer fram įkvešin
višleitni viš aš dreifa žvķ į heimsvķsu aš leitin aš Kristi taki ekki
einungis į sig lögun ķ einstaklingnum heldur er fariš aš lķta į
einstaklinginn meira sem sellu og mešvitaš meira ķ „lķkama Krists".
Ķ žessu samhengi er ekki hęgt aš skilja „endurkomu Krists į
dómsdegi" og tķma „opinberunar" sem einfaldrar endurholdgunar,
heldur sem mun vķšfešmari atburš. Mašur getur samt sem įšur haft grun um
lķkindi į milli žróunibnar fyrir 2000 įrum og nśverandi ašstęšur - sem
mį ekki leiša til hörmunga.
Žetta verkefni hefur žaš aš markmiši aš svara
spurningum tengdum nżjum afmörkušum žroska į mismunandi lķfssvišum
sķšan Jesśs var uppi fyrir 2000 įrum. Žetta framlag er sett saman af
skyndihvöt.
Einkum ķ dag,
• žegar gert er tilkall til fyrirbrigšisins Jesś Krists af mörgum
mismunandi trśfręši
(sjį aukaglugga) og trśarkenningum, horft frį mįlvķsindalegu,
sagnfręšilega gagnrżnu, fornleifafręšilegu og fornletursfręšilega,
trśarfélagsfręšilega og sįlfręšilegu, vķsindalegu, stjórnmįlalegu
sjónarmiši,
• žegar, eins og į tķmum frumkristni, margbreytilegur andlegur vettvangur
varš til ķ žjóšfélaginu fyrir utan hinn gamla hefšbundna efnishyggjuheim
– sem skapaši bęši brżr og landamęri į milli žeirra og kristni,
• žegar grķšarlegar flóknar ašstęšur eiga sér staš, t.d. margir aš
žvķ er sagt er ķklęšast holdi „Jesś Krists"; og žegar vandrįšin
og neikvęš atvik eiga sér staš ķ nafni Jesś Krists,
žaš gęti veriš įhugavert aš rannsaka hvert raunverulegt framlag Krists er:
Žetta verkefni hefst į hluta af okkar eigin innri upplifun og öšrum dulręnum upptökum o.s.frv. Sjónarmišiš er žverfaglegt, leitaš er žekkingar og reynslu vķša, ekki bara innan gušfręšinnar. Frį žessu andlega sjónarhorni er engin tilraun gerš til aš afvegaleiša fólk frį félagslegri og pólitķskri vitund meš einhvers konar gervi-andlegu lķfi. Žaš er aušvitaš ekki hęgt aš samžykkja trśarkenningar hins vélręna vķsindahugsunarhįtt 19. aldar sem takmörkun į skošunum; žaš sama į viš austręn ķhugunarefni, aš žaš er ekkert til sem hefur ekki įšur veriš lżst ķ hinum fornu indversku veda-helgiritum og aš Jesśs sé ekkert nema, lķklega žrišja flokks, kennari žeirra, žetta er ekki hęgt aš samžykkja sem takmörkun į hugsunum. Žessi skilningur er ekki fenginn śr bókunum sem bornar eru saman ķ textanum eša ķ įkvešnum lista yfir ašrar bękur fyrir žį sem hafa įhuga į trśfręši. Lestur „Vegir Krists" śtheimtir ekki aš mašur žekki žessar bękur fyrirfram eša bśi yfir trśfręšilegri žekkingu. Ekkert er hugsaš sem trśarkenning eša sem sjónarmiš trśarlegra samtaka ķ heiminum. Engu er beint aš neinni kirkju, trśarlegum eša andlegum hópi manna eša gegn trśarjįtningu kristinna safnaša. Fólk sem tengir sjįlft sig viš annan trśarlegan eša hugmyndafręšilegan bakgrunn, en hefur jįkvęšan įhuga į nżrri innsżn hvaš varšar kristna nįlgun, svo lengi sem hśn er ekki smįvęgilega eša yfirboršskennd, getur einnig fundiš slķkt hér. Einnig er bent į sambandiš į milli hinnar kristnu leišar og annarra hneigša. Žetta verkefni gerir kristna trś įlķka ašgengilega frį mismunandi hlišum į sama mįta og Jóhannesargušspjall lżsir hinnu kristnu leiš į tungumįli sem er skiljanlegt fyrir žį sem leitušu žekkingar į žeim tķma. Sniš žessa skjals gerir einnig huga žess sem les žaš kleift aš vera frjįls. Rannsóknir eru öšruvķsi en trśbošsstarf. Samt sem įšur geta žeir kristnu einstaklingar sem lesa žennan texta, og kjósa einfalda trś ķ staš dżpri ķhugunar, lęrt af honum, t.d. hvernig hafa skal samskipti viš fólk af annarri trś įn žess aš bśa viš sķfelldan misskilning.
Textinn ętti aš tala fyrir sjįlfan sig.
„Enn hef ég margt aš segja yšur, en žér getiš ekki boriš žaš nś. En žegar hann kemur, andi sannleikans, mun hann leiša yšur ķ allan sannleikann" (Jóh 16:12-13). Vegir Krists leita fanga ķ žessum anda.
Til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu.
.
Ein leiš er aš hugleiša gušspjöllin.
Hinir 37 kaflar megintextans fylgja hinum mismunandi skrefum
gušspjallanna og opinberunarinnar. Lesa mį einn kafla eša kaflanna alla ķ
réttri röš til aš öšlast meiri skilning.
Biblķulestur, ž.e. aš lesa ķ gegnum og vinna meš textann og merkingu
hans er ašeins ein ašferš. Viš lestur gušspjallanna, megintexta „ways-of-christ.net"
og sķšast en ekki sķst Guš getur stušlaš aš dżpri skilning.
Sį sem hefur meiri įhuga į heildręnni nįlgun, žar į mešal vanręktum
hlutum sįlarinnar, geta lesiš og hugleitt kaflann, t.d. Jóhannesargušspjall
og sķšan lesiš megintexta „Vegir Krists".
Žessi heimasķša inniheldur samfelldan texta. Kafla hennar mį nįlgast ķ
efnisyfirlitinu. Viš lestur hennar er gagnlegt aš prenta efniš śt: (t.d. pdf-skjal).*
(Jóhannes og lęrisveinar hans sinntu helst hinu djśpa andlega mikilvęgi
žess sem geršist.) Žaš er nokkrir möguleikar fęrir hvaš varšar
hugleišslu. Fyrst ber aš nefna žęr grundvallarkröfur sem naušsynlegar eru
fyrir alla hugleišslu. Żta ętti śr huganum truflandi hugarįstandi og
vandamįlum meš žvķ aš vera mešvitašur um žaš eša meš žvķ aš ręša
viš einhvern um žaš o.s.frv.; til aš tryggja nęgjanlega andlega einlęgni.
Einstaklingurinn ętti ekki aš vera žreyttur, svangur eša undir miklum
įhrifum įfengis, tóbaks o.s.frv. Sķmi ętti ekki aš trufla žig į mešan
hugleišslu stendur. Žér ętti aš lķša vel į žeim staš sem žś hefur
vališ fyrir hugleišsluna. Stašurinn ętti ekki aš vera nįlęgt raftękjum
sem valda „rafstreitu". Vant fólk getur jafnvel einbeitt sér į
markašssvęši, en svona įbendingar eru yfirleitt višeigandi. Stundum var
hugleišsla gušspjallanna iškuš meš žvķ aš segja texta biblķunnar hęgt
meš lokuš augun (t.d. mešlimir Rósakrossreglunnar**). Textinn var lęršur
utan af og žvķ var athyglin ekki į oršin heldur efniš. Žaš var einnig
breytileiki hvaš varšar taktkenndar bendingar. Einnig mį lesa textann og
lįta hann virka meš lokuš augun. Žaš žżšir įn virkrar hugsunar žvķ
raunveruleg hugleišsla hefst eftir aš hugsunum lżkur. Ef hugsanir halda
įfram aš birtast ętti einfaldlega aš „horfa į" žęr ķ staš žess
aš taka virkan hįtt meš žęr. Žegar į einnig viš žegar hugsanir birtast
sem hafa greinilega eša virkilega engin tengsl viš hugleišsluna (ef
hugsanirnar varša įętlanir skaltu skrifa žęr nišur til aš fresta žeim
svo žś sért opin fyrir hugleišslu.) Skrifa ętti eftir į nišur mikilvęg
atvik sem eiga sér staš ķ hugleišslunni til aš fylgjast betur meš žróun
manns. Hin hugleišandi ķhugunarefni geta leitt til „dżpra" įstands
hugleišslu, slķkt žarf žó ekki endilega aš gerast.
Žaš getur einnig veriš gagnlegt aš hafa stķlabók nįlęgt žegar mašur
vaknar, til aš skrifa nišur stikkorš. Slķkt hjįlpar einnig til aš muna
eftir draumum og fylgja žróun žeirra. Ef draumatįkn eru mįluš į daginn
ašstošar žaš žig viš aš opna raunveruleikastig sem endurspeglast ķ
draumum. Žį veršur ljóst aš ekki eru allir draumar einföld melting į
upplifun dagsins, heldur er eitthvaš aš gerast sem er eins mikilvęgt og
sjįlfur dagurinn.
Žetta eru ekki dulspekilegir helgisišir heldur veitir žetta sįlinni nógu
langan tķma til aš opna sig fyrir efninu eša fyrir Guši, ķ staš žess aš
efniš sé ašeins tiltęk vitsmununum - žaš er ekki slęmt en nęgir ekki
eitt og sér til aš skilja andlega hluti. Smįm saman getur žetta snert og
umbreytt öllum „lögum" tilvistar okkar, žar į mešal viljanum og
jafnvel lķkamanum. Ašeins žį, žegar t.d. nżr skilningur eša tengdar
tįknręnar myndir ķ hugleišslu eša draumum birtast, eša önnur žróun ķ
lķfinu, hefur ķtarlegt efni „mętt" aš, allavega er żja aš slķku.
Žaš gęti veriš naušsynlegt aš hafa kafla į takteinunum t.d. ķ viku eša
jafnvel mįnuš. Sķšan geturšu haldiš įfram, sérstaklega ef žig langar
til žess. Žaš er ekki naušsynlegt aš tślka kaflann hvaš varšar žitt
daglega lķf įšur en lengra er haldiš. „Skrefin" eru ekki lengur alveg
ašskilin. Guš heimilar manni aš upplifa eitthvaš žegar hann (Guš) vill
žaš. Hugleišsla getur ašeins undirbśiš okkur fyrir innra „frįbęrt
andartak" en hśn getur ekki žröngvaš žvķ fram. Samt sem įšur getur
engin trśfręši ein og sér komiš ķ staš slķkrar innri iškunar - sem
getur leitt til žess aš gera žaš sem Kristur og gerši, ķ staš einungis
vinnu meš kenningar.
En fyrir utan hugleišslu eru til eins margar ašferšir og til er fólk, allar
leiša žęr aš sama markmišinu
Frekari leišir hugleišslu ķ hinu kristna samhengi.
Kirkjur bjóša sjaldan upp į kristnar leišir hugleišslu eins og nefndar hafa veriš aš ofan. Lķklegra er aš žęr bjóši upp į einfaldari myndir hugleišslu į nįmskeišum sķnum. Fólk vill eiga andlegar upplifanir. Žaš er alvöru įhugi į slķku. En kirkjurnar hafa tapaš mikiš af sķnum andlegu hefšum, og žar meš hugleišsluhefšum, og žvķ leita žęr leiša til aš endurnżja žęr. Žęr byrja į bśddatrśarhugleišslu eins og „zen", einföld ęfing ķ žögn, įn samhengi bśddatrśar eša hindśatrśar og meš kristinni eša hlutlausri kynningu. Žęr hugleiša einnig kristnar myndir*, eša lesa stutta kafla śr biblķunni eša lesa um kristna dulspekinga og hugleiša sķšan žaš. Minnst er į gamla hefš sem enn lifir mešal grķskra rétttrśnašarmunka į Athos-fjalli ķ kaflanum „Žögnin ķ eyšimörkinni" ķ megintexta okkar: žeir endurtaka „kyrie eleison" (herra, sżndu miskunn) ķ öndunartakti sķnum. Lög og sįlmar geta einnig haft hugleišslueiginleika. Einnig vęri mögulegt aš taka meš margar myndir og tįkn ķ gömlum kirkjum (byggingum). Einfaldasta leišin vęri stundum sś įhrifarķkasta fyrir kirkjurnar, ž.e. tķš tķmabil žagnar; į undan bęnum, į mešan bęnum stendur, eftir bęnina - bķša eftir aš finna eftir einhvers konar „svari" - og viš prestlega rįšgjöf. Fyrir utan slķkar ašferšir viš undirbśning fyrir Guš getur allt ķ lķfinu haft hugleišslueiginleika - žó slķkt sé erfitt į okkar erilsömu tķmum. Žaš vęri fįsinna og myndi sżna vanžekkingu aš kalla allar geršir hugleišslu „órkristnar" (sökum hugleišslna sem žekktar eru innan hópa sem eru ekki kristnir, sem eru betur žekktir en žeir kristnu). Mįlverk.
Jafnvel žeir sem leita aš innri upplifun og völdu sér hina gagnslausu og hęttulegu leiš lyfja ķ stašinn geta ķ stašinn fundiš upplifun meš hugleišslu sem fullnęgir žį.
* ... Ef prentaši textinn er rannsakašur į einbeittan mįta ašstošar žaš viškomandi viš aš foršast žau vandamįl sem sjįlfstęšir rannsakendur eigna ofskammti į Internetinu og fjölverkavinnslu (ž.e. framkvęmd żmissa verka į sama tķma).
** Til dęmis kristni Rósakrosskólinn „Universitas Esoterica" ķ Berlķn (Wolfgang Wegener), sem var til uns 1984.
*** (Dżpri) skilningur į žessum sķšum krefst žess aš taka eftir tilurš hans - sjį Kynningin aš ofan -; og frekari ašferšir sem notašar eru (sjį aš ofan, nįkvęmar įbendingar). Ašrir lķta į slķkt višhorf, er textinn er lesinn, sem almenn višmiš fyrir įbyrgšarstarf, einnig ķ heimspeki („,meginreglur góšgeršarmįla", Donald Davidson, „On the Very Idea of having a Conceptual Scheme", ķ „'Proceedings and Addresses of the American Philosophical Association", Vol.47, 1973-1974, S. 19).
Til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
1. Allar tilraunir til aš enduruppgötva hina andlegu dżpt kristni sem er aš hluta til horfin veršur aušvitaš aš hefjast į kenningunum, lķfinu og mikilvęgi sjįlfs Jesś Krists og einstaklinganna innan frumkristni - žar į mešal „opinberunar-" einkenni žeirra ķ staš žess aš velja einungis žį sem henta įkvešinni trśfręši. Žaš er einnig mikilvęgt aš taka fjölbreytileika hinna frumkristnu einstaklinga alvarlega, alveg eins og gušspjallamennirnir****** geršu, til aš sżna hiš ķtarlegra hlutverk Krists betur.*
2. Hin Gamla kirkja eftirfarandi alda einkenndist af yfirvaldi hins yfirgripsmikla svęšis„Kirkjufešranna". Meš ašstoš grķskrar tungur og žekkingar žeirra gįtu žeir gert hinar kristnu hefšir mun augljósari fyrir Evrópubśa. Žeir vissu enn mikiš um fyrri skrif sem eru horfin sjónum ķ dag. Į žessu tķmabili var lķka mikiš um įgreining varšandi žaš sem taldist sönn kristni og žaš sem taldist ekki vera slķkt. Margar žessar uppgötvanir, sem sķšar voru hunsašar, eiga skiliš nżtt mat - sérstaklega ķ samanburši viš uppruna žeirra. Žaš voru einnig kristnir menn sem sóttust ekki eftir frelsun ķ gegnum kirkju heldur ķ gegnum einstaklingsbundin ašgang aš Guši meš bęnum eša hugleišslu - t.d. ķ Egyptalandi, sbr. uppgötvanir Naq Hammadi. Innan hinnar „dulspekilegu gušfręši" nśtķma rétttrśnašarkirkna er sumt af žvķ vel varšveitt.
3. Mišaldar-skólaspeki og višurkennd riti leiddu til gušfręšilegrar skipulagningar meš įlyktun, gagnįlyktun og nišurstöšu - sem hęgt var aš kalla trśarbragšaheimspeki. Yfirvald „Kirkjufešranna" var enn višurkennt, en ašeins svo fremi sem žeir samręmdust žessum hugmyndum. Žó aš skólaspekin hafi veitt mörg athugunarefni į žeim tķma var hiš einhliša einveldi og žar meš einskoršaša vitsmunalega rökfesta ógnvęnleg og ętti aš greina ķ sundur frį hinum raunverulegu trśarlegu vķddum. Trśarbrögš voru žvķ varšveitt ķ formi kenninga en žaš freistaši einnig fólk til aš fylgja rannsóknarhefšum. Sköpunargįfa žeirra sem leita aš andlegum hlutum og dulspekingar ķ nśtķmanum sżna okkur aš sama vitsmunalega ašferšin getur einnig leitt til annarra nišurstaša og aš raunverulegur andlegur vöxtur krefst vitundar, sem er sveigjanlegri, ķtarlegri og ekki eins hörš. Hin stranga skólaspekiašferš er enn mikilvęgur upphafspunktur fyrir nśtķmalega kerfisbundna gušfręši, sérstaklega ķ kažólskri trś. En žaš eru einnig įkvešin einlęgni ķ garš annarra alkirkjulegra nįlgana (t.d. Yves Congar). Markmišiš getur vissulega ekki veriš einhliša gagnrżni ķ garš einnar af gušfręšistefnunum. Snemma viš vinnslu megintexta „Vegir Krists" voru įkvešnar formgeršir skošašar. Ašeins einn möguleiki var sķšan eftir en žaš var aš nota röš „Skrefa Jesś" śr sjįlfum gušspjöllunum! Žaš er einnig upprunaleg röš mögulegrar mannlegrar žróunar og vitundarsvęši ķ tengslum viš heiminn ķ kring. En žetta er nż, žverfagleg nįlgun.
4. Er nęgileg kirkjuhefš hafši veriš bętt viš upprunann
fylgdi višleitni sišaskiptanna, žar sem hinn biblķulegi uppruni var
notašur sem grunnur aš nżju. En višleitni žeirra var takmörkuš žvķ
žeir sjįlfur voru börn sķns tķma og vissu lķtiš um hinar andlegu og
dulspekilegu hreyfingar ķ frumkristni. Žeir sneru einnig baki viš dżrmętar
hefšir į borš til Tilbeišslu Marķu. Žaš voru ašeins einstaklingar į
borš viš hinn žżska mótmęlendagušfręšing J. V. Andreae sem gaf śt
dżpri upplifanir, sem mętti kalla „kristnar dulspekiupplifanir";
dulbśnar sem draumur eša skįldskapur til öryggis. Kirkjur mótmęlenda voru
meira segja ekki jafn umburšarlyndar og mašur hefši haldiš. Žvķ er ekki
aušvelt aš bera kennsl į hiš kristna ešli žessara upplifanna.
Gagnsišaskiptin, trśarstrķš o.s.frv. sįum um afganginn. En hinar mismunandi
gušfręšilegu nįlganir voru samt lķkar aš įkvešnu leyti. Mašur gat
fundiš innan kirkjum mótmęlenda ašskilda söfnuši į borš viš lśtherska
og sišbótar, žessi ašgreining var ašeins ķ gildi fyrir gušfręšilegar
umręšur og er ekki lengur studd af sjįlfum mešlimunum (aš minnsta kosti ķ
Žżskalandi**.
5. Öld nżrrar heimspeki, upplżsingin, rökhyggja og
(nįttśru-) vķsindi sem fylgdu stušlušu ekki aš gušfręši andlegrar
upplifunar til višbótar viš hina gömlu kerfisbundnu gušfręši. Žvert į
móti, sķfellt fleiri sagnfręšilega gagnrżnir gušfręšingar hófu
aš snśa sér aš hinum nżju vitsmunalegu og einhliša efnishyggjuvķsindum
žess tķma. Gušfręši byrjaši aš verša samanburšarrannsókn į ritmįli
og mįlvķsindum - sem voru ekki endilega mistök žó žau hafi veriš
einhliša.
Žaš er ekkert žvķ til fyrirstöšu aš hugleiša
tegund lesefnisins, en žį į kerfisbundinn mįta, eins og sķša okkur um hiš
svokallaša Filippusargušspjall (Nżjar
sķšur į ensku
og žżsku
og). Žaš er einnig oft naušsynlegt aš bera
saman fullyršingar hinna heilögu ritningar viš ašstęšur žess tķma – og
žaš er mikilvęgt aš gera ekki samstundis lķtiš śr žvķ sem skrifaš var
žegar slķkt er lesiš ķ hinum nśtķmalega tķšaranda. Tengingin viš
tilvonandi söfnuš getur einnig kastaš ljósi į merkinguna, en slķkt žarf
ekki aš leiša til takmörkunnar į žvķ ytra, einungis mannlegum atburšum,
žar sem Guš birtist ekki beint lengur, žó hann hafi veriš mikilvęgastur
fyrir mannkyniš. Sś stašreynd aš skilaboš voru gefin įkvešnu fólki
žżšir alls ekki aš engin altęk merking hafi ekki veriš til stašar. Žaš
er mikilvęgt fyrir okkur ķ dag aš skoša mikilvęgi žessarar hefšar. Efnistök
hennar verša okkur samt sem įšur ekki ljós fyrr en viš tökum trśveršugleika
žess sem lofaš var alvarlega. jafnvel fyrir fólk ķ dag, eša viš reynum slķkt
aš minnsta kosti.
Mįlsvarar hinnar gömlu kerfibundnu gušfręši sįu sig sem
mįlsvara nokkurs konar mišstöšvar raunverulegrar gušfręši, en ķ kringum
hana gęttu nż rannsóknarsviš flokkaš sig. Geta žeirra samt sem įšur til
aš uppfylla žetta sameinandi hlutverk var vafasamt. Vafalaust vęri réttmętt
aš tengja margvķslegar vķsindalegar uppgötvanir viš gušfręšilegar
kenningar - svo lengi sem žaš leišir ekki til nżrra vķsindalegra kenninga.
En žar af leišandi ętti mašur von į aš slķkt myndi eiga sér staš ķ
dag. Ķ flestum tilfellum geršist slķkt ekki. Žetta myndi žżša aš
virša fyrir sér hina tilvonandi nżju heimssżn og hugarfar, sem į rętur
sķnar aš rekja til skammtaešlisfręši, skammtalķffręši, nżja
jaršešlisfręši, stjarnešlisfręši og sérstaklega nż jašar-vķsindi
į borš viš dulsįlarfręši sem styšur ekki hina gömlu efnishyggju.
Žaš er gagnslaust aš ašlaga gušfręši nśtķmans aš vķsindaheimi 19
aldar!***
Ólķkt tilhneigingum rökhyggju hafa nżjar endurnżjunarhreyfingar oršiš til
sķšan į 19. öld sem leitt hafa til margra nżrra sjįlfstęšra kirkna
mótmęlenda. Žeim fannst samt sem įšur ekki naušsynlegt aš rannsaka
vķsindažróun til aš sjį hvort hśn samsvarist žeirra nśverandi trś.
Žęr stušla aš biblķulegri trś. Ķ flestum tilfellum myndu žęr ekki kalla
žetta „gušfręši", en žetta er įkvešin tegund af gušfręšilegri
tślkun (biblķuskżring).
6. Į 20. öldinni fór žvķ fram mikil višleitni til aš
bęta viš hlišum į gušfręši sem höfšu įšur ekki fengiš nęgilega
ķhugun, en samt įn dulspekilegra eša andlegra vķdda - var aš minnsta
kosti višurkennt sem naušsynlegur hlutur af Karl Rahner. Slķkar
tilraunir ķ heimi kažólikka og mótmęlenda voru góšar fyrir hluta
af žjóšfélaginu žvķ žęr tókust į
viš raunveruleg vandamįl fólks: t.d. Karl Barth; pólitķska
gušfręšin og gušfręši frelsunar žrišja heimsins og gušfręši
sköpunarinnar****), feminķsk gušfręši. Sumar stefnur į borš
viš „Entmythologisierungstheologie" (gušfręši „demythologization")
Bultmanns geršu meira slęmt en gott, minnkušu nįnast trśna nišur ķ
rökhyggjukennda heimssżn - žó žeir taki greinilega fram aš trśarbrögš
žarfnist ekki vķsindalegrar hluthyggju. Drewermann reyndu sķšan
biblķuskżringu gušspjallanna meš djśpsįlfręši. Žetta gęti veriš
brś žegar heimur efnishyggjukenndu heimssżnarinnar er yfirgefin įn sįlar en
djśpsįlfręši er enn ekki raunveruleg andleg vķdd biblķunnar og žvķ
žżšir ekki aš etja saman žessum hlutum, eins og įtti sér staš.
Žar til nś hafa vandamįl
tengd biblķufestu og afstęšishyggju veriš yfirgnęfandi ķ umręšunni.
Fyrir utan žaš hafa hinar
svoköllušu „Afhjśpunarsögur um
Jesś" fyrir utan
gušfręšilega hópa į sķšustu įrum veriš skašlegar nśverandi umręšu.
7. Allt til dagsins ķ dag hefur ekkert veriš til stašar sem endurspeglar „póstmódernķska" gušfręši 21. aldarinnar. Endurnżjun andlegra möguleika kristinnar trśar - aš višhalda hinni gömlu trśarlegu og félagslegu fylgni einni śtheimtir ķtarlegri vitundarbreytingu*****. Kallaš er hér eftir andlegri nįkvęmni og einstaklingsmišušum leišum til aš lķta į žjóšfélagiš og heiminn, ķ staš žess aš stjórna ašeins og varšveita hin gömlu sviš gušfręšilegrar rannsóknar og vķsindalegrar trśarrannsóknar: leiš til „fulls" kristindóms įn klofnunar nśtķmans. Žaš er hér sem „Vegir Krists" kemur til sögunnar.
*) Žau višurkenndu mešvitaš ekki bara „source Q", sem fręšimenn fundu innan žess. (Žaš innihélt ašeins ummęli Jesś fyrir pķnu og dauša Krists meš sišareglum sem nįšu śt fyrir margar félagslegar sišvenjur, oft tengd, t.d. Fjallręšan. Hiš įlķku og ósviknu ummęli „Tómasargušspjalls" sżna aš, veltur į predikurum og įheyrendum, aš frekari ummęli Jesś voru ķ umferš. Ķ fyrstu voru einungis fįeinir lęrisveinar sem gįtu fylgst sķšustu skrefunum ķ lķfi Jesś, hófst meš upprisu Lasarusar frį daušum, og stóšu žvķ įreišanlega fyrir žaš. Samt sem įšur var žaš birt žeim sem leitušu žess.
**) Ķ dag, t.d. ķ Žżskalandi, eru tilraunir geršar til aš koma reglu į žessar ašstęšur. Einnig varšandi hinar mismunandi kirkjur sį einnig sķšu okkar „Kirkjurnar sjö (opinberunarinnar) og kirkjur nśtķmans".
***) Sjį einnig aukasķšu okkar „Vķsindi og trśin į Guš". Sjį Hans Küng, gyšingdómur. Past, Present and Future for a study of the development of Christianity. Hann gerir samžętta rannsókn sem samžykkir innihald ritningarinnar sem heimild er varšar samhengi, žrį fyrir fornfręšilegar og gagnrżnar trśfręšilegar rannsóknir, sem vitir sumum kristnum mönnum og gyšingum įstęšu til ķhugunar. (Viš samžykkjum ekki allar afleišingar gagnrżninnar sagnfręšilegrar rannsóknar. Til dęmis viršast sum atvik ķ kringum Jesś ašeins vera huglęgar upplifanir. Küng er samt sem įšur opinn, hefur enn ekki rannsakaš slķkar upplifanir. Ašferš hans viš aš rannsaka žróunarskref kristindóms almennt séš (hugarfar) er įhugaverš en meš slķkri leiš er ekki mögulegt aš bera kennsl į mikilvęgu hluta kristinnar trśar, sem voru aldrei rķkjandi fyrr en nś, eins og dulspekingarnir.
****) (Žżsk bók: „Ökologische Theologie" (vistfręšileg gušfręši), Kreuz-Verlag).
*****) Einnig hinn „eilķfi fagnašarbošskapur" hins heilaga anda (Opinberunarbókin 14,6) krefst meiri vitundar heldur en vitsmunirnir einir er megnugir um aš veita.
****** Jesśs, lęrisveinarnir og gušfręši.
Innan Nżja testamentisins mį finna „gušfręši". En rithöfundanir hljóta aš hafa sameinaš žau į mešvitašan mįta. Žeir fundu fyrir žvķ aš Jesśs hafši įtt sér margar „hlišar". Mašur žarf mörg gušfręšileg sjónarmiš til aš skilja hann.
Hann kenndi einnig félagslega vitund frjįlslyndrar eša frelsunargušfręši – og hann kenndi hin (einstaklingsbundnu) sišferšilegu višmiš ķhaldssamra gušfręšinga (en ekki formlegt og ekki byggt į rķkisvaldi.)
Hann hafši einnig aš bera hiš andlega višhorf kristinna dulspekinga (sbr. dulspekilega gušfręši grķsku rétttrśnašarkirkjunnar) - og samt sem įšur vildi hann aš lęrisveinarnir stjórnušu lķfi sķnu ķ hinum efnislega heimi (sem er meginumręšuefni flestra nśverandi gušfręšinga og trśboša, sérstaklega žau er lśta aš mótmęlendum).
Jesśs sżndi „yfirnįttśruleg" tengsl viš Guš, (frį skķrn til krossins og upprisunnar, tekiš t.d. eftir žvķ ķ hugleišslukenndri yfirliti Jóhannesar og lęrisveina hans); sem er ekki hęgt aš śtskżra meš vitsmunalegri vitund gušfręšinga eins og Bultmann – samt sem įšur varš Jesś aš ganga ķ gegnum mannleg stig lķfsins, sem eru skilin af nįttśruvķsindum.
Sum tilvik mį skilja meš djśpsįlarfręši okkar tķma, sum eru andleg į žann mįta aš žau nį śt fyrir sįlfręši.
Mörg sjónarmiš eru nįnast tżnd žar sem stór hluti hinnar upprunalegu frumkristni var ofsóttur sem „villutrśarmenn" (voru ķ slagtogi viš hina raunverulegu misnotkun trśar). Žau voru öll einhliša, en ekki meira einhliša en neinar nśverandi kirkjur.
Žessi einhlišatenging er ekki sjįlfkrafa neikvęš. Hinir uppbyggilegu hlutar allra žeirra tilrauna vęru ķ lagi ef žeir teldu ekki aš žeir vęru žeir einu sem hefšu rétt fyrir sér og aš hinir hefšu aš fullu rangt fyrir sér.
****** Gušspjöllin og gušfręši.
Gušspjöllin
– og til dęmis sį hluti Markśsargušspjalls sem kallašur er „Q"
endurspeglar mismunandi sjónarmiš. Žau eru žvķ skrifuš fyrir fólk meš
mismunandi bakgrunn. Markśs var til dęmis mikilvęgur hvaš varšar
hinn sundurgreinandi huga Rómverja og fyrir žżšingar į rómversk tungumįl.
En Morton Smith prófessor nefndi „leynilegan hluta" žess gušspjalls
sem įtti rętur sķnar aš rekja til Péturs og reynslumikiš fólk notaši
einungis, innihélt söguna Lasarus og svo framvegis. Austurrķski
dulspekingurinn Lorber segir aš Markśs hafi veriš sem drengur veriš metinn
bošberi į milli lęrisveinanna. Hann hefši žvķ vitaš nįkvęmlega hvaš
var ķ gangi. Hann sżnir
nįlganir gušfręšings, meš hina mišlęgu spurningu „hver er Jesś?".
Hugsanlegur
upprunalegur Matteus, sem gęti hafa tżnst eša hefur enn ekki veriš
uppgötvašur, hlżtur aš hafa veriš beint aš gyšingunum; hiš nśverandi
Matteusargušspjall er aš lokum beint til allra sem žurfa śtvķkkašra
lżsinga fullar af lķfi um
gjöršir Jesś.
Lśkas
var svipašur en meš dżpri tilfinningar.
Jóhannesargušspjalliš
var skrifaš fyrir andlega ženkjandi kristna menn (til dęmis meš uppruna sinn
ķ grķskri dulspeki), leysti įkvešnar kristnar hugmyndir į žeirra
tungumįli.
Jóhannes lķtur greinilegast į lķf Jesś
frį krossinum og upprisunni; Matteus byrjar į lķfinu. Bęši sjónarmiš eru
rétt, en krossinn og upprisan hafa mestu afleišingarnar fyrir tķmann sem
fylgir.
„Filippusargušspjalliš" (óvišurkennt) er ekkert gušspjall heldur „umręšuframlag" śr frumkristni meš nokkrum hreyfingum, hefur sķn sjónarmiš į milli žeirra. (Žaš er engin dulspekiritgerš eins og sumir gętu gert rįš fyrir). „Gospel of Tom" (óvišurkennt) er ekkert gušspjall heldur samsafn ummęla um Jesś, hluti af žvķ er aš minnsta kosti ósvikinn, žar į mešal oršalag sem helgaš er andlega ženkjandi fólki.
Mismunandi fólk gat leyst śr mismunandi hlutum betur.
Ašferšir.
Į svipašan mįta
eru allar mismunandi rannsóknarašferšir gagnlegar, ef žeim er beitt
ķ sameiningu (žverfaglega). Ef mašur reynir hins vegar aš byggja upp
gušfręši meš ašeins einni vķsindagrein (eins og mįlvķsindaleg
rannsókn eša „Formgeschichte" eša fornleifafręšileg rannsókn),
nišurstöšurnar verša aš hluta til falskar. Frekari hugleišsluašferšir
eru naušsynlegar.
Aš auki eru almenn trśabragšavķsindi, sem eru meira og minna óhįš
kristinni gušfręši og heimspeki, sem standa stundum ķ beinni samkeppni viš
gušfręši žar sem žau glķma viš trśarlegar spurningar, sem er erfitt aš
fį ašgang aš ef rannsakendur bśa ekki yfir sķnum eigin trśarlegum tilvķsunum
viš žęr. Ef einstaklingur sameinar slķkt alvöru leit aš Guši getur žaš
reynst vera meš tķmanum įrangursrķk višbót. Žess efnisatriši gętu
reynst samrżmanlegri ef trśrękni vęri višurkennd sem grundvallareiginleiki
mannlegrar ašstęšna. (sjį „Trś...")
(...)
Til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu.Žetta oršalag var upprunalega ekki notaš fyrir tilfęrslu Jesś sem fordęmi mannsins; žaš gefur til kynna dżpri tengingu viš Guš og sköpunarleišina. Ešli žessarar tengingar mį enn sjį į mismunandi mįta. En aš lżsa žvķ sem óskiljanlegu og óįreišanlegu er einfaldlega ótękt. Slķka framsetningu mį finna ķ Jóhannesargušspjalli (Jóh 1, Jóh 5, Jóh 6:69, Jóh 7...) og ķ Kólussusbréfi og Efesusbréfi, ķ Matt 16:16 o.s.frv..; og „bjó" einnig ennžį ķ gömlum kirkjukennurum, ķ dulspekingum į borš viš Jakob Boehme, ķ Rudolf Steiner (Helsingfors 1912), og lifnar aftur viš ķ „dulspekilegum kenningum" hins kristna hyggna manns „Daskalos", sem og ķ bókum bandarķska gušfręšingsins Matthew Fox: „The coming of the Cosmic Christ. The healing of mother earth and the birth of a global Renaissance", og „The great blessing"; (…).
Ķ kažólsku kirkjunni og ķ hlutum kirkju
mótmęlenda var tilraun gerš til aš varšveita nįlęgš viš žessa hefš
meš notkun hreinna kenninga. Ašrir hlutar kirkju mótmęlenda višurkenndu
félagslegt starf Jesś betur žó žeir uršu aš nefna žaš „gušdómlegt
hófleysi" Jesśs. Ķ kenningum sem eiga uppruna sinn ķ hindśatrś er
hugtakiš „Avatar" į mismunandi svišum boriš saman, žżšir fólk sem
er ekki į jöršinni til aš taka framfarir sjįlft en en er žar
sjįlfviljugt, aš leggja af mörkum til handa framförum žjóšar eša
mannkyns; sem hluti af „gušlegri fullkomnun". Munurinn į žessari
tegund samfelldra „Avatars" viš slķkar skošanir er oft óskżr; į
mešan sjónarmiš gyšinga og kristinna leggja įherslu į „Guš
sögunnar", žroska og sérstakt hlutverk Messķasar ķ žessu samhengi.
Hér er getiš aš Kóraninn višurkennir Jesś Krist sem spįmann sendan af
Guši, og sem „Orš" Gušs, „skapašur eins og Adam" (nefndur į
mörgum stöšum) Žetta er meira en sumir kristnir gušfręšingar ķ
nśtķmanum samžykkja, žeir sjį ašeins Jesś, hinn félagslega umbótasinna!
Jesśs ašeins sem sonur Gušs - kristnir menn į tķmum Mśhameš hugsušu
žetta sér mjög lķkamlega - ķ samhengi seinni kenninga um hina heilögu
žrenningu sem var ekki višurkennd af Kóraninum Į žeim tķma voru varla
neinir kristnir menn eftir sem gįtu śtskżrt žetta meš ósviknum hętti
fyrir fólki af annarri trś.
Į žessum tķmapunkti ętti aš undirstrika
aš dulśš Krists į ekki einungis upptök sķn ķ fręšilegri hugsun, heldur
śr framsżnni upplifun, t.d. mį sjį žaš greinilega ķ verkum Jakob
Boehme; en hann sżnir einnig fįgęta getu til aš tileinka sér reynslu
sķna hugmyndalega. Öll upplifun af andlegum toga žarf (sjįlf-) krķtķska
meltingu; en mat į nišurstöšum hennar įn žess aš velta fyrir sér tilveru
slķks skilnings er ekki višeigandi ašferš, leišir ekki til neins.
Ekki er heldur hęgt aš skilja fólk meš višurkennt dulspekilegt eša andlegt
verkefni ef litiš er į žaš sagnfręšilega og gagnrżniš ašeins frį sinni
ytri félagsmótun ķ staš žess aš lįta fylgja meš žeirra óhįšu andlegu
žróun.
*) Tilvist Jesś er frekar vel skrįš ķ sögunni. Sagnfręšingar frį 1. öld e.Kr. į borš viš Josephus and Tacitus stašfesta raunverulega tilkomu hans. Einnig er minnst į tķma og stašsetningar margra višburša ķ gušspjöllum Biblķunnar. Til dęmis er hęgt aš bera kennsl į nokkra stjórnendur og embęttismenn (t.d. Lśk 3:1, 2, 23), meš įrinu sem klerkdómur Jesś hófst. Sömu ašilar finnast sķšan aftur ķ sagnfręšilegum skjölum. Žvķ bera frįsagnir gušspjallanna ķ Biblķunni ekki einkenni gošfręšilegra sagna. „Apokrżfu bękurnar", ž.e. frekari gušspjöll, eru meš texta frį öldum eftir Kristsburš, sem eru ekki hluti af Biblķunni. Oft er minni įhersla lögš į aš segja nįkvęmt frį en meira er lagt upp śr įkvešnum tślkunum į einangrušum atburšum af mismunandi höfundum.
Į žżsku og ensku sķšunum er hluta śr Opinberunarbók 1 bętt viš
:.
Ķ hlutanum innan gušspjallanna komum viš nśna aš mannlegri atburšum. Samkvęmt venju er fęšing Jesś tengd jólunum, žó slķkt sé ekki eftirtektarvert ķ jólahaldi margra. (Lśk 1, 26-56; Matt 1-2). Žegar stašiš er frammi fyrir mikilvęgi hinna žriggja kenningaįra getur mašur velt fyrir sér hvķ gušfręšingar į okkar dögum leggja svona mikla įherslu į žvķ aš afneita meyfęšingu Jesśs. Hinn öndverši „gnostisismi" lagši įherslu į aš leggja trśnaš į žaš aš Jesś hefši „sżnilegan lķkama", ašrar kenningar leggja į įherslu į aš Jesś žurfti aš fara ķ gegnum żmis skref manneskjunnar til aš lįta ķ ljósi įkvešna fyrirmyndarleiš. Ef aš sönn leit aš sannleikanum vęri įstęšan fyrir žessa umręšu kęmi meiri sveigjanleiki sér vel. Į tķmum žegar tenging viš umbreytingu kynferšis og įstar koma nżjar hlišar fram, t.d. fengnar frį austręnum kenningum og minna okkur į gamla siši, žaš ętti ekki aš vera langsótt aš samžykkja kjarna sannleikans ķ žeirri hefš. Bśddatrśarmenn, žó žeir lżsa sérstökum fęšingarašstęšum Bśdda, myndu eiga ķ engum erfišleikum meš forsendu meyfęšingarinnar, eša meš meydóminn į sįlfręšilegan hįtt, eins og t.d. R. Steiner lżsir. Kóraninn talar um Jesś sem veru sem sköpuš" af Guši ķ Marķu mey svipaš og biblķufrįsögn engilsins sem kemur til Marķu og tilkynnir meyfęšingu Jesś.
Žaš gęti komiš ķ ljós aš žessi eiginleiki Jesś, sem passar ekki viš neinar fastar hugmyndir sem viš höfum um hann, vęri veriš aš żja aš. Lķklegra er samt sem įšur aš viš berum kennsl į sérstaka eiginleika seinna meir ķ lķfinu. Viš stöndum einnig andspęnis mikilvęgi möguleikans aš „endurfęšast" meš Guši ķ žessu lķfi *.
Allt frį upphafi var lķf og klerkdómur Jesś samtvinnašur heimssögunni. Žaš varš sżnilegt ķ manntalinu, sem var fyrirskipaš af rómverskum keisara, sem olli žvķ aš foreldrar Jesś feršušust til spįmannlega mikilvęga bęjarins Betlehem žar sem Jesśs fęddist. Sś stašreynd var tekin meš ķ reikninginn ķ gušfręšilegum skrifum žegar kom aš umręšunni um mikilvęgi Jesś į heimsvķsu.
Į ensku og žżsku sķšunum er vitnaš ķ Jóh 3,5-8.
Žetta er engin dęmisaga, en einn „erfišu" kafla biblķunnar, meš nįkvęmri og mjög mikilvęgri žżšingu fyrir žį sem hafa reynsluna og žekkinguna til aš skilja hana. Jesśs sagši ekki eitthvaš viš einhvern sem hann/hśn hefši ekki möguleika til aš skynja og nota. Til dęmis ķ köflum megintexta okkar. „Žögnin ķ eyšimörkinni", og „Ummyndunin", žaš eru nokkrar nįlganir varšandi žessa Nżju fęšingu
Jafnvel fyrir fólk, sem leitar ekki aš žessari upplifun, tengdust jólin snemma žessari upplifun Hin hįtķšlega stemning ašventunnar į kirkjuįrinu undirbjó mann fyrir endurminningar „Fęšingar Jesśs" į sama mįta og föstutķmi undirbjó mann fyrir pįskadag. Stundum gat mašur žvķ upplifaš eitthvaš, įn žess aš skilja žaš samt aš fullu, sem ķ dag krefst įkafrar hugleišslu eša bęnahald til langs tķma
Jólin eru einnig hįtķš įstarinnar, žau minna okkur į aš Jesśs er gjöf til mannkynsins Slķkt breytir žó ekki hinni dżpri merkingu, mašur getur fylgt öllum skrefum ķ lķfi Jesś. Samanber kaflinn „Og Oršiš varš hold" ķ megintextanum.
Žaš er aukasķša um tengsl žessarar andlegu endurfęšingar viš kenningar um „karma" og „endurholdgun" sem žekktar eru ķ öšrum trśarbrögšum.
Frelsašir kristnir menn (born-again
Christians)
ķ samhengi frjįlsra kirkna o.s.frv.
- eru hvattir til aš halda įfram aš byggja upp
trś sķna į hverjum degi, žvķ sķfellt aš fullkomna sjįlfa sig.
- Žaš er nśna višeigandi fyrir žį aš taka
stjórn į öllum hlutum lķfs žeirra sem śtheimtir margar breytingar hjį
flestum.
- Eins og Opinberunarbók
21:5 segir um komandi tķmabil, „Sjį, ég gjöri alla hluti nżja",
žaš er einnig tķmi fyrir kristna til aš endurnżja skošanir sķnar um allt,
jafnvel nśna ķ dag.
Spurning:
Ef ég hef enn ekki upplifaš žaš, er ég žess megnug/ur aš óska mér innri
endurnżjunar frį Guši sem uppsprettu alls?
Til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu.
.
Ekkert ķ lķfi Jesś hefur įn gildis, en žessi hluti hans hefur fengiš hlutfallslega litla athygli, sérstaklega af sumum nśtķma andlega ženkjandi rithöfundum Biblķan sjįlf segir ašeins frį lagi spįmannsins Sķmeon og furšu skrifaranna varšandi hinn tólf įra Jesś (Lśk 2, 29-51). Įreišanlegasta af óblķulegu „ęskugušspjöllunum" er til ķ brotum og endursögnum, „St. Jacobus gušspjalliš", inniheldur tįknręna višburši og fundi en ekkert sem styšur viš nśtķmafullyršinguna varšandi žaš aš Jesś hefši lęrt allt af Essenes eša frį aš hluta til tengdu samfélagi Qumran; eša ķ egypskum eša grķskum hofum; eša į Indlandi, o.s.frv. Sumt af žessu gęti gert gagn fyrir frjótt ķmyndunarafliš en leiddi einnig til žess aš įlyktanir voru dregnar eša nżjar kenningar uršu til. Žetta sżndi śtlķnur af Jesś sem stóš ekki bara frammi fyrir žessu eša hinu heldur öllum andlegum kenningum žess tķma og breiddi sķšan śt ķ hverju sinni nokkuš sem samręmdist ekki endilega žvķ sem ašrir héldu fram. Žetta er grunnupplifun sem er skiljanleg ķ lķfi margra, stundum ķ ęsku fólks. Žessi upplifun fer fram śr öllu sįlfręšilegum hugmyndum er varša „mótun" og hegšun. Fyrir žekkta einstaklinga og dulspekinga er žetta nįnast einkennandi, sjį t.d. lķf hins žekkta indverska Jóga Ramakrishna og marga kennara hans sem gįtu fljótt ekki kennt honum neitt. Lżsing į žessari žróun varšandi Jesś, sjį „The Aquarian Gospel of Jesus the Christ" eftir Levi (śtgefin ķ Bandarķkjunum įriš 1908 og sķšar af L.N. Fowler & Co.Ltd., London). En lķta mį į žessa bók sem hįlfgerša fjarstęša tślkun og er hśn ekki naušsynleg viš lestur žessa kafla.
R. Steiner lżsir atriši ķ „The Fifth Gospel", rétt fyrir skķrnina ķ Jórdan, žar sem Jesśs gerir žaš ljóst aš į hinni nżju öld geta starfsašferšir dulspekiregla į borš viš Essenes sem loka sig af frį heiminum reynst öfugvirkandi. Trśarlegur įkafi žeirra, meš mikiš af lķkamlegum og sišferšilegum/andlegum hreinsunarreglum verndaši žį gegn neikvęšum įhrifum en umhverfi žeirra varš fyrir žeim mun meiri įhrifum ķ stašinn. Sérstaklega sķšar ķ lķfi Jesś finnum viš biblķulega hvöt „aš vera ķ žessum heimi en ekki af žessum heimi", žar meš aš lįta heiminn fylgja meš sķnum eigin žroska. Žvķ hefšu sumar kenningar Jesś veriš įlitnar leyndarmįl į tķmum fyrir Kristsburš en er nśna beint aš öllu opnu fólki ķ heiminum, sem er engin mótsögn viš kenningarnar sem žeim betur undirbśnu lęrisveinum er kenndar.
Žetta er greinilegt žegar boriš er saman viš gamlar leyndardómsfullar hefšir byggšar į strangri leynd, sem nżr sagnfręšilegur žįttur Žaš įhugaverša er aš žaš var svipuš tilhneiging ķ nżjum greinum Mahyana bśddatrśar žar sem lögš er įhersla į samśš fyrir öllum verum žrįtt fyrir andleg markmiš fyrir utan žennan heim. (Gamla Hinayana grein bśddatrśar leggur įherslu į markmiš fyrir utan žennan heim.) En ašeins ķ nśtķmanum hefur möguleikinn oršiš augljós fyrir alla til aš fį ašgang aš hinu andlega djśpi. Enginn getur sagst hafa aldrei heyrt um žaš. Žar sem nśtķma dulspekibękur eru enn mjög yfirboršskenndar getur mašur gert rįš fyrir aš žessi tilhneiging hefur ekki enn veriš żtt śr vör. Žaš er augljóst aš til dęmis leynileg hefš bókasafnsins ķ Vatikaninu į rętur sķnar aš rekja til tķma fyrir Kristsburš hvaš žetta efnisatriši varšar.
Aftur ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
Hér mį einnig nefna tślkun R. Steiner į mismunandi listum yfir forfešur ķ Matteusargušspjalli og Lśkasargušspjalli sem „tvo drengi sem heita Jesśs". Žaš sem ekki er hęgt aš neita žvķ aš gušdómlegt ešli Krists birtist ašeins ķ einum manni er gaman aš veita žvķ athygli aš mannslegu vitsmunirnir höfšu žau įhrif aš mannlķfsspekingar og gušfręšingar lentu ķ miklum deilum, nefnilega: „Einn eša tveir". Hin raunverulega spurning var hvernig endurholdgun Krists og ašstęšur lķfs hans fóru saman viš vald hygginna manna frį mismunandi menningarsamfélögum (...). Žar sem andleg rannsóknarefni geta veriš mun flóknari en hinn veraldlegi hugur getur ķmyndaš sér eru hlutbundnar stašhęfingar ķ bókmenntum oft ekki eins nįkvęmar en slķk almenn sjónarmiš.
til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
Skķrn ķ sinni upprunalegu mynd var hvorki tįknręn athöfn né yfirlżsing į ašild aš trśarlegu samfélagi. Kaffęring af reynslumiklum einstaklingi, ķ žessu tilfelli af Jóhannesi skķrara, lķktist oft drukknun og var žvķ frekar hręšileg upplifun. Hśn var lķk gamaldags tilbrigšum af „vķgslum" og/eša „vķgsluprófunum". Ķ žessu tilfelli var hin mögulega sįlfręšilega upplifun ekki ašalįstęšan eša leiš til aš vinna bug į óttanum viš aš deyja. Skķrn tįknaši žörfina til aš „išrast" (betur žżtt: „breyta hįttum manns"); sem sé vilja skaparans, hvers „Himnarķki" hafši veriš kunngjört (samanber Matt 3, Jóh 1).
Žegar Jesśs baš Jóhannes um aš skķra sig taldi Jóhannes sig ekki veršugan til aš ašstoša hann Hann samžykkti žaš en hafši enga stjórn į atburšinum og tók eftir mun meiri breytingum ķ Jesś en hann var vanur aš hafa ķ för meš sér. Hann hafši žegar bśist viš möguleikanum į skķrn į hęrra stigi ķ gegnum eld andans, ķ gegnum Žann sem kemur į eftir honum. Hann sį sķšan „Anda Gušs" koma yfir Jesś. Kristnir dulspekimenn sįu hér raunverulega „fęšingu Krists ķ Jesś". Žetta śtheimtir samt sem įšur ekki hugmyndarinnar um Jesś og Krist sem tvęr ašskildar verur sem höfšu įšur ekkert hvort meš ašra aš gera.
Skķrn almennt séš og sérstaklega „skķrnin ķ anda", žetta hugtak er notaš į margan hįtt, t.d. ķ frjįlsum kirkjum, mį lķta į sem nokkuš sem leišir aš „nżrri fęšingu" mannsins. (Jóh 3) Foršast er aš nota hugtakiš „endurfęšing" hér sem višgengst frekar ķ kristnum bókmenntum sökum mögulegs misskilnings viš „endurholdgun" Žetta žżšir žó ekki aš spurningin um endurholdgun birtist ekki ķ biblķunni: Matt 11,14 mį tślka į žennan mįta.
Ķ staš žess aš reyna aš leysa fręšilegar og gušfręšilegar deilur um ešli skķrnar vęri hęgt aš deila įhuganum į žvķ sem žessi „nżja fęšing" gęti ķ raun haft ķ för meš sér fyrir fólk. Viš getum byrjaš, skynjaš og rannsakaš lķf okkar aš nżju frį nżju sjónarhorni, frį dżpra, leyndu (ęšra) lagi tilveru, tilveru sem beint er aš Guši. Guš getur tekiš sér lögun ķ manneskju sem gerir konum og körlum kleift aš verša žekkjanlegra sem „myndir af Guši", eša, eins og dulspekingar segja „neisti Krists" ķ hjartanu fyllist af lķfi og fer aš vaxa. Einstaklingurinn sem sinnir žessu į hugsandi mįta getur einnig séš žetta ķ myndinni af barni sem kemur ķ ljós, eša ķ barni meš móšur sem mynd af sįlinni. Ólķkt skammvinnri andlegri mynd, sem hęgt er aš kalla fram meš ęfingu, endurspeglar hśn andlegan žroska einstaklings sem ekki er hęgt aš kalla fram hvenęr sem er af sjįlfsįlitinu. Žetta innra barn veršur aš fulloršnum einstaklingi sķšar og er jafnvel sķšar einatt til stašar ķ vitundinni.
Hvaš varšar ekki eins hugmyndarķkt getur sama fyrirbrigši tjįš sig betur ķ gegnum innri tilfinningar eša andleg įhrif, eša einfaldlega ķ gegnum umbreytingu ķ lķfinu. Listaverk į borš viš Sixtķnska Madonna gętu einnig hafa komiš til sökum sżna og geta žvķ einnig veriš gagnleg žegar leitaš er aš ašgangi aš innri raunveruleika. (…)
(…) Samanber hugleišsla Jóhannesargušspjalls sjį „nįkvęmar įbendingar" ķ Innganginum.
Frekari naušsynlegur eiginleiki vegar hvaš varšar Jesś getur hér oršiš greinilegur: žroski og męlikvarši hans er til stašar innra meš öllum einstaklingum Mašur getur žroskaš allt meš sjįlfum sér ķ skiptum fyrir lķf, įn hinnar brżnu naušsynjar stofnunar til aš veita žeim nįš. Žaš śtilokar ekki aš rįšleggja hver öšrum į bróšurlegan hįtt Vegurinn er veittur fyrir „eftirlķkingu af Kristi".
Hin „innri" upplifun kemur ekki ķ staš bęna til hins „ytri" Gušs: „Veriš ķ mér, žį verš ég ķ yšur" (Jóh 15)
Ekki var naušsynlegt aš halda vatnsskķrninni įfram eftir aš Jesśs hafši hafiš kennslu sķna, eša jafnvel eftir „andlega skķrn" hvķtasunnunnar. Jesśs sį žaš sem ytri merki um nżtt žroskaferli sem hafši žegar žroskast aš innan. Į mešan bapistahreyfingin kenndi enn: „Išrastu og taktu skķrn!", eftir samruna viš žessa hreyfingu kenndu lęrisveinar Jesś: „Trśšu", žaš žżšir aš opna sjįlfan žig fyrir sannfęringarkraftinum. „og taktu skķrn". Žessi hluti var ķvilnun til handa stušningsmönnum skķrarans, en hśn hófst meš jįkvęšu višhorfi Bįšar hreyfingar skķršu fulloršna sem gįtu tekiš mešvitaša įkvöršun. Žaš śtilokar ekki endilega žį stašreynd aš einhvers konar blessun geti veriš š réttur nżfęddra barna sķšustu 2000 įr en sennilega hefši veriš hentugra aš ašgreina žetta frį raunverulegri skķrninni og einnig hvaš varšar tengsl viš įkvešna kirkju. Žetta hefši leyst margar deilur varšandi žetta mįlefni.
Fólk leit einnig į skķrn sem inngöngu inn ķ hiš nżja rķki sem var hįš tślkuninni varšandi žaš aš Messķas vęri konungur, slķkt var algengt ķ Ķsrael ķ žį dagana. Ekki var śtskżrt aš ekki vęri um efnislegt rķki aš ręša né ytri kirkjusamtök heldur samfélag allra sem višurkenna Guš sem fašir sinn og sjįlft sig sem syni og dętur nżgetin af žessum fašir. Žessi skošun, įsamt bróšurlegu višhorfi „bręšra" og „systra" į mešal hvers annars og meš hinum mannlega og gušdómlega Jesś sem eldri bróšur myndaši kjarna žeirra kenninga sem fólki var bošiš upp į. Ķ gömlu Ķsrael var hugmyndin um Guš sem fašir žegar til, sem og hin gamla hugmynd um Guš sem eitthvaš óašgengilegt. Ķ žessu tilfelli var hann frekar įlitinn sem fašir Abrahams og žjóšin var afkomandi hans. Guš var eini fašir einstaklingsins ķ gegnum žjóšina. Ķ besta falli hafa fįeinir einstaklingar upplifaš Guš sem beinan fašir einstaklingsins. Žessi kenning kynnti Jesś fyrst fyrir almenningi ķ heild sinni; af einstaklingi sem er undir leišsögn Gušs ķ sįlinni og getur hvenęr sem er įtt samskipti viš Guš. Žetta var mašur sem žegar gat skynjaš ytri hluta tilveru žeirra meš žessari tengingu viš hinn eilķfa Guš. Žaš er nś žegar til stašar, og er sett betur fram ķ vegi Jesś.
Athugiš: Žaš er mögulegt aš eftirfarandi lżsing į upplifun Jesś ķ eyšimörkinni, įsamt višeigandi upplifun viš Guš sem ekki er lįtinn ganga ķ erfšir ķ biblķunni, sé ein af mörgum śtilokunarstigum.
Frjįlslyndir gušfręšingar hafa tślkaš skķrn Jesś sem verklega upplifun. Séš frį hefšbundnu gušfręšilega sjónarhorni var tķmatals- og spįdómsinnsteyping ķ sögu heimsins einnig vandamįl (t.d Lśk 3:1-4 meš tilvķsun ķ Jes 40:3-5; ): spįdómurinn fjallar um frelsandi verk Gušs.
Į ensku og žżsku er vitnaš til Matt 28,18-20; athugasemdir varšandi skķrn ķ nśtķmanum.
Spurning:
Ef ég hef ekki gert žaš nś žegar, get ég sett lķf mitt ķ hendur Gušs ?
.
Viš upphaf starfs sķns sem Kristur (og/eša Messķas, hebreska „Sį smurši") * er hann einn. Skķrnin og dagarnir 40 ķ eyšimörkinni (t.d. Mark 1,12-13) meš freistingunum sem heyra undir žaš. Eftir žaš įtti skipun lęrisveinanna sér staš.
Eyšimörkin tįknar einangrun, bęši aš utanveršu og innanveršu, sem gerir manni kleift aš auka vitund sķna og stilla sig betur inn į hinn almenna Guš. Žessi undirbśningur fyrir allt sem į eftir fylgir er naušsynlegur fyrir allar einlęgar trśarlegar leišir, sem tįknar endurnżjaša tengingu viš hinn gušdómlega uppruna, žó žetta sé ekki öll leišin. Į reynslustigi sķnum fór Jesś einnig ķ gegnum stig sem afmarkaš var til aš gefa sér tķma til daglegrar hugleišingar.
Kirkjurnar, jafnvel žęr sem ręša oft um „innra lķf", misnota stundum greinilega mótsögn hvaš varšar sönnun į friši ķ hinum ytri heimi, gera lķtiš til aš sżna fólki nothęfa leiš aš žessum innri friš. Viš fundum ekki žįtt žagnarinnar, aš horfa žegjandi į mann sjįlfan, aš bķša eftir hvaša „svör" geta komiš fram eftir bęnir ķ žjónustu meira en 30 mismunandi kirkna. Söngur, predikun, bęnir, söngur - nęstum įn žess aš taka hvķld, jafnvel peningum safnaš saman į sama tķma sem nokkurs konar truflun, - žetta er nįnast afrit af grķšarlegum hraša nśtķmažjóšfélags, žar sem fólk afvegaleišir sig frį hinu órannsakaša innra sjįlfi, hvort sem žaš sé mešvitaš eša ómešvitaš. Žaš er ašeins nżlega, viš leit margra aš upplifun af einhverjum toga, sem umleitanir hafa įtt sér staš, t.d. hugleišslunįmskeiš um helgi fyrir fólk meš įhuga į kirkjunni eša įhugasamt fólk er lįtiš vita af biblķufundum eša möguleikum heima fyrir, o.s.frv. En jafnvel į slķkum vettvangi vantar beinar leišbeiningar. Sumir gętu sagt aš meiri nįnd viš Guš krefst einsemdar og ašrir aš félagsleg gildi žeirra į borš viš sjįlfsgagnrżni, umburšarlyndi og getuna til aš finna friš gengur einnig śt frį tafarlausri lokun į ytri virkni. Žaš vęri varla višunandi ef svona nokkuš ętti sér annaš slagiš ķ gušžjónustu en žaš gęti veriš upplķfgandi aš višurkenna žaš sem žörf sem er oft bęld nišur
Dulspekingurinn Jakob Lorber skrifaši um
rįšleggingar Krists til handa fólksins sem „stutta leiš til
endurfęšingar", - sem mį kalla „Nżja fęšingu", til aš
foršast misskilning, eins og lżst er ķ kaflanum um fęšingu Jesś. - „Vom
Inneren Wort – Stimme der Stille" (Hiš innra orš, rödd žagnarinnar)
frį Lorber-śtgefandanum (Žżskaland). Žessi innblįsna hefš er į
žessa vegu: „Ef einhver vill frelsast veršur hann/hśn aš byrja į aš
višurkenna syndir sķnar", žaš į viš allt sem ašskilur hann/hana frį
Guši, nokkuš sem er allt öšruvķsi en žegar einstaklingur er talinn trś um
aš hafa syndir af kirkjunum. „Sķšan veršur mašur aš išrast bęši innra
og ytra meš sér meš djśpum tilfinningum og ętla sér meš mikilli alvöru
aš breyta um hįttu sķna". Hann/hśn veršur einnig aš ętla sér
"aš rjśfa sig frį heiminum", - sem merkir flękjur sjįlfsįlitsins,
ekki hiš virka lķf ķ heiminum - og „og aš gefa sig algjörlega til
mķn" (til Krists), „og ķ hans/hennar įst eiga mikla löngun til mķn,
og veršur aš hörfa frį daglegri löngun heimsins; og aš eyša aš minnsta
kosti sjö korter aš baki luktum dyrum og gluggum og hvorki bišja né lesa
neitt heldur eyša tķmanum ķ algjörum friši, ašeins eyša tķmanum meš
mér ķ sķnum innsta kjarna." Eftir ašlašandi
įvarp til Krists „hörfašu ķ friš og lįttu löngun žķna og įst til
mķn vaxa! Žó žś stundir žetta einungis ķ stuttan tķma muntu skjótt sjį
eldingar og jafnvel heyra žrumur. Žś skalt ekki vera hrędd/ur og ekki verša
įhyggjufull/ur! Žvķ fyrst birtist ég öllum sem dómari ķ stormi, eldingum
og žrumum og sķšan ķ blķšum, heilögum öldum sem fašir! Žetta er stysta
og įrangursrķkasta leiš til hreinnar endurfęšingar, eina leišin til aš
hljóta eilķft lķf. Allar ašrar leišir taka lengri tķma og eru ekki eins
öruggar, žar sem margar hęttulegar leišir eru til, ... sį sem er ekki
brynjašur og vel vopnašur mun varla nį į įfangastaš".
Žaš er mögulegt aš bišja
fyrir hreinsun og uppljóstrun meš anda hans.
Jógar vita til dęmis aš fólk heldur aš žeir „hafi engan tķma". Ķ slķkum tilfellum stytta žeir hugleišslutķma frį nokkrum klukkustundum ķ hįlftķma og loks nišur ķ 11 mķnśtur - žaš žżšir aš enginn getur haldiš įfram aš segja aš hann hafi ekki tķma. Jafnvel stuttur tķmi ķ žögn žegar ašrar hugsanir, tilfinningar og skynhrif eru ekki bęld nišur heldur ašeins fylgst meš žeim, įn žess aš lenda ķ žeim, hefur sķn įhrif. Sérstaklega žegar slķkt fer saman viš einhvers konar samhljóm viš Guš. Slķkt hefur samt sem įšur ekki sömu įhrif og lengri tķmi ķ žögn. Ķ grķsku rétttrśnašarkirkjunni, til dęmis į Athos-fjalli ķ Grikklandi, er „Kyrie (grķska: herra; į mešan andaš er aš sér) - eleison (grķska: sżndu miskunn, į mešan andaš er śt)" er notaš sem hjįlpargagn viš einbeitingu. Sķšar ķ žroska manns (hans/hennar) er slķkt skynjaš ķ hįlsinum įn žess aš oršin eru sögš. Annaš skref er, į mešan andanum er haldiš nišri, aš finna fyrir mišju hjarta manns... Sjį, til dęmis Kreichauf: „Als Pilger auf dem Berg Athos" (sem pķlagrķmur į Athos-fjalli; hugsanlega ašeins ķ boši į žżsku).
Žaš er einnig mikil įskorun aš vera žögul/l alltaf. Jafnvel fyrir utan hringrįsir hugleišslu, į mešan boršaš er o.s.frv. Į mešan erfiš sex daga Zen-Sesshin varir - Zen-sitjandi hugleišsla, sem ķ boši er ķ sumum kristnum munkaklaustrum. Yfirleitt eftir um žrjį daga ręšur mikiš af reynslulitlu fólki ekki viš žaš. Ķ kringum fjórša dag, sambęrileg viš įhrif föstunnar, gefa žau frį sér hljóš léttis og skilja žann įvinning sem orš geta ašeins skżrt į ófullnęgjandi mįta.
Žögn skapar hreinskilni. Samband viš Guš verndar einnig žessa hreinskilni. Eftir hugleišslu er gagnlegt aš venja hugann aftur viš žęr kringumstęšur sem bķša, sem žżšir aš vera minna opinn.
Žaš er samt sem įšur mikilvęgt aš fęra heiminum eitthvaš frį žögninni, aš lęra, aš višhalda įkvešinni vitund og hreinleika. Žaš žżšir fyrst af öllu fyrir hvern einstakling, meš hléum og/eša eftir flókna upplifun eša eins fljótt og mögulegt er eftir aš tķmi hefur veriš gefinn til aš koma skikki į hugsanir sķnar. Efnisatriši žess sem įttu sér įšur staš į taka meš sér inn ķ žessa einbeittu žögn hugans ķ staš žess aš reyna aš flżja žau Žaš žżšir žó ekki aš mašur eigi aš halda įfram aš hugsa. Frekari ętti mašur aš horfa į žaš sem gerst hefur, žar į mešal žaš sem gerist ķ huganum og hvernig tilfinningin er nśna; (og nótera hjį sér hluti sem eru ekki augljósir strax og rannsaka žarf betur sķšar.) Mašur lętur einnig żmsa hluta lķkamans slaka į, einn į eftir öšrum. Žannig višheldur mašur vitund sem fullkomin vera og festist ekki ķ sérstökum tilfinningum. Ef aš hugarslökunin hefur fariš fram į višeigandi mįta mun lķkaminn sjįlfkrafa slaka į.
Hvaš varšar fundi, starf, rįšstefnur og ašra hluti žżšir žetta aš spyrša ekki saman eitt erfitt višfangsefni į eftir öšru. Frekar ętti aš taka stutt hlé sem ętti ekki ašeins aš eyša ķ samręšur og įlķka hluti heldur til aš fylgjast meš og melta žaš sem įtt hefur sér staš. Eftir žaš er aušveldara aš einbeita sér mešvitaš aš nżju efni. Aš lokum getur mašur lęrt aš vera višstaddur allan fundinn. Žaš er einnig gagnlegt aš skynja mešvitaš innihald mįlsveršar į mešan boršaš er. Finna mį mörg lķkindi į milli „nęringar" og sįlfręšilegs og andlegs inntaks.
Ferliš, sem kalla mį „aš leyfa fyrri atburšum aš róast", gerir styrkleikum kleift aš vaxa į lķšandi stundu og framtķšin er ekki tóm sem „flżtur" fyrir ofan vandamįlin (sem er einnig hęfileiki sem hugurinn hefur). Žetta skapar nżjan upphafspunkt. Žašan sem įrangursrķkara er aš vinna dżpra meš sįlina. Einnig hvaš varšar ytri mįlefni. Tķmi tapast ekki viš žetta heldur fer sparnašur fram žvķ allt er aušveldara og betra en įšur. Mikiš af andlega ženkjandi fólki tekur varla eftir žvķ sem žaš missir af įn žessara innri hvķldar.
Jafnvel žessi einfaldasta andlega upplifun, žögnin, hefur žegar aš geyma leyndarmįl er varša hęstu andlegu hęšir. Žessi hęš gengur samt sem įšur śt frį leiš aš henni. Kristur leggur įherslu į aš fyrst ętti aš afhjśpa einfaldleika mannsins. Vegur hans leišir sķšan aš sķfellt erfišari og flóknari žekkingu og reynslu. Ķ žessum margbreytileika veršur einfaldleikinn ljós aš nżju.
Til dęmis getur nżlega śtfęrš eša móttekin innri framžróun fest sig dżpra ķ einbeittri žögninni, lķkt hęfileika sem getur ekki veriš „étin af möl", sjį Matt 4. Hęfileiki af žessari tegund getur samlagast öšrum įšurfengnum hęfileikum o.s.frv. Žessi žögn getur nįš staš žar sem lķf alls ķ okkur, sem hefur nśna oršiš įžekkara gušdómlegu frumgeršinni, veršur nśna skynjanlegt. Žetta er leiš til aš upplifa „fęddur af Guši aš nżju" innra meš okkur. Viš fįum nasasjón af žżšingu žessa žegar höfušiš er frjįlsara ķ mešvitašri hvķld, jafnvel til samans meš įkvešinni innsżn, mįttur hjartans veršur skynjanlegri og og žaš slaknar meira į fótunum. Sķšan er nokkru „lokiš", sama hve lķtill hluti af lķfinu žaš er. Hins vegar er engu „lokiš" įn žessa, mikilvęgir hlutir halda įfram aš vera fastir og ekki er unniš meš žį. Slķkt getur valdiš vandamįlum, ekki bara ķ draumum, sem į einnig sameina žar į takmarkašan mįta. Einnig heilsufarsleg vandamįl įsamt fleiru.
* Kristur
er titill. Ķ frumkristni voru mismunandi śtgįfur. Žekktasta er „Christos" (grķsk), sem er „Messķas" (hebreska) = „Sį smurši". Einnig voru „Chrestos" (grķska) = sį góši, sį heilagi; og - sjaldgęf - „Chrystos" (frį grķska „chrysos" = gylltur/skķnandi). til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
Jesśs varš einnig aš lęra og varš aš snśa mannlegum hęfileikum sķnum sķfellt meira aš Guši Eftir 40 daga föstu ķ eyšimörkinni birtist „freistarinn"* (t.d. Matt 4, 1-11).
Neikvęš öfl birtast jafnvel ķ „hefšbundnu" lķfi, bęši aš innan sem og ķ hversdagslegu lķfi. Einnig mį lķta į žau sem nokkuš meš lögun, ž.e. raunverulegar verur. Fyrst af öllu eru heftar og einangrašar tilhneigingar ķ manninum sjįlfum. Žegar žęr eru virkar įn žess aš tengsl viš hjartaš fari fram verša žessar einangrušu hugsanir og sķšan einangrašur vilji ein merking af žvķ aš „eta įvöxt af skilningstrénu" (Fyrsta Mósebók).
Žetta eru haršir hęfileikar sem binda okkur praktķskum böndum og žar sem žeir eru dżpra festir ķ ómešvitundinni eru žeir žaš sķšasta sem veršur ofurliši boriš. En žaš er mögulegt aš gera eitthvaš viš žvķ og višurkenna ešli žess. Mešvitašur hęfileiki til aš afneita og aš geta haft ķ staš „verša aš hafa" og skapandi og sišferšileg leiš til aš eiga viš žetta er ęfing viš aš vinna bug į žessum neikvęšu öflum.
Hins vegar leišir hiš gagnstęša til flótta frį efnislegum vandamįlum og til tómlętis og aš „fara burt" fullur fyrirlitningar inn į andleg sviš. Viš lķtum oft framhjį žvķ aš žetta er ašeins ein hliš į sömu „neikvęšu" myntinni, hśn tengist hinni hlišinni alveg eins pendśll sem sveiflast ķ bįšar įttir. Žetta annaš svęši er nś žegar opnara ķ dag og žvķ einfaldara aš vinna meš. Ein leiš til aš breyta žessu er ķ gegnum samśš, frjįlsrar gjöf į įst. Frekari hęfileika sem finna mį ķ tengslum viš bęši mętti sameina viš valdagręšgi. Breyting į blekkingu krefst hugrekkis sem hefur skilyršislausan sannleika, umburšarlyndi byggš į žvķ og frjįlsa samstöšu ķ öllum samskiptum viš ašra.
Venjulega į öllum slķkum svišum skortir sterkt, óeigingjarnt einstaklingsešli viškomandi ašila sem gęti fyllt svišin upp, ķ stašinn steypast tilhneigingarnar ķ neikvęšar öfgar.
Ķ Matt 4 er Jesś berašur žessum žremur truflandi hvötum, hér kallašur „Satan" eša „Djöfullinn". Hann vķsar ekki einfaldlega bara til andstęšnanna heldur teygir sig til nokkurs sem nęr lengra en óstöšugleiki mismunandi neikvęšra tilhneiginga. Žaš sem hann gerir er byggt į „orši Gušs", į „herra Guš" og į aš „tilbišja hann og žjóna einum". Kristur er utan viš tvķešli myrkursins og (sżnilegs) ljós og vinnur bug į bįšu meš notkun žrišju, ęšri leiš, eins og margir frekari atburšir sżna.
(…) Sjį einnig hluta 4, kafli „Saražśstra… " og taflan „kristiš višhorf".
R. Steiner lżsti tveimur meginreglunum sem ašskildum verum žar sem upplifa mį žęr bęši ķ heimi andlegra sżna. Žaš gęti veriš gagnlegt aš ķhuga bęši įhrif. Fyrir utan žessa tegund upplifunar er ekki alveg réttlętanlegt fyrir mannlķfsspekinga aš taka ekki bįšar hlišar meš žegar žeir hugsa um kristnar hugmyndir varšandi eina neikvęša. Tilhneigingarnar eru einnig oft svo blandašar aš „andgušdómlegar" tilhneigingar geta veriš mešhöndlašar sem heild. Ekki ętti aš lķta į hiš gagnstęša sem marga Guši, heldur Krist meš alla tengda hęfileika. Til eru samt andlegar hugmyndagreinar sem loka einu auga og lķta į allar andlegar tilhneigingar sem gušdómlegar.
Bęši nśtķma gušfręšingar og sumir
andlegir hugsušir loka bįšum augum og finna trślegar skżringar į hugmyndum
um neikvęšar verur meš žvķ aš rökstyšja žaš į žann mįta aš žęr
koma einungis fyrir į fįeinum stöšum ķ biblķunni. Žeir lķta framhjį
žvķ aš žetta eru ekki bara ķhugunarefni, heldur įreišanleg upplifun
Fyrir suma minni kristna hópa
myndi hugtakiš „valdhafi heimsins" - t.d. Jóh 14:30 - žżša aš
heimurinn „tilheyrir" honum ķ langan tķma og mašur getur ašeins
unniš bug į įhrifum hans. En Nżja testamentiš lżsir ašeins hans
freistandi og hrifsandi hlutverki. Sjį einnig Jóh 12:31.
Įn ótta og neikvęšra tilfinninga hafa neikvęš öfl ekkert beint vald. „Ekki mįla skrattann į veginn" (žżskt oršatiltęki), žaš aš hugsa ekki um aš versta getur einnig verkaš sem verndandi bśnašur, jafnvel gegn kirkjulegum hręšsluįróšri. Ķ dag getur andleg skynjun sżnt žessa meintu „aukningu" ķ neikvęšri hringrįs sem endurspeglar leynda burši sem hafa blundaš ķ langan tķma. Hins vegar geta jįkvęšir hęfileikar vaxiš, jafnvel žó žeir vaxi aš frumgerš sem er žegar til stašar.
Slķkir persónulegir „viškvęmir hlutar" geta einnig stašiš fyrir svari frį įlķka ytri öflum. Merki um žetta mį finna ķ öllum žjóšfélögum, t.d. ķ vestrinu ķ ašstęšum žar sem peningar og sjįlfsdżrkun er talin vera ęšsta gildiš, sérstaklega ķ gamla forminu įn nokkurs konar félagslegs kerfis, hin einhliša žjóšernishyggja og fasismi. –Žetta į sérstaklega viš žar sem hroki og afskiptaleysi rķki gagnvart heiminum, skašleg „trśarleg" starfsemi og ķ hinum öfgakennda stalķnisma, sérstaklega ķ hrottafengnu hlutverki hans yfir andlitslausu žjóšfélagi. En žetta er ekki fordęming į öllu og öllum ķ slķkum žjóšfélögum
Jesśs kennir ekki aš „standa gegn illsku" né naušsyn illsku til aš višhalda „jafnvęgi" (eins og sumar austręnar stefnur halda fram). Hann sér enga naušsyn ķ neikvęšum öflum til aš bera kennsl į hiš gušdómlega góša. Sum, oft naušsynleg, bein mešhöndlun į neikvęšum er ekki naušsynleg fyrir alla. Fyrir suma getur leišin į borš viš „kristin vķsindi" virkaš sem Mary Baker-Eddy talar fyrir. Žaš sannar samt sem įšur ekki aš neikvęš öfl séu ekki til. En žeim mį breyta óbeint ķ gegnum žetta. Meš Kristi er einnig engin eilķf fordęming. Öllum skašlegu öflum mį breyta aš lokum, allt aš sķšasta kafla Opinberunarbókar Jóhannesar žar sem loforš er gefiš aš myrkriš muni hverfa (samanber kaflinn „Hin nżja jörš"....
Eftir upplifunina ķ eyšimörkinni kallaši Jesś į lęrisveinanna (Jóh 1, Matt 4, 18 - 22, Matt 10).
* Ķ sögunni um freistingarnar veltir gušfręšin fyrir sér tįknręnni tengingu viš sögu mannkynsins: litiš er į eyšimörkina meš sķnum hęttulegu dżrum sem andstęšu heimsins sem paradķs Adams lét okkur ķ hendur og žvķ sem ašstęšur sem vinna žarf bug į aš Jesś sem hins „nżja Adams". Ķ fyrstu freistingunni, žegar steinum er breytt ķ brauš, fjallar sagan um hvort efniš eša Guš ętti aš leika vera ķ forgrunni. (Sķšar, ķ sögum um aš fęša og aš vekja stóran hóp fólks, sjįum viš ekki lengur sem freistingu. Ķ annarri freistingunni, aš stökkva frį žaki hofsins, fjallar sagan um aš vinna bug į stolti sem varšar byršir mannlegs lķfs. Jesśs fór ķ gegnum allt sem var lagt į hann (žar til bundinn var endi į žaš var af upprisunni). Žrišja freistingin fjallar um mįtt nśverandi veraldlegu konungsrķkja, eša hinu Guš gefna „himnarķki". (Žegar lengra leiš gat einnig hiš veraldlega višeigandi „frišarrķki" tekiš upp umręšuna um hiš veraldlega aš leitast eftir mętti Gušs.)
til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
Hér (Jóh 2, 1-12) rekumst viš į dęmi um hvernig misskilningur skapast ekki af rangri žżšingu, eša „leišréttingum" pįfa į gušspjöllunum, heldur af tilfinningalegum og einhliša tślkunum fešraveldisins. Žegar Jesśs sagši viš Marķu „Hvaš viltu mér, kona?" (Lśter: „Hvaš į ég aš gera viš žig, kona?") var seinna metiš sem nišrandi. Meš žvķ aš skoša textann og skoša hvernig Jesś gerir allt sem Marķa vill getur mašur aušveldlega séš aš setningin er fyllt ašdįun sem betur mętti lżsa į žennan mįta: „Hve marga hluti žarf ég aš gera meš žér, kona!" Ķ grķsku getur mašur uppgötvaš upprunalegt oršalag hins einfalda aramķska tungumįls: „Kona, ég meš žér" - jafnvel į tķma Jesś var nįkvęm merking orša hans oft ekki žekkjanleg įn žess aš skilja samhengiš...
Héšan ķ frį og aš krossinum sżna gušspjöllin skapandi tengsl į milli upplifun Jesś og Marķu. Hśn styšur viš innblįstur (meira um žaš ķ kaflanum um hvķtasunnuatburši) og upplifir naušsynlegar „stöšvar" lķfsins meš honum sem leišir aš sįlfręšilegri umbreytingu.
Jafnvel žó „brśšur Krists" hjį nunnum er oft hugsaš sem formleg merking er upprunalega bent į žaš sem raunveruleg upplifun.
„Lögun" Krists ķ manninum sameinast karlmannlegum hluta sįlarinnar (animus**), eins og įšur hefur veriš sagt ķ kaflanum um skķrnina ķ Jórdan. Žessi karlmannlegi hluti getur įtt sér „innri giftingu" viš „kvenlega" hluta sįlar okkar, ķ žessu tilfelli undir gušdómlegum kringumstęšum Žetta getur haft grķšarleg įhrif į lķfskraftinn og lķkamann. Ķmynd Marķu getur snert kvenlegu hluta sįlarinnar (anima**) į sama mįta.
Leiš fyrir karlmenn ķ gegnum Marķu og/eša
M. frį Betanķu og M. frį Magdala*. Žaš er mögulegt fyrir bęši kynin aš
feta veg Jesś eša Marķu žvķ hvaš varšar sįl eša hormóna er hvorki
mašur né kona aš fullu bundinn višbragši frį sķnu eigin kyni, eša
bundinn žeim. Sumum finnst fyrri leišin aušveldari, sumum hin seinni. En aš
lokum veršur innri heildin skżr. Ķ kažólsku kirkjunni
er fyrri hįttur į tilbeišslu hjarta Jesś og hins hreina hjarta Marķu
nįnast gleymdur ķ dag. Innri žroskinn spyr, til dęmis, ekki hvort
einstaklingurinn sé kažólskur ešur ei, heldur ekki hvort hann/hana vanhagi
um formlega žekkingu į Marķu, ekki fordómafullur, eins og oft er meš marga
sem stunda ytri tilbeišslu į Marķu.
*Uppfęra
ensku
Ašeins žeim sem fara slķka umbreytingarleiš getur heppnast aš žroskast „einir" įn kśgunar. En žetta žarf ekki aš vera einsemdarleiš. Hvaš varšar meira innri frelsi vęri samband viš hiš gagnstęša kyn mögulegt og jafnvel fullkomnara.
Ķ žessu samhengi veršur žaš sem viš höfum fengiš frį föšur og móšur aš samžętta persónuleika manns (hans/hennar). Žęttir djśprar sįlfręši geta haft samband viš trśarlega upplifun. Bękur Eugen Drewermann er önnur leiš til aš lķta į žetta. Žegar žetta er skošaš nįnar gętu grunntrśarlegar upplifanir oršiš skżrar į ašskildu sviši, žašan sem žęr hafa įhrif į sįlfręšileg ferli. Ķ dag er tilhneiging til aš sjį trśarlega leit sem „heildręna lķfsnaušsynlega hvöt innan allra manna, leita ęšri tilgangs ķ lķfinu og leita aš ótakmarkašri upplifun." Sjį t.d. Hubertus Mynarek: „Möglichkeit oder Grenze der Freiheit", (į žżsku 1977). Mašur veršur aš greina į milli ómótašra, almennra andlegra hvata og trśarlegar hvata (latneska: endurtenging), tengjast hinum gušdómlega uppruna, „Föšurnum", sem kristnir menn gera ķ gegnum Krist.
Ólķklegt er aš Guš, sem heimsins elsta leyndarmįl, verši rofinn af einum fręšum, einni tegund upplifunar eša einu fyrirbrigši. Žegar best er er ein hliš afhjśpuš. Frekar skal reynt aš višurkenna margar nįlganir og skoša allt sem heild. Žetta hefur ašeins gerst aš litlu leyti ķ dag. Ef kristnir nżttu sér gullgeršarlistina į vegi sķnum og notušu žvķ vinstri og hęgri heilahvel saman (reynt af mörgum ķ dag) myndi „barįttan" į milli trśfręšinga skjótt ljśka. Nišurstašan yrši „skapandi, įstrķkur skilningur (višurkenning)". Žrįtt fyrir žetta vęri hęgt aš skoša eina hliš, en slķkt vęri višurkennt sem slķkt og ekki gert einangruš krafa til žess. Fólk yrši meira vakandi fyrir žvķ aš žaš bętir hvort annaš.
Sį sem getur fylgt meginreglu Jesś „Žś skalt elska nįunga žinn eins og sjįlfan žig" getur einnig framkvęmt slķkt og jafnvel meira til. Sį sem sękist eftir įst į sjįlfum sér og į „nįgranna" sķnum mun taka eftir aš žetta žarf aš lęra į undan Hinn innri „aš verša fullkomnari" getur greitt fyrir įst hans.
(Spurningarnar um „kraftaverk", byrja į brśškaupinu ķ Kana, eru rannsakašar sķšar ķ sérstökum kafla Varšandi gušdómlega hliš „Marķu-Sófķa" sjį kaflann „Hvķtasunnuatburšurinn".)
Hefšbundin gušfręši leit į žennan atburš sem hann kęmi ķ staš hinnar grķsku Dķónżsusreglu, eša sem tįknręna tengingu viš fund Ķsrael meš Guši („į žrišja degi"..." 2. Mósebók 19:16) įsamt eftirvęntingu pķnu og dauša Krists, žar sem vķniš fęr dżpri merkingu.
*Į mešan Marķa, móšir Jesś, er įlitin vera „andleg
móšir" žeirra sem vilja fį leišsögn hennar er Marķa Magdalena meira
tengd viš lķf į jöršinni hjį žeim sem dįst aš henni.
Marķa Magdalena (Marķa frį Magdala) var kona
sem fylgdi Jesś. Margir telja hana hafa veriš vęndiskonu og aš Jesś breytti
lķfi hennar. En žó aš Jesś hafi sagt: „Hśn hefur elskaš mikiš",
žżšir žetta ekki endilega mikiš af kynlķfi, heldur sanna getu til
aš elska fólk, aš finna til meš žvķ og aš vera gott viš žaš. Hśn
elskaši Jesś. Henni lķkaši bęši viš hann sem mann OG hśn dįšist aš
honum sem andlegum leištoga. Samkvęmt dulspekibókmenntum (Jakob Lorber)
hreinsaši hśn sķfellt įstina sem hśn bar til Jesś, breytti henni ķ
andlega įst. Įst hennar var leiš til aš skilja Jesś og Guš betur og betur.
(Hugsanlega į svipašan mįta og Klara, konan sem elskaši munkinn Frans frį
Assisķ/Heilagur Frans sem hafnaši henni fyrst ķ kringum 1100 en samžykkti
hana sķšar. Žaš er įhugaverš kvikmynd um Frans ķ kvikmyndahśsum nśna,
į žżsku og ensku.)
Žaš er sérstök hefš į tilvķsunum til
Marķu Magdalenu - žjóšsögnin um hiš „heilaga gral" Jósef frį
Arķmažeu, Marķa Magdalena og ašrir fylgismenn Jesś tóku „gralinn" -
upprunalega bikar meš blóši Jesś į krossinum - til Frakklands og Englands.
Sum kraftaverk tengjast gralinum. (Gralinn tįknar einnig gušdómlega
įst).
Žaš eru einnig kenningar um Marķu Magdalenu.
Til dęmis sś aš hśn įtti barn meš Jesś sem skapaši upphaf fyrri
evrópsku konungsęttar (Mervķkingar). Engum hefur tekist aš sanna žessar
tilgįtur ķ nśtķmabókum.
**) Hugtökin „anima og animus" eru ekki trśarlegs ešlis. Til dęmis er žaš upplifun margra, hvort sem fólk er kristiš eša ekki, aš karlar og konur karlmannlegar og kvenlegar hlišar į sįl sinni sem eiga upptök sķn frį föšur og móšur žeirra sem ólu žaš upp. Žannig geta žau lęrt aš samžętta persónuleika sinn. Hugtökin anima/animus, sem notuš eru af sįlfręšingum, samręmast jafnvel ekki alveg žessum raunveruleika. Žetta er samt sem įšur žeirra nįlgun til aš skilja žetta.
Spurning:
Get ég lagt hendur į plóg til aš bęta samband mitt viš einstaklinga af
gagnstęšu kyni?
Til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu.
.
Žaš er góš hugmynd strax eftir kaflann um „Brśškaupiš ķ Kana" (Jóh 2, 1-12) aš taka į samtķšarvandamįlum į sviši įstarinnar. (Finna mį yfirgripsmikla aukasķšu į heimasķšu/„Spurningar, Svör...".)
Kristur fjallar um hjarta fólks og möguleika žess aš verša heild, aš vera fullkomiš, sem er forsenda raunverulegs frelsis. Hann styšur ekki frekara nišurbrot ķ manninum sem er žegar aš verša aš engu; engin dulspekileg upplifun į neinu, frekar nż samžętting į „visku hjartans".
Kristur stendur fyrir įbyrgš fólks fyrir hvert öšru. Hann trśir samt sem įšur ekki į „ešlislęgar naušsynjar" ytri mynda eša aš ofmeta žęr. Jafnvel aš misnota žęr hvaš varšar įbyrgš, trś og hreinskilni til aš afhjśpa öfund og aš „eignast sér einhvern". Hjį honum snżst allt um andann sem fólk hagar sér ķ. Ķ hjónabandi er ekki allt sjįlfkrafa rétt sem er įlitin neikvęš ytri hliš.
Aš elska Guš og nįgranna žinn sem žig sjįlfan žżšir einnig aš elska sjįlfan žig. Žessi stjórn Krists, tekur viš af fyrirbyggjandi rökum Gamla testamentisins er almenn višhorf sem finna mį į svišunum žremur og sameinar žau (sjį Mark 12:33; Jóh 13:34; Gal. 5:14; Jak 2:8). Ķ žessu samhengi er mannkęrleikur eitthvaš meira en umönnun ęttingja, o.s.frv. Žetta śtilokar žį žó ekki - į frjįlsan mįta. Sökum žessa hlutverks manns sem įstrķks hjįlparmanns žį er sjįlfselska, žar sem višeigandi er, ekki sjįlfselskri tegund heldur af góšmennsku hjartans, beint aš manni sjįlfum sem verkfęri til aš žjóna öšrum og/eša Guši, žar į mešal lķkamanum.
Ęšsta įstin er skilyršislaus įst. Samanber aš elska jafnvel „óvini" Matt 5:43-48 - sem śtilokar ekki visku
Fyrir ķbśa Evrópu ķ samtķmanum getur umbreyting kynferšis veriš upplifuš žegar tvęr manneskjur hittast į vitsmunalegan og sįlfręšilegan mįta į mešan gagnkvęmar athafnir vara en lęra sķšan aš eiga viš śtstreymi andśšar og samśšar. Žessa hluti, į mešal annarra, ętti aš ķhuga er leitaš er aš tengilišum sem einnig er vit ķ fyrir hinn ytri heim. Sameining į lķkamlegu sviši kemur sķšar og er ekki sjįlfkrafa hluti af allri vinįttu og fundum. Og aš kynnast einhverjum žżšir ekki aš mašur žarf aš fara frį nśverandi maka. En įstrķk stemning fylgir žvķ. Mįttur hjartans getur lašaš aš sér kynferšislega orku, og fólk žarf ekki alltaf aš leysa hana meš miklum krafti, eins og gerist svo oft ķ dag ķ gegnum menningarlega skilyršingu.
Marga andlegar hefšir kenna umbreytingu kynferšis ķ staš kśgunar eša žess aš lifa sig ķ gegnum žaš sem er meira en „göfgun" Freuds. Įlķka nįlganir voru ķ hinum kristna heimi en eru tżndar ķ dag og žarf aš śtfęra žęr aš nżju; arfleifš mansöngvara og trśbadśra drógu upp mynd af žessari tegund žekkingar.
Žar sem kynferši getur valdiš ómešvitušum tengslum į milli fólks sjį flest trśarbrögš žaš sem jafnvęgislist tengt viš samband žar sem bįšir ašilar rįša viš afleišingarnar. Žeir sem vilja foršast kynlķf fyrir giftingu geta gert slķkt, ef bįšir ašilar eru greinargóšir varšandi žaš sem žeir vilja og styšja hvort annaš ķ samręmi viš žaš.
Jesśs višurkenndi žessa gömlu nįlgun, alveg aš neikvęšu persónusköpun varšandi aš girnast til dęmis maka einhvers annars. En žetta śtilokar ekki endilega įkafan fund tveggja einstaklinga sem hittust einungis oftar en haldiš var fyrirfram. Žetta er ekki alltaf aušskiliš, meira segja ekki fyrir žį tvo einstaklinga sem um ręšir: „Žvķ aš hvar sem tveir eša žrķr eru saman komnir ķ mķnu nafni (ž.e. „ķ tengslum viš anda minn") er ég mitt į mešal žeirra" (eša žżtt į réttan mįta: „ķ žeim"). Žetta krefst ekki opinberrar, kirkjulegrar samkomu, ekki sérstaks undirbśnings en getur įtt sér staš alls stašar žar sem „andi Krists" tengir tvęr manneskjur saman einhverra hluta vegna. Jafnvel žó um karl og konu sé aš ręša og žeim lķkar viš hvort annaš (samśš) getur veriš erfitt aš višhalda skżrri vitund sem er uppruninn en slķkt er naušsynlegt fyrir heiminn. Žetta žarf ekki aš snśast um samband eša kynlķf en žeir sem um ręša verša aš finna śt į hreinskilinn mįta um hvaš er aš ręša ef žau vilja taka stjórn į ašstęšunum. Stundum var augnablikiš til stašar ef mašur var opin/n fyrir žvķ.
Lķf Jesś į jöršinni sżnir nś žegar hve óhefšbundinn hann var į frįbęran mįta. Žaš gęti komiš ķ ljós aš venjurnar séu ašeins naušsynlegar svo lengi sem „hann er ekki mitt į mešal žeirra".
Forsenda višeigandi fundar į milli einstaklinga, sem mašur getur bętt į nįttśrulegan mįta, er rannsókn į einstaklingsešli manns, žar į mešal „įrunni" og/eša „nįšargįfu". Jafnvel ķ sambandi heldur fólk įfram aš vera einstaklingar og algjör sundrung tveggja einstaklinga ķ sambandi er ekki žaš sem Kristur vildi.
*) Mannkyniš er flókiš net sem gęti skżrst betur ķ nęstu köflum.
til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
Ķ Jóh 2, eftir brśškaupiš ķ Kana er „hreinsun musterisins" lżst. Į ötulan mįta rak Jesś kaupmenn og vķxlara śt śr musterinu meš ofbeldi. Hann vildi senda śt skżr skilaboš gegn hręsni heimsins, tilnefndi musteriš sem tilbeišslustaš en ekki einungis sem staš žar sem prśtt fer fram. Undir žessum kringumstęšum įtti hann ekki von į neinu frį embęttismönnum borgarinnar og kirkjunnar svo hann notaši sķnar eigin hendur sem sį eini sem var įbyrgur „ķ hśsi föšur sķns". Žessi verknašur var félagsleg andstaša sem ekki fylgdi ofbeldi. „Framar ber aš hlżša Guši en mönnum" er almennt séš višhorf Jesś. Einnig žar sem hann segir: „Gefšu žaš keisaranum, hvaš er keisarans (og til Gušs, hvaš er Gušs)", aldrei er eins žręlslundaš višhorf rangtślkaš eins oft. Markmišiš er frekar aš hlķfa lęrisveinunum viš tilgangslausum įgreiningi viš félagsleg öfl sem skipta žį ekki mįli. Trśarbrögš og stjórnmįl hafa sķn eigin lög. Aš žjóna nįunganum og aš vilja „žaš besta fyrir borgina" er heldur ekki žręlsótti.
Ķ žessu samhengi ętti spurningin um hvernig tekiš er į tilfinningum aš spretta fram žvķ ekki eru tilfinningar allra į eins hįu stigi og tilfinningar Jesś. Hann bjó sķfellt viš „skjįlfta frammi fyrir Guši" og samkennd ķ garš fólks og įkafi hans var byggšur į mešvitušum, góšum įsetningi. Ķ venjulegum manneskjum eru nęstum allar tilfinningar blandašar saman viš ómešvitaša örvun. Višbragš sem er mismunandi ęvisögulega séš og mismunandi aš styrkleika en mjög svipaš ķ grunngerš. Aš horfa į sjįlfan sig, įn žess aš vera įnęgšur meš tślkun annarra og halda įfram aš leita aš žessum višbrögšum ķ manni sjįlfum, aš horfa į žau og öšlast loks stjórn į žeim og/eša fęra Guši žau er langt lęrdómsferli.
Žó viš eigum hér viš sįlina eru
hefšbundnar sįlgreiningar og/eša mešferšarašferšir ekki mjög višeigandi
fyrir žį sem leita aš Guši og sannleikanum.
Sįlfręši getur jafnvel stöšvaš andlegan
žroska okkar ef viš höfum einhliša tślkunarmódel ķ huga okkar sem reyna
aš minna sįlfręšileg vandamįl varšandi kynferši og ęskumótunar. „Orsakir"
veikleika geta aš auki oršiš aš „réttlętingu" til aš halda įfram
aš vera eins og mašur er ķ staš žess aš leggja įherslu į getu mannsins
til aš žroskast eins og Erich Fromm hefur minnst į.
Žar sem sįlfręšin żtir undir aš skošaš séu sįlfręšileg ferli og žegar sįlin įlitin vera meira en bara efnafręšileg, rafmögnuš virkni, sem sjaldan į sér staš, getur rannsókn žeirra reynst gagnleg brś. Vķsindin myndu žróast betur ef žekking og/eša deilur varšandi óhefšbundna sįlfręšilega skóla vęru višurkenndir sem efnivišur fyrir žeirra eigin rannsóknir. Žaš hjįlpar yfirleitt ekki aš vinna aš mörgum margslungnum vandamįlum ķ einu. Įhrifarķkara vęri aš leita fyrst aš žįttum žessarar sįlarflękju og greina ķ sundur hvort um sé aš ręša „bjįlkann ķ auga manns" eša „flķs ķ auga einhvers annars", hver er įbyrgur fyrir žvķ. Jesśs og sumir kristnir skólar leggja įherslu į „bjįlkann ķ auga manns" žvķ žaš er erfišara aš lķta į vandrįšin verk manns, slķkt žarf aš lęra og mašur ętti aš byrja į aš leišrétta mistök manns; aš heyra jįtningu manns hefur žvķ lęknandi įhrif fyrir utan andlegan įvinning. Sįlfręšilegir skólar kjósa stundum frekar hitt sjónarhorniš, žess er tilheyrir fórnarlambinu. Mašur gęti uppgötvaš aš loks hefur mašur litiš į bęši sjónarhorn. Austręnar andlegar kenningar myndu til dęmis leggja įherslu į tenginguna į milli beggja hliša ķ lķfinu sem uppruna „karma", örlög.
Ašferš sem R. Steiner benti į gęti hjįlpaš til aš eyša eftir-įhrifum sem daglegar venjur valda, ž.e. dagleg upprifjun į hinu lišna, hefst į kvöldinu og lķtur aftur til morgunsins. Žetta aušveldar veruna ķ nśtķmanum Žessi ašferš aušveldar įlķka ferli eftir dauša eins og margar daušaupplifanir hafa skżrt frį.
Žaš er einnig mögulegt aš skapa „spegil sįlarinnar", lista af eigin neikvęšum hęfileikum sem bęta žarf og meš hęfileikum til aš keppast aš. Mašur gengur oft ķ gegnum žetta, stjórnar eigin žroska, venja sem mikiš hefur veriš reynd af dulspekingum.
Sįlfręšileg framför getur haft žau įhrif aš samręšur batni į milli einstaklinga. Fólk er minna fordómafullt og ekki er eins lķklegt aš žaš hrapi aš įlyktunum žegar žaš hefur sjįlft oršiš gegnsętt og hefur getaš sleppt byršum sķnum. Žegar Jesśs leggur įherslu į višhorf sem dęmir ekki fólk og mikilvęgi žess sem „kemur śr munninum" er hann ekki aš tala um ófullnęgša sišferšilega fullyršingu heldur beišni um aš hefja lęrdóm. Žetta gęti haft žaš ķ för meš sér aš fólk veršur aš hętta aš deila, taka sér hvķld - sjį kaflann „Žögnin ķ eyšimörkinni" - og sķšan ręša hreinskiliš hvort viš annaš.
Ķ žessu samhengi eru evrópskar andlegar leišir sem innihalda tauga- eša vitundamišstöšvar žekktar ķ Jóga sem „orkustöšvar" (mannlķfsspeki, alžjóšlegt lķf - mį ekki rugla saman viš Universal Life Church -, og annaš). Mašur getur ekki sjįlfkrafa lżst žessum hugmyndum eins og žęr séu ekki kristnar, eins og sumar kirkjur myndu vilja aš viš héldum, en viš žekktum žegar kristna gušspekinga į mišöldum (J. G. Gichtel*). Nśna mį višurkenna aš žetta bżr ķ okkur öllum, alveg eins og nįlastungupunktar, sérstaklega ķ Kķna. Žetta er ekki sjįlfkrafa taóismi žvķ žessa punkta og lķnur mį męla meš rafmagni og skoša vefjafręšilega séš ķ holdi mannsins.
**) „Įkafinn" ķ žessari merkingu žżšir annaš en „įkafi įn skilnings" (Rómverjabréfiš 10:1-3)
Spurning:
Getur Guš ašstošaš mig viš aš vinna meš tilfinningar mķnar af meira įsettu
rįši?
Til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu
.
Mikiš hefur veriš ritaš um umskipti žjóšfélagsgilda (bęši gamalla og samtķšargilda) sem fjallręšan hefur valdiš. Sumir kunna aš meta hana ķ tengslum viš félagslegar athafnir. Ašrir reyna aš ógilda gildi heimsmįla meš hugtakinu „sišareglur undirstöšuvišhorfa" og hygla svokallašar „sišareglur įbyrgšar" meš hótunum į refsingu eins og ķ Gamla testamentinu, hernašarkenndar eša ašrar geršir. Sumir reyna einfaldlega aš haga lķfi sķnu ķ samręmi viš ręšuna. Fjallręšan er einnig metin mikils fyrir utan kristni (t.d. af Gandhi).
Séš frį sjónarhorni rannsóknar į vitundinni er augljóst aš fjallręšan er beint aš fólki sem skilur aš vitund getur veriš meira en andleg greining og įtta sig į aš lķfiš endar ekki meš žeim. Hinir „andlegu fįtęku", sem vita aš žeir eiga ekkert (eša ekki mikiš) og eru reišubśnir aš hugsa į afstęšum nótum, til aš sjį aš Guš veit meira en žeir og aš hann getur kennt žeim margt, žeir eru blessašir, „himnarķki er žeirra". Žetta višhorf getur reynst vera samfellt og öflugt skref ķ žroska manns, mun betra en önnur višhorf sem almennt séš eru talin vera „hyggin".
„Žeir sem žjįst" verša ekki aš bera sķn eigin örlög sjįlfir og žvķ eru žeir hluti af rķkinu ķ heild sinni ķ staš žess hlaupa kęrulaust yfir allt. Sumir ašstoša lķka viš aš bera byrši einstaklinganna ķ ašstęšum žeirra og finna aš lokum örlög žjóša og mannkyns. Ķ staš stjórnmįlamanna eru žetta oft félagslegar hreyfingar okkar daga. Og hver veitir žeim naušsynlega samśš? Hver bišur fyrir žeim, ķ staš alltaf fyrir žį voldugu, fręgu og rķku?
Hinir „hógvęru" eru žeir sem eru af fśsum vilja hógvęrir (en ekki žeir sem eru bara hręddir). Žeir „munu jöršina erfa" og ašeins undir stjórn žeirra getur jöršin veriš varšveitt og žróast.
„Žeir sem hungrar og žyrstir eftir réttlętinu": - ekki öfund en sanngjörn leit aš réttlętinu fyrir žį sjįlfa og fyrir ašra opnar fólk fyrir žvķ sem er fyrir „ofan" žaš. Fyrr eša sķšar munu svörin koma, žó žau munu ekki alltaf vera į žann veg og žau ķmyndušu žau sér „Hinir miskunnsömu" bera bręšur sķnar og systur og dżr af fśsum og frjįlsum vilja og į sama mįta og Guš ber žį
„Žeir sem eru hjartahreinir" og hafa tekiš eftir og lagt frį sér vitsmunalegu gleraugu sķna og fordóma „munu Guš sjį". Žetta er dżpri merking į oršunum „dęmiš ekki".
„Frišflytjendurnir", į sama mįta og frišarbęn Frans frį Assisķ, leyfa öšrum aš sjį aš annaš af hlżtur aš vera aš verki hér, annaš af en įkvaršar annars lķf. „Žvķ aš žeir munu Gušs börn kallašir verša."
„Sęlir eru žeir sem ofsóttir eru fyrir réttlętis sakir žvķ aš žeirra er himnarķki", og žeir sem eru smįnašir og ofsóttir af öšrum vegna Jesś eru einnig blessašir. Žetta var einnig oft tilfinning žeirra, į mešan ytri vera žeirra žjįšist. Žetta žżšir žó ekki aš žjįning sé markmiš ķ sjįlfu sér
Žeir sem įvarpašir eru eiga einnig aš ganga ķ hlutverk sem „salt jaršar" og sem „ljós heimsins". Sérstaklega ķ žessum kafla vķsar hann til „laganna" og spįmanna Gamla testamentisins. Hann talar um žaš sem var rétt fyrir sinn tķma og gerir žaš įrangursrķkt į nżjan hįtt fyrir nżjan tķma. Žar sem lögin sjįlf geta ekki lengur veriš forgrunni, heldur upptök žeirra. Tķmi žegar allar manneskjur geta endurskapaš innri meginreglur lķfsins aš nżju.
Sį sem „sękist eftir gušsrķki mun fį allt annaš". Žaš er vert aš merkja aš andlegan hugsunargang į ekki aš eyšileggja heldur opna til aš geta meštekiš žaš sem į upptök sķn ķ ęšri, andlegri rökfestu. Ręšunni er samt sem įšur ekki ętlaš aš valda žvķ aš viš snišgöngum heimsins „hömlur" ķ staš įvinningsins sem hlżst af žvķ aš njóta ęšra įstands andlegrar vitundar. Ęšri skilningur į aš horfast ķ augu viš heimsvitund og lķf žar til heimurinn er umbreyttur. Skżrleiki er til stašar eša getur žroskast ķ sambandi viš skilnings mannsins į įkvešnum spurningum, allt frį fįfręši til hugleišingar, hroka, kenningu og trś, og endar loks ķ žekkingu. Žaš er mikilvęgur grunnur fyrir vöxt. Žetta er öšruvķsi en aš sękjast eftir himnasęlu sem finna mį ķ gömlum andlegum hugsunarstefnum.
Hiš ęšra hugsunarstig sem lżst er ķ fjallręšunni (sjį einnig nęsta kafla) er sérstaklega beint til fólks sem viš meira en einfaldlega aš nota žaš til aš endurskipuleggja sķnu persónulega andlega lķfi. Leišinn fjallar um lķf einstaklingsins žar sem viškomandi getur leitaš aš maka eša aš „žeim er stendur honum nęst" eins og lżst er ķ köflunum „Skķrnin" og „Žögnin ķ eyšimörkinni". Śtžensla vitundar inniheldur samband karlkyns og kvenkyns og fįlmarar eru teygšir śt ķ įttinni aš frekari sįlfręšilegu samspili į milli margar einstaklinga. Bent var į slķkt ķ köflunum „Brśškaupiš ķ Kana" og „...Įst". Hérna höfšar fjallręšan til žessa efnislega og sišferšilega stigs sem opnar leišina fyrir ķtarlegri andlegum markmišum sem geta mótaš samfélag śr samskiptum fólks. Žetta er ķ samręmi, į frumstęšan hįtt, viš samband hljóšs til tónbila, tónbila til žrķhljóms og viš žrķhljóma til tónstiga, sem viršist vera raunverulega mynstriš fyrir allt - heildin.
Ķ gušfręši hefur tengingin viš opinberunina ķ gamla testamentinu veriš metin: t.d. Sįlmar 1 og Jer. 17:7f. Samkvęmt 4. Mósebók 12:3 ķ tengslum viš Mat 11:20 var litiš į Jesś sem hinn nżja Móses. Spįdómurinn ķ Sakarķa 9:9f. „...rķki hans mun nį frį hafi til hafs" fjallar um mikilvęgi kunngeršs gušsrķki į heimsvķsu. Žaš er ekki hęgt aš lķta hjį žvķ aš ķ Fjallręšunni umbreytir Jesś aftur og aftur lögum Gamla testamentisins ķ eitthvaš nżtt: „…en ég segi viš ykkur…", ž.e. hann talaši ekki sem rabbķni aš tślka ritninguna heldur meš vitund į gušlegum leišangri. Deilt var einmitt um žetta spįmannlega og Messķasareinkenni af žeim sem trśšu ašeins į Gamla testamentiš.
Į ensku og žżsku sķšunum okkar er śtdrįttur śr Matt 5: blessunarsęlan og salt jaršar
Aftur ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
Mörg verka Jesś eru hin tįknręnu ytri tįkn fyrir innri „ummyndun", hefst ķ samtalinu viš Nķkodemus (Jóh 3), heldur įfram meš Fjallręšunni, alveg aš lękningu fyrir žann blinda og mettun 5000 manna į fjallinu. Žessi ummyndun er aš hluta til skyld hinu austręna hugtaki stórkostleg uppljómun (great enlightenment). Mannsandinn er uppljómašur. Žaš vķsar hér samt sem įšur til nįnari tengingu viš Guš og anda hans. Hér ber ekki ašeins aš skilja Guš sem algilt lögmįl heldur einnig veru, veru sem er raunveruleg Jesś og žeim sem fylgja vegi hans.
Einfaldur „jįkvęšur hugsunarhįttur", ef hann er ekki sjįlfselskur, ekki mikilmennskubrjįlašur og įn tęknilegrar hagręšingar, gęti breytt hugsunum ķ įstand lķkara žvķ sem kemur frį Guši. Žessi leiš gęti opnaš okkur fyrir Guši. Prentaš mįl žessarar hugsanastefnu hefur samt sem įšur ekki veriš rętt nógu mikiš og slķkt getur oft leitt til sjįlfsblekkingar.
Žetta er ekki enn „ummyndun". Ummyndun bętir ekki bara jįkvęšri stašfestingu viš hin óskipulegu, fjölbreyttu andlegu „śrręši" sem allir hafa yfir aš rįša žannig aš meiri jįkvęšni bętist viš - sem er möguleg ęfing. En ummyndun afhjśpar allt meš hęfileika til aš lķta į andlegan uppruna, lausan viš brenglun hugans eša misvķsandi įherslu. Ęšri gušdómleg skipan ķ öllu veršur sżnileg. Varšandi žessa tegund žroska er um aš ręša ęšra stig ferlis sįlfręšilegrar hreinsunar sem minnst er į ķ kaflanum „Hinn heilagi įkafi". Į žessu grunnstigi skilnings veršur allt skżrara. Bein višurkenning eša skilningur snżst ekki um aš hugsa; slķkt kemur bara meš eša įn hugsunar Žaš er ekki hęgt aš žvinga slķkt fram og žaš frelsar okkur. Hugsanaheiminn žarf ekki lengur aš bęla til aš kalla fram ęšri visku, eins og ašrar hugsanastefnur hafa gert tilraun til.
Hugsun okkar er óhįš višbragšarmunstrum varšandi ešlisįvķsunina og hin stjórnanlega, greinandi og tilbśna hugsun veršur tól ęšri skynsemi į mun aušveldari mįta. Žį getur einstaklingurinn einnig skiliš hvaša hegšun hentar hverjum kringumstęšum.
Mašur getur gert rįš fyrir aš Kristur sjįlfur hafi ekki žurft aš eyša öllum žessum sljóleika sem ašskildi venjulega manneskjuna frį žessu stigi vitundar. Hann hlżtur samt sem įšur aš hafa upplifaš aukiš stig skżrleika Sķšar, ķ svokallašri ęšstu presta bęn, baš hann um žann skżrleika sem hann hafši haft viš Guš fyrir sköpunina.
Sumir gušfręšingar sjį ummyndunina og jįtningu Krists af Pétri ķ ljós gyšingalegs dags į sama tķma varšandi frišžęgingu eša Tabernacle veisluna sem fylgir. (Dagur frišžęginar var eini tķmi įrsins žar sem presturinn sagši nafn Gušs ķ innri helga staš musterisins). Ašrir sįu tengingu viš Móse aš klifra upp į Sķnaķ fjalls (Önnur Mósebók 24:16).
Į žżsku og ensku sķšunum er hluta śr Matt 17 bętt viš.
Spurning:
Getur Guš ašstošaš mig viš aš endurskipuleggja hugsanir mķnar ķ samręmi
viš skynsemina?
.
Jesśs ašhafšist ekki til aš fullnęgja žorsta einhvers annars ķ garš skynjunar. Hann ašhafšist ekki heldur til aš neyša fólk til aš trśa ķ gegnum ytri atburši. Hans heila leiš var leidd įfram af innri skżrleika sem sagši honum hvaš hann ętti aš gera hverju sinni, og ekki „sökum mismunandi kringumstęša, til aš nį fram hinum og žessum įhrifum" Lękningar voru oft „tįknręnar" fyrir eitthvaš stęrra og eitthvaš sem var meiri grundvallarregla. Į mešan lękningu žess sem fęddist blindur į sabbatsdag svaraši Jesś aš įstęšurnar vęru ekki syndir „heldur til žess aš verk Gušs verši opinber į honum". (Jóh 5, 6-9; Jóh 6; Jóh 9, 3 ...).
Į sama tķma var sundrung į śreltum hugsunargangi og hugleišing hins djśpa mikilvęgis slķkra ašgerša įn efa hjįverkun sem óskaš var eftir. Jesśs įttaši sig į aš til er fólk sem žarf aš geta fylgst meš, tališ, męlt og vegiš, eins og ķ tilfelli Tómasar, sem stendur fyrir „hin vķsindalega" į mešal lęrisveinanna. Žegar hann fékk tękifęri til aš rannsaka hvort Jesś stęši ķ raun fyrir framan hann sagši Jesś: „Vertu ekki vantrśašur, vertu trśašur" (Jóh 20, 19-29). Jesś vildi aš Tómas beitti sinni nżju upplifun meš žvķ aš ķhuga svo hreinskilnislega og djśpt aš rętur efa hans myndu hverfa og eitthvaš rann upp fyrir honum. Žaš aš Jesś žurfi aš segja žetta į eftir žżšir ekki aš Tómas hafi veriš vantrśašur mašur, nśna „veginn" af hinum ytri raunveruleika og „neyddur til aš trśa", jafnvel žó hann óttašist refsingu. Žaš žżšir heldur aš Tómas varšveitti hęfileika sķna til aš nį nżjum sannfęringum į sjįlfstęšan hįtt. Slķk mešferš į stašreyndum og hugsunum er ekki fordęmd hér eins og sumir śtskżrendur misskildu sökum skorts į žekkingu į mannlegri vitund. Žrįtt fyrir žaš varš Tómas samt aš lęra aš žaš eru ašrar leišir til aš sannfęra mann sjįlfan, fyrir utan aš lķta į efnislegar stašreyndir.
Jesśs vissi hvaš var rétt fyrir Tómas. Hann vildi ekki žvinga neinn. Slķkt hefši veriš of lķkt dómsstólum og žaš er engin įsetningur ķ aš ögra hann ķ aš neita einhverju sem hann var ekki nógu žroskašur til aš skilja.
Žaš er vel žess virši aš lesa einnig „Tómasargušspjall". Žaš óvišurkennda safn af nįkvęmum tilvitnunum frį Jesś, hvort sem žaš var ritaš af Tómasi sjįlfum ešur ei. Žess texti var einnig višurkenndur af andlegum kristnum mönnum ķ Egyptalandi og annars stašar, en ekki af kennurum frumkirkjunnar.
„Kraftaverk" Jesś myndušu heldur ekki hans helstu athafnir. Oft framkvęmdi hann žau einungis til aš hjįlpa, eftir aš vera bešinn um slķkt, įn žess aš fólk vęri til stašar og hann „hótaši" fólki aš segja ekki frį.
Ķ dag reyna gušfręšingar og ašrir frį stefnu Bultmanns „gušfręši afgošsagnageršar" (theology of demythologizing) enn aš śtskżra kraftaverkin sem tįknręnar lżsingar į einhverju. Žaš er augljóst aš veriš er aš reyna aš ašlaga hugmyndir žeirra aš vélręnni sżn į heiminn og mannsešli 19. aldar og aš žeir vildu ekki ķhuga vķsindaafrek sem įttu sér staš sķšar. Seinni leitni innan skammtaešlisfręši, ķ lķffręši og lķfešlisfręši, ķ nįttśrulegum lękningum og dulręnum rannsóknum, ķ stjarnešlisfręši og svo framvegis hafa fyrir löngu nįš žvķ stigi aš „óhugsanleiki" atburša ķ biblķunni hefur veriš fjarlęgšur. Žetta žarf ekki aš standa fyrir leit aš „sönnun į tilvist Gušs": önnur skynjunarstig vęru įbyrg įsamt žeim vķsindalegu.
Eitt sem er rętt innan žessarar gušfręšilegu stefnu er aš hśn lķtur ekki į vķsindalegan sannanleika sem naušsynlegt skilyrši fyrir aš hafa trś.
Tķma žess aš lķta į allt meš einhliša sjónarmiši, gömlu frönsku „upplżsingastefnunnar", er lokiš. Nśna geta allir vķsindamenn veriš trśašir įn žess aš verša gešklofa. Į tķma žegar fólk hikar ekki viš aš trśa stašreyndum dulręnna rannsókna, eins og getu einstaklinga til aš beygja skeišar įn žess aš snerta žęr, eru nęgar stašreyndir til stašar žó til séu loddarar. Žaš vęri fįrįnlegt aš neita slķkum hęfileikum eins og ķ tilfelli Jesś Krists. Starf Jesś var sökum annarra įstęšna og snerist ekki einfaldlega um aš skemmta fólki viš aš beygja skeišar. Ķ dag gefa margar mismunandi upplifanir žaš til kynna aš Jesś var fęr um aš rjśfa öll nįttśruleg öfl. Ķ nśtķmanum er alveg eins mikilvęgt aš velta žessu fyrirbrigši fyrir sér, fyrir okkar samtķmasżn į mannešlinu, fyrir heildręna, samžętta, eša kristna lękningu og svo framvegis. Slķkt andlegt sjónarmiš į Jesś er ekki andstętt skilningi į honum varšandi žaš aš hann sé „mannssonur" sem vildi veita einstaklingum, félagslegum tengslum žeirra eša samfélaginu sżnilegt dęmi. Oft var žaš ašeins žessa greinilega mótsögn sem leiddi til neitunar į aš samžykkja „kraftaverkin" žvķ aš umręddir einstaklingar hugsa žaš aš žeir verši aš bęgja frį sér tilhneigingum sem leiša žį ķ burtu frį mannlegri og félagslegri kristinni trś. Ķ raunveruleikanum žurfti bįša žessa hluti til aš birta įętlaša mynd af raunverulegri (uppbyggilegri) „róttękni" Jesś og tengingu hans viš viljann og žar meš einnig mįttar skaparans.
(…) Orkan hér er ekki óhlutbundiš afl hér; į sama tķma er hśn įhrif af tilvist Gušs. Til dęmis ķ austręnum jóga er oft litiš į orku sem eitthvaš einangraš. Ķ dag mį framkvęma lękningu i upprunalegri merkingu meš bęnum og meš žvķ aš gefa gaum aš innsta hluta manneskjunnar, tengda Kristi, sem vill aš fólk lęknist og verši meira fullkomnaš, - sem getur sķšan žį jafnvel „meiri verk en hann" (Jóh 14,12-13).
Varšandi „gjafir hins heilaga anda" sjį einnig 1. Kor 12, 7-11; Pos 2, 17-20; og kaflann „Hvķtasunnuatburšurinn" ķ žessari bók.
Til baka ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
Allt frį upphafi kennslu sinnar aš žessu skrefi hafši Kristur endurskilgreint öll stig manneskjunnar sem hinar fornu dulspekistefnur höfšu įtt ķ vandręšum meš ķ žśsundir įra. Žetta gerši hinu „sśpervitundarkenndu" innra sjįlfi kleift aš sżna sig ķ mannslķkamanum, sįlinni og huga allra manna sem fylgja veginum. Hins vegar veršur hęfileikinn til aš hreinsa, samžętta og vķkka śt ķ vaxandi męli dżpri og eldri hluta undirmešvitundarinnar sķfellt greinilegri.
Hinir fornu egypsku dultrśarsišir žekktu leiš frį huganum og sįlinni nišur til aš mešvitaš taka upp lķkamlegan vilja til aš lifa. Önnur „dżpkun" birtist meš „upprisu Lasarusar frį daušum" - Jóh 10:39-11.. Fyrst af öllu eru sum smįatriši greinilega lķk egypsku žekkingunni. Žetta varšaši gamlar venjur žar sem einstaklingurinn eyddi žremur dögum ķ įstandi sem nśtķma dulręnar rannsóknir kalla „upplifun fyrir utan lķkamann", alveg eins og draumfarir en mešvitašar. Lķkaminn lį žarna, virtist vera daušur. Žegar einstaklingurinn vaknaši aš nżju hafši hann/hśn innri vissu aš hann myndi vera til sem sįlfręšileg andleg vera eftir lķkamlegan dauša. „Hierophantos" (innvķgšur prestur) varš aš tryggja aš einstaklingurinn myndi vakna aftur ķ lķkama sķnum eftir ķ mesta lagi žrjį daga žvķ annars fęri lķkaminn aš rotna. Žetta er einmitt žaš sem okkur er sagt ķ sögunni um Lasarus - eftir fjóra daga var hann „žegar farinn aš lykta". Vökunarafliš varš žvķ aš kafa dżpra, hafa įhrif į sjįlf efniš lķka, til aš nį honum aš nżju til baka. Ķ biblķulegum atburšum er tilhneiging til aš sżna aš anda kristindóms megi aušveldlega žekkja ķ hinum efnislega heimi og ķ ytri ašgeršum. Žessa tilhneigingu er rétt fariš aš ręša aš nżju į okkar tķma eftir aš dulspeki fyrri alda kannaši einungis ķ flestum tilfellum vitsmunlega, sįlfręšilega hluta.
Lķklegra er aš kenningar allra trśarbragša um lķf eftir daušann eigi upptök sķn ķ slķkum upplifunum žegar manni lķšur sem mašur sé fyrir utan efnislegan lķkama sinn, ķ staš heimspekilegra hugleišinga, sem voru ekki višeigandi fyrir įstand vitundar forsögulegs fólks og fólks į fornöld. Betri śtskżringu mį finna ķ Jean Gebser „Ursprung und Gegenwart" („uppruni og nśtķmi" - nįkvęmt enskt heiti ekki kannaš). Hann ašgreinir fornt, töfrandi og gošsagnakennt įstand vitundar į undan žvķ er tengist fręšilegum vitsmunum og sķšar samžęttri vitund. Hvort sem hléin į milli žessara stiga voru óhjįkvęmileg er allt önnur spurning. Žau mį samt sem įšur skilja ķ dag. R. Steiner leggur einnig įherslu į ósambęrileika eldri stiga vitundar viš nśtķmavitund. Minningar um žaš mį einungis finna į mismunandi stigum ķ uppvexti einstaklinga ķ dag
Samanburšur viš gamaldags vķgslusiši, sem eru ekki lengur mögulegir, žżšir ekki aš upprisa Lasarusar frį daušum hafi veriš helgisišaašgerš undirbśin utan frį af öllum žįtttakendum eins og ķ Egyptalandi. Jesśs frelsaši ašgeršir sķnar frį trśarreglutengdum reglum tķmans, t.d. sabbatsdagsins, tķmarśmi, t.d. musteri eša ašstęšukenndum hlutum. Frį žessari sjįlfstęšu stöšu notaši hann samt sem įšur stundum aš fśsum vilja slķkar kringumstęšur į jįkvęšan mįta, t.d. pįska, musteri... Hann getur žvķ veriš dęmi um hvernig taka eigi t.d. į įkvešinni tilhneigingu į borš viš forsendu stjörnuspekilegra sjónarmiša, „orkustaša" og helgisiša. (Sjį einnig bękur Markos Pogacnik: „Healing of the Heart of the Earth", „Christ Power and Earth Goddess" o.s.frv. varšandi jaršviskutengdar (geomancy) rannsóknir, Findhorn Press, U.K. Scotland)
Jesś og fólkiš ķ kringum hann varš sżnilegra ķ heild sinni fyrir umheiminum sökum upprisu Lasarusar - Jóh 10:39-11. Hér mį sjį vķkkun į vitund Jesś sem nęr einnig til lęrisveina hans og frjóvgar žvķ žjóšfélagiš. Įlķka śtženslu vitundar mį žvķ sjį ķ dag žegar hópastarf fólks leišir śt og lķkir eftir Jesś.
Nśna fylgir frįsögn af pķnu og dauša Krists. Ęšsti prestur gyšinga ręšir um samband žess hvaš gerast eigi viš Jesś og örlög žjóšarinnar (Jóh 11). Aš hans spįmannlega įliti tók hann eftir aš Kristur myndi deyja fyrir žį alla en hann rangtślkar aš Jesś myndi skaša žjóšina meš žvķ aš lifa įfram. Slķkt krefst įkvešins stigs vitundar sem nęr śt fyrir hugsanir, hęfileika til aš skilja ferli og samhengi žeirra į sama tķma. Žennan hęfileika žarf aš öšlast. Einstaklingur fęšist vanalega ekki meš hann og skólar kenna hann ekki. Žetta er ekki eins og tilvonandi andlegar myndir sem fara eftir ešlisboši. Djśpar orsakir mį afhjśpa, leysa upp og skapa. Neikvęšar eša ašrar hugsanir eru ekki lengur geymdar hįlfmešvitaš. Žęr geta ekki lengur safnaš saman samsetningum vandamįla sem hafa įhrif į bęši dżpri og efnisleg ferli. Jafnvel žegar litiš er til baka getur žetta vandamįl veriš leyst ef fólk fylgir žessum lögum. Leišin aš frjįlsri, skapandi framtķš er žį opin.
Į žżsku og ensku sķšunum er hluta śr Jóh 11 bętt viš:
Spurning:
Get ég skynjaš Guš sem žann sem ašstošar viš aš brśa gjįnna į milli lķfs
og dauša sem og į milli vitundar og svefns ?
.
Įšur en aš fótabašinu kom voru žeim sem tengdir voru viš Krist lķkt viš „sauši" (Jóh 10, 11-18); į sama mįta og sjįlfur Kristur var nefndur „lamb Gušs". Nśverandi einlęgni lęrisveinanna, eša sś sem žeir höfšu endurheimt, er undirstrikuš hér, sérstaklega varšandi žį sem kemur frį Kristi. Svipaš og sambandiš į milli Krists og Gušs. Žó aš einstaklingur sé žroskašur getur honum lišiš eins og óskrifušu blaši, eins og barni. Raunverulegar framfarir leiš til hógvęršar žó vinna verši sķfellt bug į stoltinu. Skilningurinn eykst, aš allir hafi žżšingarmikiš en aš lokum lķtiš hlutverk ķ tengslum viš Guš. Žetta mį nefna hógvęrš ķ frjįlsri og andlegri merkingu en ekki aušsveiš hegšun ķ garš veraldlegra yfirvalda. Žetta er nokkuš sem var oft misskiliš.
Žaš er engin tilviljun aš Kristur segir ķ sama kafla: „Ég er dyrnar". Sį sem opnar tilveru hans/hjarta sitt fyrir Kristi opnar lķka dyrnar sem leiša til Gušs, sem er krafa fyrir allt žaš sem sķšan fylgir į eftir.
Jesśs ber einnig saman „sauši" og „geitur" (til dęmis Matt 25:32-33).
Aftur ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
Kristur og „fótabašiš" og smurning Marķu frį Betanķu į Jesś.
Afgangurinn af frįsögn gušspjallsins sżnir sķfellt fleiri tįknręna atburši į mešan minna ber į nįkvęmari samtķmalexķum. Į žessum tķmapunkti, ef ekki fyrr, getum viš gleymt tilskornu „afhjśpunarsögum um Jesś" žvķ žegar į botninn er hvolft vitum viš enn ekki neitt. Žó ytri žekking geti veriš gagnleg į žessum tķmapunkti getur hvort eš er ašeins ķhugul hugleišing leitt til ótvķręšs skilnings. Nišurstašan getur hvatt ašra viš aš leita skilnings og enginn prestur eša sagnfręšingur getur hlķft okkur viš žessari leit.
Fótabašiš (Jóh 13, 1-20) er umoršaš ķ biblķutextanum sem hreinsun. Žar sem merking slķkra „dulspekilegra" kafla var sķšar varla skilinn var žeim ekki breytt og voru lįtnir vera óritskošašir. Viškomandi einstaklingur er „algjörlega hreinn" žannig aš žetta į ekki einungis viš fęturna, heldur tįknręna merkingu allrar manneskjunnar. Į mörgum menningarsvęšum var svona hugsunarhįttur ķ lķkingum algengur. Sama hlutverk mį finna ķ mannslķkamanum, žaš er smįheimur eša mešalheimur og ķ nįttśrunni ķ kring sem tilheyrir alheiminum. Fęturnir beina aš jöršinni og hreyfing žeirra lżtur viljanum. Hvert sem einstaklingurinn „fer" krefst žaš įkvöršunar (frjįls) vilja. Hreinsun žessa vilja, hér af Guši og mótsagnarkennd heljarstökk žess, hér af Kristi, birtast ķ efniviš fótabašsins. Jesśs metur einnig góšar gjöršir mun betur heldur en kristna hręsni (Matt 25, 31-43...).
Žessi verknašur, eins og ašrir atburšir sem fylgdu, gerši meira en aš tįkna einungis endurtekningu hvata sem žegar höfšu veriš veitt į įrunum į undan, fyrir hreinsun mismunandi andlegra hluta manneskjunnar. Allt stjórnašist af žeirri stašreynd aš Jesśs vissi aš tķmi sinn var kominn og aš lęrisveinar hans vęru nógu žroskašir til aš dreifa „einhverju " į óhįšan hįtt til mannfjöldans. Markmišiš var ekki lengur bara žeirra eigin persónulegu hęfileikar, ķ žessu tilfelli žeirra góši vilji, undir auknu eftirliti žeirra innra sjįlfa, eins og žaš hafši veriš fram aš žessu. Žessi ęšra, óeigingjarna „ég", nśna sameinaš „einstaklingnum", getur nśna ķ sķvaxandi męli sameinast „Kristi, sem tók okkar mynd" eins og „sjįlf sjįlfa". Lķfiš er ekki lengur einungis „persónuleg örlög".
Žessa upplifun mį ķ fyrstu śtskżra į žennan mįta: hinn innri skilningur žessa verknašar getur orsakaš svona hreinleika, aš öllu sé hęgt aš stjórna į beinni mįta frį innstu upptökunum ķ gegnum mismunandi lög af tilveru okkar. Samt sem įšur er žetta ķ fyrstu viljaverk. Tilfinningar og višurkenning mun smįm saman verša fullkomnašar žannig aš manneskjan geti sķšan śtskżrt betur „įstęšur" hvata hans/hennar. Innra meš okkur fylgir Guš einnig hlišręnni lęrdómsskrefa sem barn fylgir į sķnu sviši. Žaš žżšir žó ekki aš žetta nżja stig žróunar ętti aš žróast įn hugsunar. Žroski sišferšilegra tilfinninga og skżrrar višurkenningar hefur žegar veriš virkjašur. Žaš eina sem vantar er frekari fullkomnun į žessum tilfinningum og hugsunum ķ anda Krists, eins og viljinn móttekur žaš nśna.
Önnur leiš til aš upplifa žessi skref sem erfitt er aš śtskżra gęti tengst žvķ aš verša mešvitašur um manns eigin vitund, eša sjónarmiš (verndar-) „engla" eša hins ęšra sjįlfs žegar horft er į mannlegt lķf. Hiš (himneska) ęšra sjįlf, eins og žaš er nefnt ķ dag fyrir utan kirkjurnar, getur ekki sżnt sig sjįlft sameinaš Kristi og er einnig aš ganga ķ gegnum ummyndun. Upplifanir meš englum eru frekar algengar ķ hluta af nżju andlegu hreyfingu nśtķmans žó aš kristnir menn efist oft um tilvist žeirra žrįtt fyrir biblķuna. Svo ekkert sé sagt um spurninguna, um hvaš snżst okkar „eigin verndarengill" žjóštungunnar um og hvernig žessi tenging gęti litiš śt. En Kristur stendur fyrir hina mótušu, persónulegu manneskju og varšveislu afreka ķ lķfinu, einnig žegar mašur opnar sig fyrir ópersónulegu oršum krafta „englanna". Manneskja, sem upplifar slķkt, er ekki enn fullkomin. Kristur veitti lęrisveininum fyrstu innsżn inn ķ žaš ķ atburšinum ķ Jóh 1. Sumt andlega ženkjandi fólk telur aš upplifanir engils/engla sinna séu žęr mikilvęgustu og eftir žaš geti žau dregiš sig ķ hlé frį veraldlegum mįlum. Ķ raunveruleikanum vęri rannsókn į žessum svęšum byggš į stöšugleika sem nś žegar hefur veriš nį fram, henni ętti ekki aš ljśka meš blekkingu. Ķtarlegra rof į lķfinu į jöršinni af andanum getur hafist. Til įbendingar er hér nefnt aš t.d. R. Steiner sem andlegur vķsindamašur eignar enn manneskjunum margar aldir af žróun į jöršinni, slķkt gera sumar stefnur einnig. Einnig eru hefšir eins og „andasęring" dįleišslu-spķritista eitthvaš annaš en frumupplifun į englum. En į mešan veršur aš taka tilraunir margra alvarlega sem reyna aš vera ķ tengslum viš engla ķ sķnu daglega lķfi.
Varla var tekiš eftir tengingunni į milli fótabašsins og Jóh 12, žar sem Marķa frį Betanķu smyr Jesś į tįknręnan mįta og žurrkar fętur hans meš hįrinu sķnu. Gerir hśn žetta einfaldlega sem einstaklingur eša er hśn tįkn fyrir kvenlegu hliš Gušs, eins og eignaš gęti veriš Marķu, móšur Jesś eša Marķu Magdalenu, sem er įbyggilega ekki sś sama og Marķa frį Betanķu. Af hverju fer žetta į undan „fótabašinu"? Žaš eru įn efa óuppgötvašar eša ašeins aš hluta til uppgötvašir fjįrsjóšir žrįtt fyrir žessar nįlganir hvaš varšar femķnķska reynslugušfręši. Lķta mį į „sķšustu smurninguna", t.d. kažólsku kirkjunnar sem endurminning um žaš atvik.
Žaš er aš auki eftirtektarvert aš fótabašiš var ekki einungis bundiš viš Jesś. Lęrisveinarnir voru hvattir til aš baša fętur hvors annars (alveg eins og sķšasta kvöldmįltķšin, į žeim tķma, var veitt samfélaginu ķ skilningi prestdóms į heimsvķsu. Žessi vilji aš lifa ķ Guši, sem hreinsašur er af fótabašinu er, er vķkkašur śt fyrir einstaklinginn til žeirra ķ kringum hann. Fyrst til žess sem veriš er aš žvo fęturna og sķšan til annarra og allra lęrisveinanna sem hann deilir žessari įbyrgš meš.
Fótabaš į einnig skilja sem žjónusta viš ašra. Meš fótabašinu „taka žeir žįtt ķ honum" (ķ Jesś) eins og Jesś kallar žaš. Žetta undirstrikar almennt mikilvęgi žessa skrefs. Bera mį žetta saman viš žegar ungt fólk segir hann/hśn „fer meš mér" (žżsk merking „er kęrasti/a minn/mķn") sem er fram aš žeim tķmapunkti žaš mikilvęgasta fyrir žeim. „Fótabašiš" snżst samt ekki um „aš vera ķ sambandi" heldur aš „vera ķ lifandi sambandi". Fótabašiš er ašeins skiljanlegt sem „skref įfram". Upplżsingar um iškun žess śt į viš eru ekki eins mikilvęgar. En ķ merkingu hefšar gullgeršarmannsins viš aš nota ytri žętti til aš gera innri višhorf og ferli ķ manninum aušveldari til ķmyndunar er žessi verknašur réttmętur, er hiš skylda innra višhorf er til. Jafnvel hugsanlegt, rétt višhorf virks prestar myndi ekki nęgja. Vitund viškomandi skiptir mestu mįli. Žetta į einnig viš sķšustu kvöldmįltķšina (sjį einnig nęsta kafla) - gušfręšistefnur eru ekki sammįla um mismunandi sjónarmiš žeirra. Sjónarmiš žeirra gętu veriš rétt. Žetta sjónarmiš mešvitašrar ummyndunar į viškomandi einstaklingi er samt sem įšur ekki metiš algjörlega, hvorki af kažólsku kirkjunni né mótmęlendakirkjunni.
5000 manns gįtu nįš tökum į einföldum kenningum og merkingu žeirra og sķšar gįtu 500 eša 70 manns tekiš žįtt ķ flóknari skrefunum. Hvaš varšar fótabašiš tóku ašeins ellefu lęrisveinarnir žįtt. Žeir sem höfšu lęrt nógu mikiš af Jesś og voru nógu undirbśnir til aš skilja žaš sem var ķ gangi. Kannski gerši Jśdas žaš ekki. Jesśs veitti ekki allar lexķur strax, heldur skref fyrir skref. Į mešan hófu nokkrir einstaklingar sķna hugleišslu meš atburšum sem leiddu aš krossfestingunni. Félagar ķ Rósakrossreglunni reyndu žetta. Fótabaš, hśšstrżking, žyrnikóróna, krossfesting og leggja nišur ķ gröf, upprisa, uppstigning köllušu žeir kristna vķgslu. Žżtt inn ķ skilning seinni alda, draumamyndir sjö daga „brśškaups gullgeršarmanns" įttu einnig upptök sķn ķ žessu. („Chymische Hochzeit des Christian Rosenkreutz", 1616 skrifuš ķ Žżskalandi af lśtherskum gušfręšingi, sem hét J. V. Andreae, og var dulbśin sem nokkurs konar hįšsįdeila eša ęvintżri.)
Ķ flestum tilfellum er slķku skrefi ekki lokiš žegar žaš er upplifaš ķ fyrsta sinn ķ lķfinu, hvort sem žaš į sér staš ķ hugleišslu eša ķ draumi. Mannleg tilvist meš öllum sķnum eiginleikum getur vķkkaš śt ķ margar įttir. Önnur skref geta fylgt og skarast viš fyrri skref en nżir hęfileikar verša ašeins „rśnnašir af" eftir aš slķkt hefur veriš gert viš fyrri skref sem mynda grunn žeirra.
Eftir smurninguna ķ Betanķu fylgir Jóh 12 žar sem sigurgöngu Jesś til Jerśsalem sem Messķas er lżst. Eftir fótabašiš, Jóh 13-17, spįin um svik Jśdasar Ķskarķot, sķšan koma lokaręšurnar og bęn Jesś fyrir sjįlfan sig og lęrisveinanna.
Ķ fótabašinu hafa gušfręšingar oft séš tįknręnt verk sem bendir til vęntanlegrar krossfestingar Jesś; eša sem dęmi um aš žjóna meš hreinsandi įst Gušs. En žaš var einnig bošaš sem dįš meš beinum įhrifum.
Į žżsku og ensku sķšunum mį finna hluta śr Jóh 13:3-15.
Spurning:
Vil ég spyrja* Guš, ef ég hef ekki gert žaš žegar, aš minn góši vilji
gagnvart öšrum verši annars ešlis fyrir mér, jafnvel žó žaš sé erfitt
?
*Sķšar: ķ staš žess aš spyrja (bišja) – hafa trś, ž.e.
aš vera sannfęršur. Enn sķšar: Upplifa įhrif Gušs (nįš).
.
Jesśs įtti sigurgöngu inn ķ Jerśsalem, heišrašur sem hinn lofaši Messķas (Jóh 12, 12-19). Kennismannslega stéttin vissi hvaša „sįlfręšilegu hnappa" fólksins ętti aš žrżsta į til aš breyta skapi žeirra ķ neikvęšni. Einstaklingar sem eru mešvitašir um sitt eigiš neikvęša skap og sinnuleysi og reyna aš umbreyta žessum įhrifum eru betur hęfir til aš vera stöšugri og nęrri Guši. Žaš er ekki lengur svo aušveldlega hęgt aš rįšskast meš žį meš mśgsefjun og neikvęšum ytri öflum. Raunveruleiki mśgsefjunar mįtti einnig finna ķ sumum fjöldahreyfingum 20. aldarinnar.
Viš handtökuna (Jóh 18) var hermönnunum fyrri hrint nišur. Kristur sżndi aš hann var ekki undir žeirra stjórn. Samt sem įšur leyfši hann öllu af fśsum vilja aš gerast eftir žaš.
Viš „hśšstrżkinguna" (Jóh 19, 1) er bak Jesś slegiš. „Mišja" manneskjunnar, tilfinningar hennar og vald sem vinnur bug į tilfinningalegum žjįningum eru hęfileikar sem geta komiš fram viš hugsandi skilning - žetta er ekki passķf, örvęntingarfull žjįning. Samt sem įšur skżra allir kristnir dulspekingar frį sįrsauka Jesś sem žeir af fśsum vilja eša sökum skyldu upplifšu ķ sįlu sinni. Žvķ flśši Kristur ekki męšulega frį žessum sįrsauka, žó hann hefši getaš gert žaš, eins og indversku meistararnir sem iška „Pratjahara" sem žżšir aš „draga skilninginn til baka". Ķ stašinn finnur mašur fyrir śtvķkkun vitundarinnar aš žjįningu annarra.
Žaš var ekki allur sannleikurinn aš gera
hśšstrżkinguna tįknręna fyrir įkvešiš „vķgsluskref", žorskastig
fyrir samtķmafólk į leiš til frekari fullkomnunnar. Jesśs viršist hafa
hafiš žetta skref viš sķšustu kvöldmįltķšina eftir smurninguna ķ
Betanķu (Matt 26, 26-29). Sķšasta kvöldmįltķšin er betra tįkn
fyrir žaš sem Jesśs veitir hinu žjįša mannkyni. Braušiš stendur fyrir
kjarna (og sįl) Jesś Krists, „orš Gušs".
Vķniš stendur fyrir gušdómlegan anda Krists sem
blęs lķfi ķ orš Gušs hvaš varšar óeigingjarnt starf. Kažólska kirkjan
leggur įherslu į breytinguna į kjarna braušsins og vķnsins ķ lķkama og
blóšs Krists į mešan mótmęlendakirkjan leggur įherslu į minningu Jesś.
Į vissan hįtt hafa bįšar kirkjur rétt fyrir sér. Vķsindamenn hafa komist
aš žvķ aš sjónarhorn vatnssameinda „heilags vatns" kažólsku
kirkjunnar hafši breyst. Mikilvęgasta sjónarmišiš vęri žó breytingin
innan einstaklingsins sem tekur žįtt, meš žvķ aš stilla inn į žaš sem
ķ raun geislar frį žeim umbreytta og breyta „lķkama og blóši" Jesś
Krists. Žvķ vęri gott aš stunda žetta ķ kirkjunum meš mikilli
einbeitingu. Sumir hafa jafnvel reynt aš gera žetta andlega, įn sjónręnar
ašstošar braušsins og vķnsins, og samt fundiš fyrir įhrifunum. Slķkt er
mun erfišara ķ framkvęmd. Fyrir žį sem vilja stunda blessaša mįltķš įn
žess aš kalla hana „heilagt sakramenti" kirkjunnar geta kallaš hana
„kęrleiksmįltķš".
Hśšstrżkinguna mį skilja sem skopstęlt svar frį fįfróšum öflum viš
žvķ sem hafši žegar gerst og žarf ekki aš leika mikilvęgt hlutverk ķ
hugleišslunni. Žaš sama į einnig viš eftirfarandi krżningu meš žyrnum.
Hinar gömlu dulspekikenningar, sem sķnar einhliša įherslu į žjįningar
tengjast į svipašan mįta žessum nżja skilningi. Alveg eins og kenningar
Jóhannesar skķrara tengjast nżrri kenningum Jesś og lęrisveina hans. Allir
eru frjįlsir til aš velja hvaša veg hann/hśn vill fara.
Gušfręšingar ręddu einnig hvort sķšasta kvöldmįltķšin stęši fyrir žeirra eigin sniš af pįskahįtķš gyšinga, eša hvort Jesś endurnżjaši gömlu veisluna meš žvķ aš boša sig sem hiš raunverulega „Gušs lamb". Litiš var į hinn nżja sįttmįla Gušs viš fólkiš (Nżja testamentiš ķ gegnum Jesś (Lśk 22:20) žannig aš hann tengdist Annarri Mósebók 24:8; Jer. 31:31-33; Jesaja 53:12. Litiš var meira į braušiš sem persónu Krists og blóšiš sem lękningabęn. Ašrir hafa lagt ķ efa frumleika žess sem lįtiš hefur veriš ķ hendur (svokölluš orš tengd stofnunum) sem er ólķklegt žegar mašur veltir fyrir sér aš žau tilheyršu sumum af fyrstu ritningunum.
Į ensku og žżsku sķšunum er vitnaš ķ Matt 26:26-29 hér.
Spurning:
Ef ég hef ekki žegar gert žaš, vil ég bišja* Guš um hęfileikann til aš
vinna saman į įstśšlegan mįta meš öšrum, jafnvel žó žaš krefjist žess
af mér aš ég skipti um skošun ?
.
Žaš sem hśšstrżking var lįgmarksrefsing sem Rómverjar beittu vanalega er tślkun į symbólisma forkristinna trśarregla ekki svo augljós. Krżning meš žyrnum, (Jóh 19, 2-3), sem varš sķšar tįkn ķ žessum dultrśarsišum, var ekki hluti af hefšbundnum rómverskum lögum.** Žį mį aušvitaš lķta į žetta sem kaldhęšni, žyrnar ķ staš gulls. Spurningunni er žó ósvaraš varšandi hvernig hermennirnir nżttu sér dultrśarsišina, žó žeir hafi jafnvel ekki gert žaš mešvitaš į žeim tķma. Margir rómverskir hermenn voru fylgismenn dultrśarsiša Žó žeir hefšu séš lķkindin śt į viš varšandi žaš sem žeir voru aš gera hefšu žeir ekki getaš dregiš śr upplifun ķ Krists ķ žį sem žeir žekktu.
Žó aš gyllt kórónuna hefši veriš tįkn fyrir yfirrįš śt į viš, žarf ekki endilega aš vera neikvętt, var krżning Krists meš žyrnum tįkn fyrir žį tegund valds sem skipti ekki mįli ķ heiminum. Žyrnarnir stungust inn ķ höfuš hans. Žaš snżst ekki bara um sįrsauka heldur styrkinn til aš sigrast į andlegri örvęntingu sem Kristur sżndi engin merki um. Žessi tįkn mį ašeins merkja į žvķ augnabliki įšur en hann įkvaš loks aš hann vildi ekki aš „žessi kaleikur" (sorgar) fęri framhjį honum Ķ hśšstrżkingunni og krżningu žyrnikórónunnar finnum viš nokkuš sem gefur til kynna framhald vegsins, sem hófst meš fótabašinu tilfinningunum og skilningnum, męta öllum įskorunum, viršast einnig blessašur.
Įšurnefnd samfellt tilhneiging til aš fara fram śr sjįlfum sér, sem sjįst mį ķ fótabašinu, hśšstrżkingunni og krżningunni meš žyrnikórónunni hefur einnig tengingu viš nżjar hreyfingar į borš viš frišarhreyfinguna, vistfręšilegu hreyfinguna og andlegar hreyfingar sem vilja „gręša jöršina".
Krżning žyrnikórónunnar voru višbrögš, eins og ķ tilfelli „hśšstrżkingarinnar", lélegt afrit af žvķ sem hafši žegar įtt sér staš. Žetta atriši, sem frį jįkvęšu sjónarhorni tjįši žessa andlegu opnun, gerši honum kleift aš fara fram śr sjįlfum sér į andlegan mįta. Žetta mį vel finna ķ lokaręšum* of Jesś - t.d. Jóh 13,31 - 17 og į fundunum meš Pķlatusi, t.d. Jóh 19,5*. (*„Sjį, manneskjan", sem upplifa mį ķ hugleišslu, eins og įlit Pķlatusar į Jesśs sem fyrirmynd fyrir frelsašar manneskjur). Ekki einungis fótabašiš og kvöldmįltķšin sem slķk, einnig voru orš Jesś „verk" į sama tķma.
Ķ ljósi žessa skilnings gęti veriš veršugt aš skoša žessi jįkvęšu undirstöšuatriši į ótvķręšari mįta žegar viš tölum um „kristnar vķgslur eša žroskastig".
**) Ķ trśarbragšasögu var samt sem įšur til stašar persóna hįšs eša konungur spotts sem var lįtinn bera meginžunga reiši almennings. Ķ Gamla testamentinu var syndahafur, sem įtti aš bęta fyrir syndir fólksins (Žrišja Mósebók 16:15). Ķ bįšum tilfellum įtti aš lķta į slķkt sem tįknręna helgisišaašgerš. Žess vegna hefur hefšbundin gušfręši leitast viš aš benda į aš ašeins Jesś var megnugur um aš gera įhrifarķka fórn fyrir mannkyniš. Sumir gagnrżnir gušfręšingar voru į žeirri skošun aš sökum žess aš rifjašir voru upp hinir gömlu fórnarmenningarheimar aš žį gętu žeir dregiš ķ efa grunnhugmyndina um fórnarlamb. Žaš gęti hafa veriš alvörulaust en, eins og lżst er aš ofan, innihalda atburširnir mun meira heldur en einungis aš fórna sjįlfum sér. Markmiš hans er einnig mikilvęgt.
Spurning:
Vil ég bišja* Guš, ef ég hef ekki žegar gert žaš, aš ašstoša mig viš
aš taka skynsamlega į hópunum sem ég tilheyri, jafnvel žó žaš krefist žess
aš ég vinni mikiš meš mķnar gömlu hugsanir ?
.
Ķ dag eru skošanir į krossfestingunni og dauša Jesś , t.d. Jóh 19, 12-37, enn breytilegri en hvaš varšar ašra tķma ķ lķfi hans. Ķ fyrsta lagi stafar žaš af žvķ mikilvęgi sem kirkjurnar eigna žvķ og ķ öšru lagi žvķ aš śtskżrendur vilja skilgreina allt ķ samręmi viš sķna eigin hugmyndafręši.
Žó aš gnostisismi** į jašri frumkristni hafi veriš viljugur til aš mešhöndla Krist gat hann ekki trśaš, sökum sķns forna grķska bakgrunns, aš svona mikil upplżst vera gęti hafa veriš getin a konu og sķšan dįiš. Žvķ töldu žeir aš hann hefši gert sig sżnilegan ķ gegnum „sżnilegs lķkama" eins og engil eša eins og andar sumra austręnna andlegra meistara geršu ķ stuttan tķma, ef viš eigum aš trśa lęrisveinunum. Žessi sżnilegi lķkami hafši ekki veriš daušlegur, hann hefši einungis veriš leystur upp aš nżju. Ķ kenningum žeirra var hinn efnislegi heimur talinn vera aš eilķfu illur og sökum žess gat ekkert veriš fjarstęšara fyrir žį en aš telja aš hann hafi fariš ķ gegnum hin hefšbundnu stig lķfs į jöršu eša fariš ķ gegnum žessi stig meš ljósi sķnu. **)Hugtakiš „Gnostisismi" er notaš hér į annan mįta en „postulleg žekking" (Apostolic Gnosis"), sem var jafnvel stašfest af sértrśargagnrżnandanum F. W. Haack . Margt var žó sameiginlegt ķ slķkum kenningum. T.d. višurkenndi „gušspjall sannleikans" ķ gnostisisma aš Jesśs var negldur į krossinn.
Fólk į fyrstu öldunum meš efnislegri eša meiri neikvęš višhorf dreifši einnig gošsögnum, t.d. aš Jesś vęri óskilgetinn sonur rómversks hermanns, sem hefši veriš einstaklega slęmt mišaš viš sišferšilegar hugmyndir žess tķma. Uppi eru einnig tilgįtur varšandi žaš aš Jesś hafi aldrei dįiš og aš hann hafi veriš hjśkrašur aftur til heilsu. Sumir reyna t.d. enn aš tengja gröf gamals manns ķ Kasmķr viš nafniš Jesś sem hinn biblķulega Jesś. Einnig kemur einnig fram „enn óuppgötvašur evrópskur legstašur Jesśs" ķ nśtķma bókmenntum. Hér ęttum viš aš hafa ķ huga aš „Jesśs" (eša einnig Yehoshua, Jeschua, Jesat) var ekki einstakt nafn. Til dęmis birtast ašrir Jesśar ķ vafasömum bókum (ritverk sem ekki eru ekki ķ biblķulegu „ritningunni"), t.d. Jesus Sirach, Jesus ben Pandira. (…)
Mótsagnakenndar rannsóknarnišurstöšur varšandi „klęši Jesś" ķ Tórķnó birtust sem tengjast aš hluta til slķkum kenningum. Žegar klęšiš įtti aš hafa innihaldiš frjókorn frį tķma og landi Jesś, ašrir segja aš žaš eigi upptök sķn „frį mišöldum" Sumir segja aš ašeins mikil orkuśtgeislun og skyndileg upplausn lķkamans hefši getaš skapaš fariš. Ašrir segja aš blóšiš gefi til kynna aš Jesś hafi enn veriš į lķfi žegar hann var tekinn nišur af krossinum. Nżjar rannsóknir gefa til kynna aš klęšiš sé ósvikiš og aš myndin hafi veriš sköpuš į óvenjulegan mįta. Žetta gęti hjįlpaš fólki (sjį fyrri athugasemdir varšandi veg lęrisveinsins Tómasar ķ kaflanum „Kraftaverkin") til aš komast aš nišurstöšu varšandi žaš sem kom fyrir Jesś. Samkvęmt dulspekingnum Lorber er (ašeins) „body skirt of Trier" sagt vera falsaš. Žar er įstęšan augljós aš hvetja fólk til aš leita aš trś sinni inn į viš og vera ekki hįš uppgötvunum og kenningum varšandi helga dóma.
Slķkar rannsóknir geta samt sem įšur fengiš okkur til aš fara śt ķ okkar eigin ķhugulu rannsóknir. Žetta bendir til aš žaš sé eitthvaš sem passar ekki inn ķ nein žekkt skemu varšandi lķf og dauša. (Sjį einnig Groenbold „Jesus in Indien - das Ende einer Legende" – į žżsku. (…)
Eins og įšur hefur veriš sagt eru frįsagnir af dulspekingum oft gagnlegar viš aš finna eitthvaš śt varšandi ešli fyrri atburša og mikilvęgi žeirra fyrir nśverandi žroska fólks. Žvķ meiri reynslu sem einstaklingur hefur, žvķ meira skilur hann/hśn. Skilningur kristinna dulspekinga og žeirra sem bera kennimark Krists (stigmatist) eru svipuš žó hóparnir hafi ekki veriš ķ tengslum hvor viš annan. Ķ slķkum frįsögnum eru einnig svipašar frekari upplżsingar um upplifun Jesś sem ekki mį finna ķ biblķunni, frį Frans frį Assķsi til Padre (Fašir) Pio og Therese frį Konnersreuth. Allir eru sammįla um aš krossfesting og dauši Krists er virkilega og innilega innręttur inn ķ žennan heim og aš óvęnt og einnig mešvituš tenging viš žennan atburš hefur žau įhrif aš žau upplifa óhugsandi afl sem dregur mann ekki nišur, ķ staš žess „dregur žaš allt upp". Tilvistarlegt ešli krossfestingarinnar, varšandi žaš aš heildin sé algjör, er įn nokkurs vafa nęrri lķfi slķks óvenjulegs fólks heldur žeirra sem beita einungis vitsmunalegri nįlgun. Hvaš varšar lķf og dauša er žaš spurning um fleira en eitt tilverustig sem eru tengd innbyršis, žar į mešal „orsakabundiš" stig sem skapar lögmįl og örlög. Fólk meš minni dulspekitengingu viš Guš getur meira segja notaš atburšina į hugsandi mįta sem brś viš raunveruleikann, eins ófullkomiš og slķkt getur veriš. Jesśs sagši glępamanninum sem krossfestur var meš honum aš brįtt yrši hann meš honum „ķ paradķs". Slķkt gefur ķ skyn aš skjótur skilningur į vegi hans sé einnig mögulegur.
Mešvitaš innsęi į dżpstu ferlum mannlegrar vitundar, žau er tengjast žunglyndi, žjįningu og śrkynjun, geta birst sem raunverulegur, rķkjandi möguleiki. Žó aš žessi möguleiki sé ekki bundinn tķma eša landfręšilegu stöšunum žar sem hinir fornu atburšir įttu sér staš viršast pįskarnir aušvelda upplifun. Žaš er sem nż „įttund" hafi veriš fest ķ hinn aldna, hefšbundna og įrstķšarbundna hrynjanda hrörnunar og endurnżjunar.
Tilfelli Lasarusar sżnir einnig aš Jesś styšur ekki lengur gamla samninginn, aš efni bjóši upp į óyfirstķganlegar hindranir fyrir andann. Ekkert nema Guš er rétt śt į viš hvaš varšar žetta sjónarmiš, sama hve žroskinn er hęgur eša neikvęšur, allt er aš lokum umbreytilegt.
Žvķ lęgra og ómešvitašra višfangsefniš er, žvķ erfišara er aš hafa įhrif į žaš.
Į mešan krossfestingunni stóš og viš atburšina sem įttu sér staš į undan henni, fyrir utan valdiš til aš vinna bug į žjįningu, er alheimsvitund gefin til kynna. T.d. ķ oršunum į krossinum sem nį hįmarki ķ setningunni: „Žaš er fullkomnaš!" Žessi almennt séš „fórnandi įst" sem finna mį fyrir er einnig ekki skżrš nęgilega af gömlu, nęstum lagalegu formślu varšandi „frelsun mannkyns meš fórn Jesś". Žetta er ašferš til aš ašstoša vitsmunina til aš skilja mikilvęgiš. Til aš byrja meš gętu hinir kristnu menn tengt žessa hugsun viš forngyšinga og ašrar fornžjóšir sem töldu aš fórnun dżra myndi setja Guš ķ vinsamlegt skap. Sjį einnig fyrir nešan.
Į sama hįtt veitir önnur trśfręši, sem t.d. lagši įherslu į aš Jesś hafi višhaldiš sannfęringum sķnum til dauša, ekki nęgja śtskżringu heldur. Hvorki hvaš varšar efnislega fylgifiska į borš viš aš bera kennimark Krists og aš borša ekki. Sjį t.d. Thurston „The physical concomitants of mysticism" (titill enduržżddur; ętti aš vera til į ensku) og Höcht „Von Franziskus zu Pater Pio and Therese Neumann" (į žżsku) og eftirfarandi kafli.
Rupert Sheldrake, lķffręšingur žekktur fyrir sķna samžęttu nįlgun, t.d. ķ nżju andlegu hreyfingunni, žróaši kenninguna varšandi „formžroskunarsviš". Žegar apar žróušu meš sér nżjan hęfileika į eyju gįtu apar stuttu sķšar af sama kyni žróaš sama hęfileika meš sér į annari eyju, įn žess aš žeir vęru ķ efnislegum tengslum. Įhrif aflsviš hlyti aš vera til stašar, ekki bara handahóf, sem tengdi dżr af sömu tegund hvert viš annaš. Rupert Sheldrake spurši eitt sinn hvort hann gęti ķmyndaš sér aš žróun Jesś allt aš krossfestingunni og upprisunni gęti hafa leitt įlķka aflsviš yfir allt mannkyniš. Hann sagši eftir aš velta žvķ fyrir sér meš undrun: „Jį, samt sem įšur ekki formžroskunarsvišiš, heldur hefši andleg aflsviš žurft aš bera įbyrgšina į žvķ."
Jafnvel žetta er ekki "sönnun į tilvist Gušs" en sumar vķsindalegar rannsóknir veita nś žegar betri mögulegar nįlganir fyrir žetta samband sem erfitt er aš velta fyrir sér heldur en trśfręšin sem fylgir annaš hvort gömlum kenningum į kenningarlegan mįta eša eyšir hlutum, meš śtskżringum, sem er erfitt aš skilja.
Krossfestingin minnti einnig į, žó hśn hefši enga samsemd, viš gamla vķgslusiši. Krossinn eša tréš sem einstaklingurinn var hengdur śr mį einna finna ķ noršrinu, t.d. ķ gošsögnunum um Óšinn, sem hékk ķ nķu daga į trénu og įtti ęšri upplifanir į mešan žvķ stóš. Grunnstefiš varšandi gröf sem vķgslustašar var śtbreitt į jötunsteinaöld, einnig į keltnesku öldinni og var sérstaklega greinilegt ķ pżramķdamenningu Egyptalands. Pżramķdarnir, ef žeir voru žį greftrunarstašir en slķkt hefur ekki veriš sannaš žvķ įletrun gefur lķtiš ķ ljós, voru notašir į trśarreglutengdan mįta, alveg eins og keltneskir grafreitir. Žaš myndi krefjast hunsunar į mörgum stašreyndum ef žessu ętti aš vera hafnaš. Žvķ žurfum viš ekki aš ręša žetta atriši frekar. R. Steiner tekur fram aš bįšar andlegar leišir, krossinn (eša tréš) og gröfin flęša saman ķ aš nżju ķ vegi Krists.
Ķ dag eru įkvešin lķkindi į endurupplifun krossfestingarinnar inn į viš eša „mišnętti sįlarinnar", hinn „dulspekilegi dauši", umskiptin ķ gegnum „desertedness", įn nokkurs sem einstaklingurinn getur hallaš sér aš sem er nokkuš sem allir žekktir kristnir dulspekingar hafa upplifaš į einhvern mįta og meš ofurreynslu Jóga, Nirvikalpa Samadhi eša upplifun tómleika „algleymis". Kristnir dulspekingar veittu samt sem įšur žį upplifun aš ķ eša aš baki žessa tómleika sé „eitthvaš", t.d. Kristur eša Guš. Aurobindo sżndi aš žaš er mögulegt aš fara fram śr „alsęlu" og ķ žaš sem er aš baki, einnig į indverskan hįtt. Į hinum kristna vegi gęti eitthvaš af allsnęgtum Gušs veriš aš baki alls allt frį fyrsta augnablikinu žvķ Kristur, eftir aš hafa veriš į jöršinni, stendur fyrir brś.
Žegar einhver eins og Aurobindo stendur andspęnis öflum sem viršast hafa tengingar viš žróun Krists, en bakgrunnurinn er ekki til stašar, er erfiš jafnvęgislist lįtinn ķ skķna. Slķkt er ómögulegt samt sem įšur. Sumir gętu munaš eftir tilfelli hindśadrengsins Sadhu Sundar Singh, sem vissi ekkert um kristna trś, en eftir aš spyrja inn į viš įkaft eftir Guši upplifši hann lifandi Krist. Sķšar var žetta skrifaš ķ bękur. Einnig žegar tantra hindśatrśar birtist fólki sżn af Kristi žegar vęnst hefši veriš indverskra guša ķ stašinn. „Andinn fer hvert sem hann vill".
Žetta gęti ekki skipt mįli fyrir
trśfręši bundna kristindómi sem trśarlegt samfélag en žeim mun
įhugaveršara fyrir önnur menningarsvęši: vķsbendingin um aš R. Steiner
sjįi Krist sem sólina, sem ęšri vitringar žekkja, įšur en hann kom nišur
į jöršina Sjį kaflann „Ķ upphafi var oršiš…" ķ žessum texta
og aukasķšan „Gamla testamentiš og trśarbrögš į undan kristni".
Žegar hann kom nišur til jaršar, einnig samkvęmt öšrum heimildum, kom t.d.
upplifun „Jehóva" fram. Žessi upplifun var lķklega hulin sķšar, eins
og annars stašar lķka, sem žżšir žó ekki aš hver atburšur ķ Gamla
testamentinu geti veriš metinn śt frį sjónarmišum okkar
nśtķmažjóšfélags. Guš veit betur hvaš hann gerir og af hverju en viš
gerum.
Fyrir 2000 įrum sjįum viš lķkamlega holdgun Krists į jöršinni, sem męlistiku, į tķmamótum ķ žróunar heimsins, tekur žetta og mannkyniš sjįlft, žar į mešan žau aš nżju inn ķ sitt lķf. Gömlu trśarreglurnar voru sérstaklega śrkynjašar, alveg eins og kristin trś varš sķšar yfirboršskennd, žó aš rannsókn į žessu vęri einnig įhugaverš. Kristur sżndi sjįlfan sig sem eitthvaš sem samsvarar ekki hlutverkinu sem stundum er ętlaš honum sem įbyrgšarašili valds sérstaks trśarlegs samfélags, vera sem stóš fyrir hiš endurnżjaša mannkyn, hinn „nżi Adam" frį Golgata.
Ķ samhengi krossfestingarinnar ręšir gušfręši um fyrirgefningu syndanna (samanber Jóh 1:29). Žessi „endurlausn", sem „ófullmótašur" möguleiki žarfnast hinnar mešvitušu įkvöršunar og lķkingar Krists („eftirlķking Krists"), til aš verša tjįš ķ lķfi manns. Žetta er raunverulegt starf. Sį sem upplifir žetta lķf veršur meira sem órofa heild ef hann/hśn hefur višhorfiš aš vera leiddur ķ gegnum lķfiš af Guši eins og gefiš er til kynna af Guši. Ef mašur hefur ķ stašinn višhorf vélręnna, virkra örlaga eša jafnvęgi „karma" žį mun lķfiš žróast ķ samręmi viš žessar meginreglur. Kristur ręšir einnig um endurgreišslu „allra peninga" en hann segir ekki hvort slķkt žurfi aš vera meš hlišsjón til „auga fyrir auga og tönn fyrir tönn". Hiš nżja verkefni einstaklingsins er ķ forgrunninum - hvaš sem er įrangursrķkt fyrir hann og umhverfi hans veršur vališ eftir hęfileikum hans og framkvęmt. Aš rįša viš fortķšina er ekki lengur endir ķ sjįlfu sér og ekki lengur žroskahvati. Hjįlp „aš ofan" ķ samskiptum fólks meš mismunandi möguleika mį sjį ķ dag.
Žaš aš kynna sér R. Steiner hér gęti lįtiš ķ žaš skķna aš Kristur sé ašeins aš eiga viš örlög mannkynsins og aš hver einstaklingur veršir aš finna śt sķn eigin örlög sjįlfur. En margir kristnir menn hafa upplifaš aš Kristur ašstošar lķka fólk hvert fyrir sig į mešan žaš vinnur aš sķnum eigin örlögum. Hann getur leitt til žessarar umbreytingar hvaš varšar afgangsins af mannkyninu lķka, ķ staš algjörs skilnings į öllu sem er ešlislęgt. Mįttur fyrirgefningarinnar į milli fólks er einnig raunveruleg upplifun sem er ein af sérstökum einkennum kristindóms. T.d. hinn eilķfi grimmi hringur ofbeldis og andofbeldis er „rofinn" af honum. Žetta er ekki einungis kenning er varšar lausn į veraldlegum flękjum eša į ósamsömun meš žeim. Hvaš žetta varšar eru nokkur lķkindi meš kenningum Bśdda. Dżpri hugleišsla varšandi žaš gerir žaš einnig ljóst aš einnig er um aš ręša raunverulegan mįtt sem gerir flękjum kleift aš leysast upp aš innan og žrįtt fyrir aš ekki sé dregiš til baka, žó slķkt vęri nśna mögulegt, en aš hafa styrkinn til aš vera ķ sem vķšasta skilningi „ķ heiminum" į sama tķma, sem „verkamašur ķ vķngaršinum".
Jafnvel į žessu metnašargjarna stigi
breytist einstaklingurinn augljóslega ekki ķ „vökva" eins og dropi ķ
hafinu. Žaš nęgir ekki aš śtskżra aš einstaklingurinn skilji eftir
žśsundir skyndilegra uppleystra agna śr fyrri hlutum manneskjunnar, žar į
mešal lķkamlegir og andlegir hlutar. Žaš vęri
eins og lżsing į afleišingum „krossfestingarinnar" į gušspekilega
svišinu og eins og įlķka er lżst af Castaneda śr seišmannasvišinu įn
hugtaksins „krossfesting", sem eru einnig raunverulegar upplifanir.
Fruma innan heildarinnar sem višheldur įbyrgš
sinni fyrir öllu sem er tengd henni er betri lżsing į manneskju heldur en „aš
tala kross sinn" og hvers fyrri višleitni veršur nśna bundin aš
öšlast stjórn į tilvistarlegum kjarna lķfsins.
Žrįtt fyrir allar tilraunir til aš žurrausa atburšinn og symbólisma krossfestingarinnar ķ andlegu skyni ķ nśtķmanum ęttum viš ekki aš lķta framhjį žeirri stašreynd aš nokkrir hlutir eru sameinašir hér:
- aš Jesś hafši fariš ķ gegnum öll stig mannlegrar tilvistar, frį fęšingu til dauša, breytti öllu meš nżju višhorfi;
- aš krossfestingin, sem óhįš allri
annarri merkingu į krossinum, er einnig einfaldlega žekkjanleg sem fyrri
veraldleg refsing og var ķ žessu tilviki einnig orsökuš įn nokkurs vafa af
sviksamlegum, ólöglegum og efnishyggju ašferšum andstęšinga hans. Žetta
var eins og žaš var og hefši ekki getaš gerst į annan mįta og žvķ er
ekki hęgt aš byggja neinn žver-skuršgošadżrkun į žvķ. Žetta var
sķšustu višbrögš frešinna, ómešvitašra afla žess tķma, sem höfšu
snśist į sveif neikvęšninnar. Ķ stašinn var žetta skopstęling į
sannarlegri umbreytingu vitundar Jesś.
Uppfęrsla: Hin
heillavęnlegu įhrif atburšanna ultu ekki į žessum ofbeldisfullu ašgeršum
gegn Jesś og eru einnig tengd upprisunni. Žetta er verk Gušs.
- Krossinn sem tįkn inniheldur fyrrnefnda samhengi jafnvel žegar hann varš sķšar almennt tįkn fyrir mest fórnandi įst. Ķ žeim skilningi er enn hęgt aš nota hann ķ dag, sem andstęša tómlętis, haturs, o.s.frv.
- Hlutlausari mynd fyrir innra ferli ķ Jesś sem nęr śt fyrir skilyrta samhengi žess tķma myndu vera hans sķšustu orš į krossinum: „Ķ žķnar hendur fel ég anda minn". sem og gröfin, sem stendur ekki fyrir alveg ašskiliš „skref" ólķkt eldri dulspekilżsingum en er ķ stašinn tengd krossfestingunni. Tilfinningin fyrir dauša Jesś er ekki ķ sjįlfum daušanum heldur ķ aš sigrast į „daušažįttum" innan manneskja.
Žetta ritverk fjallar svo mikiš um „sķšustu atburšina ķ lķfi Jesś" žvķ žeir hafa ekki veriš eins andlega innblįsnir heldur en atburširnir sem geršust į undan og er aušveldara aš skilja. Žvķ komu fram ruglingslegri kenningar um žetta sem krefjast meiri višleitni til aš greiša śr. Žetta getur ašstošaš viš aš kalla fram beinni upplifun. Žetta ętti ekki aš misskilja eins og daušinn vegna krossfestingar vęri mikilvęgasti atburšurinn ķ lķfi Jesś, eins og sumar gušfręšistefnur hafa skilgreint hann sem.
Į svipašan hįtt og fyrstu lęrisveinar Jesś eftir krossfestinguna og upprisuna hafa hefšbundnir gušfręšingar įttaš sig į aš marga texta Gamla testamentisins, alveg nišur ķ fķnustu smįatriši, mętti lesa sem óbeina tilvķsun ķ pķnu og dauša Krists og björgunarumskipti žess (Lśk 24:27; Sįlmarnir 22; Sįlmarnir 40:7ff.; Sįlmarnir 69:22; Jesaja 52:13-14 and 53; Sakarķa 12:10 and 13:1; Speki 2:10-20, o.s.frv.) Ķ hefšbundnum skrifum um klerkdóm Jesś voru nokkrar óbeinar tilvķsanir ķ krossfestinguna og upprisuna – sem er aš hluta til erfitt aš bera kennsl į. Žvķ er er ekki hęgt aš finna trśanlega skżringu į slķku sem seinni tķma višbętur. Forkristni grķski heimspekingurinn Plató skynjaši aš auki aš žessi fyrirmynd af sanngjarnri manneskju ķ žessum heimi myndi enda meš krossfestingu (ķ Politeia II). Žaš er eftirtektarvert aš žessi tilvik hljóta aš hafa einnig aš hafa haft mikil įhrif į Rómverjanna (t.d. Mark 15:38). Žrįtt fyrir merkjanlegan stóran mun į žessari fórn ķ biblķulegum skilningi žótti sumum gagnrżnum gušfręšingum ekki mikiš til koma. Allt frį frumkristni hafa żmsir hópar gripiš til žeirra ašgerša sem fólkiš ķ žeirra hópi hafši upplifaš, eša žaš fólk sem žaš gat skiliš, sem leiddi til mismunandi įherslu frį trśarlegum skilningi.
Spurning:
Vil ég bišja* Guš um aš ašstoša mig viš aš vinna bug į gömlum
hugmyndum tengdum elli, sjśkdómum og dauša ?
.
Nśna getum viš fjallaš um frekari umręšuefni er tengjast krossfestingunni. Fyrst ber aš nefna umręšuefniš varšandi tómu gröfina (Jóh 19, 38 - Jóh 20, 10). Viš höfum žegar nefnt aš žetta snerist ekki bara um lękningu lifandi einstaklings meš jurtum. Nķkódemus notaši einnig efni sem voru nytsamleg viš smurningu lįtinna einstaklinga. Hęgt er aš śtiloka žjófnaš į lķki žar sem greftrun fór fram annars stašar frį ekki eingöngu efnishyggjusjónarmiši. Žetta veršur augljóst ķ gegnum uppgötvanir tengdar „upprisunni" sem lżst er ķ nęsta kafla. Frekari upplżsingar mį rįša af žvķ aš vinna meš sjaldgęfar framsetningar į spurningum:
Mašur getur til dęmis skošaš hina almennu spurningu varšandi hvaš kemur fyrir manneskjur viš og eftir dauša og hvort slķkt sé breytilegt. Slķkt hefur oft veriš gert į grundvelli trśarlegra opinberuna og hefša og einnig sökum heimspekilegra hugleišinga. Einnig meš ašstoš til dęmis dulręnna rannsókna, hśmanķskrar og yfirpersónulegrar sįlfręši sem og klķnķskar og einstaklingsbundnar upplifanir (t.d. Elisabeth Kübler-Ross, …)
Nęstum öll trśarbrögš tjį ķ raun aš
mašurinn „lifi ekki bara įfram ķ afkomendum sķnum og ķ gegnum
menningarleg eftirköst" heldur haldi hann įfram aš vera til sem
mešvitašur einstaklingur. Jafnvel tilbeišsla forfešra af (svoköllušu) „frumstęšu
fólki" merkir ekki bara aš forfešurnir „lifa įfram" ķ
afkomendunum heldur eru žeir sannfęršir um raunverulega andlega eša
lķkamlega tilvist forfešranna ķ nśtķmanum og jafnvel um žeirra
raunverulegu nęrveru ķ trśarreglulķfinu eša einnig ķ hefšbundnu lķfi
forfešranna. Jafnvel žar sem hugmyndir komu fram varšandi žaš aš
manneskjur gętu fariš inn ķ eša holdgast ķ öšru formi lķfs į borš viš
dżr, jafnvel steina eša eitthvaš annaš. Stjórnun įframhaldandi tilvistar
sem andlegrar veru var višurkennd. Hin nżju „hįtt metnu trśarbrögš"
leggja einnig įherslu į samfellda tilvist. Slķkt sjį žau jafnvel enn
greinilegra į hęrri stigum tilvistar heldur į žeim efnislegu. Sumir ręša
um mögulegt samband į milli žessara tilvistarstiga en einnig um vandamįl
žeirra. Fyrir mešvitaša uppgöngu ķ hęrri sviš voru nįkvęmar athafnir
žróašar, sjį til dęmis „The Tibetan book of the dead" sem C.
G. Jung fjallaši t.d. um. Skżrt var frį mjög mismunandi upplifunum og
hugmyndum hvaš varšar spurningar į borš viš endurholdgun.
Ķ dag eru til gušfręšingar sem trśa ekki į lķf eftir daušann, eša į
„eilķft lķf" ķ gegnum upplifun Jesś*. Žeir hafa ašlagaš hugmyndir
sķnar aš hinum śreltu vķsindum 19. aldar.
Mašur gęti upplifaš eitthvaš andlegt meš žvķ aš
spyrja sjįlfan sig reglulega „hvaš er aš handan?".
*Uppfęrsla: Ķ kristinni
trś er „eilķft lķf žeirra réttlįtra" (t.d. Matt 25:46);
žeirra sem fylgja Jesś (t.d. Lśk 18:29-30) og/eša žeirra sem trśa
į Jesś (t.d. Jóh 3) ekki ašeins įhugavert eftir daušann. Hvaš
varšar Krist veršur eitthvaš innra meš okkur įlķkt „himnarķki",
lķf „ķ hinum framtķšarheimi" breytist einnig, sem er minnst į ķ
sumum biblķuköflum.
Į hinu lęknisfręšilega sviši mį ekki einungis finna tilfelli žar sem fólk undir svęfingu eša fólk sem viršist vera lįtiš snżr til baka og tjįir upplifanir sķnar į öšrum svišum vitundar. Einnig eru vķsindalegar rannsóknir t.d. um minnkunar į žyngd en u.ž.b. 21 grömm hverfa ętķš viš dauša. Ķ mannlķfsspeki og gušspeki myndi mašur ręša um ašskilnaš „sjįlfsins" eša „andlega lķkamans" og „geš- eša tilfinningalega lķkamans" įsamt hinum „himneska eša lķfsorkulķkama" og „vofulķkama" frį hinum efnislega lķkama. Eftir žaš fylgir hörfun inn ķ hiš tilfinningalega og sķšan inn ķ „sjįlfiš" og inn orsakabundna heim, slķkt er ekki enn „himnarķki", ętķš meš hinu ašra sjįlfi aš ofan.
Žetta gętt leitt mann aš spurningunni hvernig deyjandi einstaklingur mešhöndlar geymda hęfileika, upplifanir og efni ķ sķnum mismunandi „lögum" og hvernig glķmt er viš įgreining. Einnig er til skrifaš mįl um žetta efni, t.d. eftir fašir Roesermüller (Žżskaland), en hann bendir į aš „naušsynjahlutir" śr öllum žįttum tilvistar „fylgja manni" og aš greftrun er betri en lķkbrennsla sökum žessa ferlis. Skżrt var frį óvęntri upplausn efnis ķ gröfinni. Einnig hafa żmsar kirkjur allt frį fyrir nokkrum öldum til okkar tķma skżrt frį žvķ aš „lķk rotni ekki". Ķ dag, t.d. Bernadette Soubirius viš Lourdes. Einnig er mikiš sagt frį „tómum gröfum". Ķ slķkum tilfellum var oft sagt aš slķkt fólk hafši lifaš lķfi sķnu „mjög nęrri Guši".
Enginn viršist hafa velt sambandinu į milli žessa og hinna tómu grafar Jesś. Žó ótrślegt megi viršast birtust fyrst umręšur um žetta ķ sķšar dulspekitķmaritum. Einnig er um fleiri undarlega atburši sem erfitt er aš rannsaka. Yfirleitt eru žeir įlitnir blekkingarleikur en slķkar alhęfingar eru of stórtękar. Viš vitum samt sem įšur aš hiš efnislega hefur enn aš geyma umtalsverš leyndarmįl. Rannsóknir innan svišs efnafręšinnar og ešlisfręšinnar skila sķfellt nżjum sannleik, slķkt į einnig viš um rannsóknir į lķkamanum. Ašeins er hęgt aš drepa į žessu hér žar sem heill kafli rżnir ķ žetta umręšuefni.
Einnig er žess virši aš minnast į vafasöm skrif frumkristni (ekki talin vera „villutrśarskrif" af kirkjunum en heldur ekki talin vera fullkominn sannleikur og žvķ er ekki aš finna žau ķ hinni heilögu ritningu). Hluti af hinu svokallaša Nikódemusar-gušspjalli lżsir „nišurgöngu Jesś til heljar" eftir dauša sinn og įhrif hans į verurnar sem žar mį finna, sem fara ķ gegnum, sennilega tilfinningalega, hreinsun. Fundi hans meš fólki Gamla testamentisins eru einnig lżst, ķ einhvers konar „paradķs", hér į žaš viš nokkurs konar andlegt rķki aš ofan. Į vissan hįtt virtust slķkar hugmyndir vera trśanlegar en žęr geta mjög lķklega veriš ósviknar sżnir sem geta aš hluta til beinar og aš hluta til tįknręnar.
Sem lķking sżnir grafarstigiš sem leiš į vegi Krists sķšustu umbreytingu lķks Jesś, sem var žegar „andlega hreinsaš" ķ lķfinu, og hlišstęša atburši hinnar ęšri veru sem lįtin eru laus śr vitund hins efnislega lķkama. Snert er į hinu nżja upphafi hins heildręna (samžętta) „Nżja Adams" hér. Žaš er einnig fullt af symbólisma žvķ samkvęmt samsvarandi venjum eiga „Adam og Eva" aš hafa veriš grafin fyrir nešan žaš svęši „Golgata" („stašur hauskśpna").
Mikilvęgi frįsagna varšandi žaš aš Marķa Magdalena var sś fyrsta sem uppgötvaši hina tómu gröf hefur ekki veriš rędd nógu vel. Hśn bar vķst kennsl į Krist ķ į nokkurs konar millistigi* - „ekki snerta mig" -. Ķ andlegu samhengi viršist hśn hér vera tįkn fyrir hlutverk Evu. - *„Ekki snerta mig žvķ enn hef ég ekki fariš upp til föšurins." Žetta er frįbrugšiš hinni seinni birtingu sem „upprisin vera" žar sem hann bannar t.d. Tómasi aš snerta sig. Lķkiš virtist vera hreyft af anda į nżjan mįta. Sögurnar sem ganga ķ erfšir veita enga trś į tilgįtur varšandi žaš aš Jesś „hefši bara meišst og veriš sķšan lęknašur til heilsu". Birting hans hafši algjörlega breyst og višbrögš Marķu Magdalenu gefa ekki til kynna aš žessar breytingar voru greinilega orsakašar af sįrum eša hrśšrum. Efnin ķ jurtunum tveimur sem Nikódemus notaši voru einnig įhrifarķk ķ žessari samsetningu til smurningar į žeim lįtnu. Žęr hugmyndir sem komu upp ķ kringum žetta passa ekki inn ķ hiš hefšbundna mynstur lķfs og dauša. Žęr passa ekki heldur viš neinar jašarupplifanir į milli lķfs og dauša sem vitaš var um įšur. Žetta hefur einnig įkvešiš mikilvęgi fyrir framtķšina, sjį kafla okkar varšandi „Opinberunina".
Aftur ķ „innihald" žessarar vefsķšu..
Hin tóma gröf og upprisa Krists veita mikla įskorun fyrir vitund margra. Bakgrunnur žeirra, žau upplifšu aš fólk varš aš deyja, hin skiljanlega tilhneiging aš bęla nišur óskżranlega hluti, hin einhliša efnislega leiš til aš hugsa um lķfiš, gamaldags en enn kennd ķ skólum, eru sumar rķkjandi įstęšur žessa. (T.d. Jóh 20, 11- Jóh 21).
Samt sem įšur eru raddir innan svišs sagnfręšilegrar gagnrżni sem segja aš frįsagnir af upprisunni eru žęr meš flestum vitnum ķ frumkristni, jafnvel betur fęrt į žeim sönnur en allar ašrar frįsagnir af lķfi Jesś. Hér er įtt viš frįsagnir varšandi birtingu Jesś į mismunandi stöšum ķ nżrri mynd meš nokkrum nżjum hęfileikum. Hęfileikum sem ekki er alltaf boriš kennsl į samstundis en eru merkjanlegir fyrir alla sem sjį. Žetta myndi gefa żmsar afleišingar ķ skyn.
Ein afleišingin vęri aš skoša lżsingu Jesś ķ biblķunni sem krefst umbreytingar į lķki Jesś, sem hafiš var upp ķ andlegt veldi ķ lķfinu, og/eša lķkama Jesś eftir dauša (svokallašar „vofur" sem eru yfirleitt sżnilegar). Žróun vitundarįstands sem hafši veriš leyst upp ķ žróun mannsins gęti tapaš ašskilnaši sķnum: „ašskilnašur" er bókstafleg merking oršsins „synd". Žessi ašskilnašur var einnig ašskilnašur manns frį Guši, frį upprunanum. Žvķ mį „lęgri hlutinn", ž.e. lķkaminn, vera lįtinn fylgja meš öšrum hlutum tilveru Krists. Sjį fyrri kafla: „og gröfin var tóm".
„Ég skal reisa musteriš į žrem dögum. En Jesśs var aš tala um musteri lķkama sķns". -–Eftir upprisu žessarar tilveru inn ķ ašra vitundaheima eša inn ķ hans innsta kjarna, į svipašan mįta og annarra, (sjį sķšasta kafla), myndi nż sköpun į svišunum fylgja, žar į mešal į hinum efnislega lķkama į svęša dulvitundar, žvķ Jesś hafši ekki lengur ašskilda hęfileika og allt innra meš honum gegndi kjarna hans.
Hiš mannlķfsspekilega sjónarmiš Rudolf Steiner varšandi hinn upprisna lķkama" Krists, hinn nżja Adam" - 1 Kor 15:45-47 - er įlitinn vera endursköpun og er tiltękur öllum sem leiš til persónulegs žroska (hinn svokallaši efnislegi vofulķkami", byggir į andanum en hefur hugsanlega lķkamleg įhrif. Tengist reynslu innri Krists" af hinu dulręna sem tengir sjįlfan sig viš žróun manna). Jafnvel innan gušspekinga (A.Bailey, žar til dęmis köllum Opinberun" eša 5. vķgslan"), er upprisa Jesś įlitin vera raunveruleg endursköpun. Žó aš gušspekilega sjónarmišiš geti veriš ónįkvęmt į vissum stöšum ęttu kristnir trśfręšingar samt aš spyrja sjįlfa sig um įstęšur žess aš žeir žróušu ekki svona hugmyndir meš sér, eša jafnvel betri nįlgun. Semingur sumra trśfręšinga viš aš taka upprisunina alvarlega uppfyllir ekki einu sinni grundvallarvišmiš góšrar almennra žekkingar.
Hér skal tekiš fram aš hinn„upprisni
lķkami" sem tilheyrir verunni er ekki hęgt aš leggja aš jöfnu viš
hinn „sżnilega lķkama" (Mayavirupa) innan dulspekilegra skrifa, en sagt
er aš sumir meistarar framleiši einhvers konar fatnaš sem gerir žį
ósżnilega. Slķkt sżnir samt sem įšur vald žeirra į anda yfir efni.
Nśtķmakenningar, sem stundum eru ekki greinargóšar varšandi „lķkama
ljóss". bera einnig lķkindi meš žessu. Žetta varšar skķrskotun til
ęšri lķkama ķ hinum efnislega lķkama. Žetta er brś til aš fara inn ķ
raunveruleika sem nį śt fyrir hina efnislegu vitund įn žess žó aš fara
śr hinum efnislega lķkama, kallast einnig „Merkabah" į hebresku.
Undirstöšuatriši mį finna ķ „The Keys of Enoch" eftir J. J.
Hurtak og „The synoptic gospels", Academy for Future Science, P.O.Box FE,
Los Gatos, CA 95030, USA. Nśna hefur margžętt hreyfing „handleišslu"
žróast sem er ekki bundin viš neinar stofnanir. Žessir ljósverjar vilja
ašstoša heiminn į žessum erfišu tķmum. En mašur freistast til aš telja
aš nokkrar nżjar ęfingar geti uppfyllt allar vonir hinnar svoköllušu „uppstigningar".
Ķ reynd virkar ekkert įn heildręnnar žróunar, žar į mešan žroski
einstaklingsins. Sjį einnig nęsta kafla.
Hugmyndirnar varšandi endurholdgun, žaš er endurpersónugerving sįlarinnar ķ nżjum lķkama, eins og finna mį ķ alls konar trśarbrögšum į einhvern hįtt, vęri lęgri, ófullkomnari „įttund" af hinum nżja upprisuatburši og ekki nįkvęmlega eins. Kenningar varšandi fortilveru sįlarinnar į undan frjóvgun og einnig kenningar varšandi endurpersónugervingu var vķša haldiš į lofti ķ frumkristni og, samkvęmt Ruffinus, višhaldiš. Žaš er samt sem įšur įhugavert aš merkja aš sķšar var engin sérstök įhersla sett į žessa hugmynd. Slķkt stafar ekki einungis af kringumstęšum žeim žar sem fólk įttu aš einbeita sér aš lķfinu į jöršinni, eins og R. Steiner skrifar, og ekki heldur einungis vegna valdžorsta pįfa sem vildu gera fólk meira hįš takmörkunum eins lķfs, eins og ašrir andlegri rithöfundar gera rįš fyrir. Žżšingarmeira fyrirbrigši mį einnig finna til aš undirstrika žetta. Žaš mikilvęgasta fyrir fólk er aš tengja hugmyndina um upprisu viš sig sjįlft. (Sjį einnig t.d. 1. Kor 15:53; Fil 3:21). Žó žetta viršist vera hįlfgerš draumsżn fer endurholdgun aš lķta śt eins og ferli sem hefur veriš fariš fram śr af Kristi. Hinn upprisni Kristur žurfti ekki aš endurfęšast til aš birtast fólkinu aftur. Margir, žó ekki allir, kristnir hópar gagnrżna hugmyndir um endurholdgun. Žaš skal gengist viš žvķ aš hugmyndin um hin ósveigjanlegu „sįlfręši-vélręnu" örlagalögmįl, dauša og endurholdgun, aš minnsta kosti sem endi ķ sjįlfu sér, samsvarar ekki fyrirmyndinni um lķf Jesś. Žaš žżšir samt sem įšur ekki aš endurholdgunin hafi ekki geta įtt sér staš eša gęti ekki įtt sér staš ķ dag. Margar fyrri „upplifanir endurholdgunar" sem og žęr sem eiga sér staš ķ nśtķmanum er ekki hęgt aš finna trślega skżringu į, jafnvel žó ekki allar žessar upplifanir séu endilega byggšar į raunverulegri endurholdgun heldur oft į öšrum žįttum. En įn nokkurs vafa innan hins kristna svišs viršast tilkynntar upplifanir vera sérstök tilfelli, t.d. tilfelli Jóhannesar skķrara. Ķ staš žess aš taka yfir hlutverk Elķa, eins og margir tślkušu žaš, sagši Jesś einfaldlega: „Žaš er hann". Žaš vęri samt sem įšur hlutverk veru sem er send aftur til aš sinna sérstöku verkefni, til aš hjįlpa fólki, en ekki naušsynleg hringrįs fanga ķ hjóli endurfęšingar (innan hindśatrśar). Innan kristinnar dulspeki, jafnvel žar sem endurholdgun er višurkennd (t.d Lorber) er lögš meiri įhersla į aš lęra nżja hluti viš lęrdóm eftir daušann ķ öšrum vķddum Ķ dag getur fólk lęrt grķšarlega mikiš ķ einu lķfi. Endurholdgun fyrir hefšbundna hreinsun og žroska, mögulega meš nżjum verkefnum til aš samsvara ašstęšunum, žarf ekki endilega aš vera af hinu gamla, sjįlfvirka ešli. Žessar gömlu hugmyndir hafa valdiš žvķ aš menn hafa efast um aš kenningar varšandi endurholdgun séu kristnar. Fyrir utan žaš veltu önnur trśarbrögš varšandi endurholdgun ekki fyrir sér hlutverki Gušs og Krists. Ešli allra ķ lķkama og anda er ķ grundvallaratrišum žaš sama og žvķ getur samanburšur hjįlpaš öllum aš lęra hver af öšrum - įn jafnréttisstefnu.
Žegar hefur veriš skrifaš um įhrif vélręnnar tiluršar örlaga og endurholdgunar ķ kaflanum „Krossfestingin".
Ķ dag sér mašur oft aš sterkir persónuleikar eru mjög ólķkir efnislegum foreldrum sķnum, jafnvel sem ungir einstaklingar. Stundum viršist form žeirra vera sterklega tengt öšrum, eša fyrri menningu. Žetta gęti veriš tengt hinu aukna mikilvęgi sįlfręšilegu-vitsmunalegu verunnar ķ samanburši viš tengingar viš forfešur og arfleiš. R. Steiner hugsar um tengingu viš žetta fyrirbrigši og starf Krists.
Žrįtt fyrir žetta fyrirbrigši er enginn
įstęša til aš kenna Jesś einungis viš einhliša įherslu į
sįlfręšilega-andlega hluta. Ķ langtķmastarfi Krists mį frekar finna
hvöt til aš hreinsa alla hluta, žar į mešal lķkamann, og sameina alla
žessa hluta aš nżju. (Andi,) einstaklingurinn og lķkaminn eiga aš fara saman (sem įn nokkurs
vafa hefur ekki tekist alls stašar ķ dag). Vegurinn aš
upprisu inniheldur einkum ekki andlegt starf, „óhįš lķkamanum",
heldur veršur „lķkaminn" andlegur og andinn veršur efnislegur -
upphafiš nęr śt fyrir alla einhliša,
gešžóttalega vitsmuni. Samanber t.d. Lśk 24:36-43.
Hugmyndafręši sem leitar eftir aš minnka fjölbreytileika žjóša og svo
framvegis ķ einsleitt mannkyn er fjarri žessari hvöt sem hugmyndafręši eins
drottnaražjóšar sem mismunar öšrum. Til eru żmsir hlutar og til er heild,
sem gętu veriš sjįlfsagšir en ķ dag į žaš ekki viš neitt, allt veršur
aš finna śt į mešvitašan hįtt.
Einkennisorš Krists eru „Sjį! Ég gjöri alla hluti nżja". Žó hann sé aš fjalla um kjarna einstaklingsešlisins, žar sem mašur er „hvorki gyšingur né Grikki..." heldur manneskja eigum viš ekki aš hugsa um neina einsleita sśpervitund heldur hugsanir Gušs eša žaš sem hann lętur rętast ķ gegnum einstaklinginn. Frį einstaklingsešlinu getum viš byrjaš aš móta nż samfélög, sem eru ekki hin gömlu tengsl viš fjölskyldu, starf, o.s.frv. Į mešal hinna nżju sambanda sem mótuš eru ķ anda geta einnig veriš „gömul" sem frelsuš eru frį naušung dulvitundar, żtt ķ frjįlsari įttir.
Ķ tengslum viš athugasemdir varšandi įhrif į heimsvķsu ķ gegnum aflsvišs, til dęmis ķ kaflanum varšandi krossfestinguna, ęttum viš aš hafa ķ huga aš eftir aš Kristur hafši gegnum ķ gegnum öll žessara skref eru žau öll og į sama tķma „žar". Žó skref Krists og röš žeirra haldist er „upplifun krossfestingarinnar" öšruvķsi, eftir aš hvöt upprisunnar skķn ķ gegn. Žaš er ekki sjįlfsagt aš meš djśpum skilningi hefši hinn efnislegi dauši įtt sér staš, įšur en „afl upprisunnar" getur öšlast gildi. Dulspekilegar upplifanir réttlęta žetta. Afl upprisunnar mį upplifa sem nśverandi, ašlašandi afl aš baki alls, jafnvel aš baki einföldustu skrefunum. Į annan mįta sagši R. Steiner aš atburšir pįskanna virkušu enn sem eining ķ dag; bęttu viš frekari uppgötvanir į borš viš „etersvęfingu blóšsins".
Hęfileikar sem žróašir hafa veriš ķ dag į vegi „lķkingar viš Krist" skipta einnig mįli.
Ķ žessu samhengi er įhugavert aš merkja aš nżjar hugmyndir eru til sem eru ekki sammįla hinum almennu įlyktunum varšandi nįttśrulega, skyldubundna daušleika lķkamans, eins og Kristur:
Indverski heimspekingurinn og Jóginn Aurobindo starfaši i svipaša įtt eftir ummyndun sķna ķ gegnum alsęluupplifun og reyndi „fęra yfirandleg öfl inn ķ lķf į jöršinni." Andlegi samstarfsašili hans, „Móšir" Mira Alfassa gat fariš ķ gegnum óžekkt lög af hinum efnislega lķkama į žennan hįtt, t.d. ķ frumurnar sem innihéldu minniš, sem er tengd gömlum kerfum daušans. Hśn upplifši žetta er „hśn vann aš einum lķkama mannkyns".
Į annan mįta ręddi Rudolf Steiner um nżmótuš ęšri žętti vera eša lķkama ķ žessum svišum fyrir ofan hugann, sem sķšar fór ķ gegnum eldri tilfinningaleg, himnesk og efnislega hluta manneskjunnar, einu į eftir öšru nišur ķ minnstu smįatriši. Hann kallar žessa nżju hluta: „andlegt sjįlf, lķfsandi, andleg manneskja" (eigin žżšing śr žżsku įn žess aš skoša žżšingu ķ enskum oršabókum.) Įhrif gętu komiš fram aš žessi spį muni einungis rętast ķ gegnum langan tķma. Samanburšur meš nśverandi žróun sżnir samt sem įšur aš žetta getur žegar įtt viš ķ įkvešnum hlutum ķ dag.
Ķ dulspekilegri bśddatrś var gefiš til kynna aš žessir ęšri „ašilar" vęru aš minnsta kosti möguleiki fyrir Bśdda: „Dharmakaya, Sambhogyakaya, Nirmanakaya". Raunar eru markmiš, ašferšir og nišurstöšur žessara mismunandi stefna ekki alveg žęr sömu. En žaš veršur augljóst aš mismunandi fólk tekst į viš sömu sviš athafna óhįš hvert öšru, žannig getur mašur eignaš žvķ ęšri raunveruleika.
Hér er bętt viš frekari upplifun frį okkar öld Carl Welkisch, „Im Geistfeuer Gottes" (= ķ eldi anda Gušs). Hann var lķkamlega, óvenjulega viškvęmur dulspekingur sem fannst, og var stašfest af sżnum, hann vera kallašur til til aš framkvęma vera er varšar žį stašreynd aš lķkamlegt efni geti nś einnig veriš breytt af Guši og hann vęri verkfęriš til aš framkvęma slķkt. Žar sem žaš gerist oft aš fólk meš óvenjuleg „verk aš ofan" telji sig vera žau einu sem fį slķkt, žó śtdeiling Gušs į verkum hafi tilhneigingu til aš vera flókin, er oft aušvelt aš taka ekki mark į žeim og kalla žau „brjįlęšinga". Žeir sem žekkja žessa tegund dulspekilegra upplifana vita aš slķkar upplifanir eru ósviknar. Žaš sama į viš Welkisch.
„Ódaušleiki" er sérstaklega predikašur af įkvešnum nżjum andlegum, mešferšarhópum sem finna mį ašallega ķ Bandarķkjunum. Žeir reyna aš „lękna hugmyndir er varšar ódaušleika". Žeir reyna einnig aš stušla aš öndunartękni į borš viš Endurfęšingu til aš mešhöndla fęšingarįfall, heilbrigt mataręši o.s.frv. til aš auka raunverulega lengingu lķfs, lķf sem gefur frį sér jįkvęšni. Žó aš Kristur komi einungis fram ķ jašri žessara hópa eru kristnir menn eins og mormóninn Annalee Skarin einnig žekktir innan raša žeirra. Žeir hafa skrifaš um sinn eigin skilning varšandi af- og endurholdgun lķkamans byggt į tengingu sinni viš Guš.
Ašrir, innan lęknissvišsins, rannsaka hormónatengdar ašferšir til aš nį fram įkvešinni yngingu. Žessi žróun inniheldur ešlilegar hvatir. Ekki er hęgt aš gruna allar žessar nįlganir um einhvers konar mikilmennskubrjįlęši.
Upprisunarafliš sem upplifaš er meš Kristi, og hófst sżnilega og į samžęttan mįta, viršist standa fyrir hin raunverulegu „ensķm" hvaš varšar samstillta žróun ķ žessa įtt. Mikiš aš žeim hlutum sem hann gaf okkur sem „frę" į enn eftir aš ljśka. Žvķ er vit ķ žvķ aš vķsa mešvitaš til hans um slķkt.
Viš ęttum samt sem įšur aš muna aš Kristur hefši viljaš aš viš hefšum hugleitt alla manneskjuna (einstaklinginn) en ekki einungis trśarreglu varšandi lķf hins efnislega lķkama sem einangrašs og ęšsta gildi. Hann hefši einnig ekki męlt meš einangrašri venju til aš lķfga upp į frumurnar. Heldur hefši hann męlt meš sameinašri helgun lķkamans, žar į mešal lķffęri hans, frumur o.s.frv. og hiš andlega lķf mannsins. Žetta er einnig spurningin um frelsiš til aš lifa en ekki žvingunina til aš lifa. Ašeins er minnst į žetta sem möguleg upptök vandamįla į žessum erfišu tķmum „jafnvęgislistar" og ekki er veriš aš gefa til kynna aš žessir hópar verši ętķš öfgakenndir.
Į mešan er „upprisa" ekki ašeins andleg upplifun. Hśn getur varanlega endurnżjaš allt ķ lķfinu, ķ žvķ samhengi hefur lķtill nżopinberunarhópur, „Lichtzentrum Bethanien" (mišja ljóss Betanķu) ķ Sigriswil, Sviss bśiš til nżyršiš „upprisulķf" ķ tķmariti sķnu „Lichtbote" (Bošberi ljóssins). Eftir hiš „žrönga hliš" krossins munu allsnęgtir fylgja. Jesśs leggur įherslu į aš žessi vegur getu einungis oršiš skżr ķ gegnum dįšir. Framfarir ašeins į hinni persónulegu leiš, ž.e. „aš lķkja eftir Kristi" geta byrjaš aš gera žetta erfiša skref skiljanlegra. Eins og viš höfum séš er žessi vegur ekki samfelldur og eykst ekki stöšugt žar til hann nęr hįmarki. Ķ stašinn veršur hann sżnilegur ķ viškomandi sem hinn gušdómlega uppbygging mikillar byggingar žar sem hver steinn er byggšur ofan į žann fyrri. Steinarnir eru hęfileikarnir ķ manninum sem standast hans ytri byggingar. Alveg eins og forsögulegi mašurinn var skapašur til aš vera fullkominn, samkvęmt żmsum helgum skrifum, getur hann/hśn oršiš „fullkomin/n eins og himnafašir" eftir ummyndun ķ hinum dramatķska, ófullkomna heimi. Žessu lofaši Kristur fólkinu. Žetta į ekki einungis viš einföldustu skrefin į veginum en lķka fyrir upprisuna. Hann setti engin takmörk og lżsti ekki yfir aš takmarkašur skilningur nśtķmans yršu višmišin. Hann setti sjįlfur nż višmiš, sjį „ég er... oršalagiš" ķ gušspjöllunum: „Ég er brauš lķfsins", „Ég er ljós heimsins…"; „Ég er dyrnar"; „Ég er góši hirširinn" og einnig „Ég er upprisan og lķfiš", sį sem trśir į mig „mun lifa žótt hann deyi". Žetta žżšir bķšiš ekki eftir almennri lausn „dómsdags" eins og įkvešnir kristnir hópar halda fram. „Ég er vegurinn, sannleikurinn og lķfiš"; „Ég er hinn sanni vķnvišur og fašir minn er vķnyrkinn, …žiš eruš greinarnar…"; Ég er konungur. Til žess er ég fęddur og til žess er ég kominn ķ heiminn, aš ég beri sannleikanum vitni". Kristur er hiš raunverulega „Ég er" ķ manninum sem ętti aš vera greinilega ašskiliš frį hinu hversdagslega sjįlfsįliti.
Ķ gyšingartrś var upprisa eša upprisa frį dauša, en ašeins viš endalok alls. Ķ hefšbundinni kristinni gušfręši er hins vegar litiš į upprisuna sem tękifęri ķ gegnum trśna į Kristi,en įn žess aš hafa įttaš sig į slķku śt fyrir sķšustu kvöldmįltķšina. Innan nśtķmalega, gagnrżninna gušspekilegra ķhugunarefna mį žegar lķta į slķkt sem framför - ķ samanburši viš efnislegri mynd gušfręši, sem vildi finna trśarlega skżringu į öllu sem var erfitt aš sjį fyrir sér -, aš upprisan sé aš nżju tekin upp sem „myndlķking", ķ óeiginlegum, allegórķskum skilningi. (Hans Kessler, safnrit „Resurrection of the Dead"). Sumir gętu žarfnast nįlgun af žessum toga ķ staš žeirrar sem erfitt er aš ķmynda sér, en ekki endilega žeir sem geta trśaš beint į upprisuna sem innri og ytri raunveruleiki. Į vissan hįtt samsvarar žessi trś einfaldra kristinna manna meira rannsóknarstigi nśtķmans og žekkingu į mörgum svišum, eins og nśtķmalegar rannsóknir stefna. Fyrir žį sem sjį allt sem einfalda „myndhverfingu", samkvęmt rannsókn okkar, eru žeir ašeins lķklegir til aš öšlast andlega sįlarbót - og lękningarmįttinn, sem getur haft įhrif į hinn efnislega lķkama, jafnvel ķ ag, er aš minnsta kosti hęgt aš fresta slķku eša draga śr.
Į žżsku og ensku sķšunum er hluta śr Jóh 20 bętt viš.
Spurning:
Leitast ég viš aš skilja, meš Guši, hvernig mįttur upprisunnar geti oršiš
gagnlegur ķ dag?
.
Athugasemd: Nśtķmalegar enskar andlegar hreyfingar og ljósverjar nota oršiš „uppstigning" fyrir annaš ferli sem er tengd afli Upprisunnar, eins og lżst er ķ kaflanum į undan.
Alveg eins og Jesśs Kristur byrjaši į 40 daga einangrun ķ eyšimörkinni įšur en hann hóf kennslu sķna lauk hann sżnilegri virkni sinni į jöršinni meš 40 dögunum eftir pįskanna, žį birtist hann fólk į mismunandi afskekktum stöšum.
Eftir sķšustu mįltķš og samręšur „fór hann meš žau śt ķ nįnd viš Betanķu, hóf upp hendur sķnar og blessaši žau. En žaš varš, mešan hann var aš blessa žau, aš hann skildist frį žeim og var upp numinn til himins" (Lśk 24, Mark 16). „...varš hann upp numinn aš žeim įsjįandi, og skż huldi hann sjónum žeirra. Žį stóšu hjį žeim allt ķ einu tveir menn ķ hvķtum klęšum og sögšu: "... Žessi Jesśs, sem varš upp numinn frį yšur til himins, mun koma į sama hįtt og žér sįuš hann fara til himins" (Pos 1). Postularnir geršu greinilega greinarmun į žessum 40 dögum žar sem Kristur var skyndilega į mešal žeirra og hvarf alltaf aš nżju og tķmans eftir žaš žar sem žeir voru sameinašir anda hans, en įn hans persónulegu nęrveru.
Kristur hafši žegar lżst yfir aš hann yrši faširinn. Ašeins eftir uppstigninguna var hann sagšur „hafinn til Gušs hęgri handar" žar meš meš Guš į stigi „framhaldslķfs" sem mannkyniš getur nįš. Įstand birtist ķ śtlķnum, žar sem Kristur er hvarvetna meš Guši. Guš er: „Ég er ég er" Hann er almįttugur og samt gefur hann manninum frjįlsan taum. Hann er hinn lifandi uppruni allra afla og vera en samt er hann einn. Hann er fyrir utan rżmiš en einnig alls stašar nįlęgur. Hann er eilķfur en einnig raunveruleiki bundinn ķ hverju andartaki. Žetta žżšir ekki aš Kristur leysti sjįlfan sig ķ vitundarleysi, frekar aš nśna er hann alls stašar. Brśna į milli manns og Gušs mį enn upplifa ķ lķfinu meš žvķ aš samstilla sig Kristi - „Bišjiš til föšurins ķ mķnu nafni" (Jóh 15,16). Žaš er raunveruleiki śt af fyrir sig, óhįšur viškomandi hugmyndum er varša atburši sem įttu sér staš fyrir 2000 įrum.
Lęrisveinarnir uršu žį mešvitašir um mikilvęgi sitt sem postular į jöršinni fyrir Krist. Kristur birtist nśna į sterkari mįta innan žeirra og ķ gegnum žį. Žaš vęri rangt aš meta žetta įstand frį utanaškomandi sjónarmiši eins og ekkert hefši gerst nema aš kennarinn hefši horfiš, lįtiš žį eina halda įfram meš verkefniš. Ef hiš sjįlfstęša hlutverk uppstigningarinnar er einnig tekiš meš hér gęti mašur lżst žvķ sem śtbreišing verka Krists. Samanburšur į žessu vęri heilmynd žar sem hver flķs myndarinnar inniheldur heila mynd Athugasemd: Samanburšinum er ekki ętlaš aš taka upp žess konar heilmyndaheimspeki žar sem mašurinn vęri eins og Guš og afleišingarnar vęru žęr aš enga višleitni žyrfti aš sżna til aš verša eins og hann. Žaš vęri svipaš og sś tegund endurlausnarhugmyndar sem gleymir aš endurlausn er sem brum sem veršur aš taka meš įkvöršun einstaklingsins og meš višleitni til aš jafnast į viš eitthvaš (feta sama veg) - eins og Kristur įkvaš mešvitaš fyrir okkur.
Fyrir utan mannleg sambönd fęr mašur einnig sambönd viš Krist. Žessi hvöt hófst meš Jesś į mešan hann lifši sem įkvešinn möguleiki og var innsiglašur viš uppstigninguna til notkunar fyrir lęrisveinana og aš lokum fyrir alla. Bent var į möguleikann į aš Kristur tęki sér lögun ķ manninum ķ kaflanum um skķrnina ķ Jórdan. Žetta žżšir aš žaš sem Kristur fęrši eša vann aš hefur nśna śtvķkkaš ešli ķ samanburši viš verk mannanna. Žaš er fest ķ Guši, ekki ašeins į „formžroskunarsvišinu" – sjį „Krossfestingin". Önnur nįlgun į žessu vęri aš „Guš dregur allt aš sér".
Ķ dag er heilagur Pįll oft žekktur fyrir suma af hans hefšbundnu „óheflušu jašra", Žó stundum sé lagt of mikil įhersla į žetta meš einhliša tślkunum eru hugsjónaupplifanir hans ósviknar. Į sinn hįtt gat hann boriš kennsl į, eins og Jóhannes ķ gušspjalli sķnu, aš hlutverk Krists nęr śt fyrir hlutverk fyrir gyšingdóm og aš gyšingdómur var valinn sem upphafspunktur fyrir alheims-Krist, fyrir framlag hans til allra. Žetta var skiljanlega įstęša eins af fyrstu deilumįlum į mešal lęrisveinanna.
Kirkjulegar stašhęfingar hafa tilhneigingu til aš leggja kirkjuna aš jöfnu viš „lķkama Krists", jafnvel žó afgangur mannkyns vęri meint į almennan mįta. Stašhęfingar tengdar mannlķfsspeki sjį mannkyniš ótvķrętt sem lķkama Krists. Gušfręšilegar hugsanastefnur, sem eru ekki einungis byggšar į kristni, sjį einnig hlutverk Krists fyrir mannkyniš, jafnvel einungis sem „kennara heimsins".
Nśtķmaleg kristin nżopinberunarnet, sérstaklega „Universal life" - skal ekki rugla viš Universal Life Church - sjį einnig hlutverk Krists ķ dag fyrir verur sem eru ekki manneskjur; komast aš žeirri nišurstöšu aš framtķš örlaga heimsins veršur ekki sett ķ hendur mannanna. Fólk sem olli samt sem įšur ekki vandamįlunum į jöršinni og eru hluti af „lausninni" munu įn nokkurs vafa hafa įkvešiš hlutverk, eins og minnst er į ķ Fjallręšunni.
Reyndar žegar einhver hefur gert eitthvaš „ķ Kristi" hefur žaš einnig veriš gert fyrir Krist og žvķ fyrir heiminn.
Žeir sem virkilega tengjast Kristi og stefnu starfs hans, sem ekki er handahófskennt hęgt aš breyta, gętu ekki samžykkt margar af žeim kenningum sem voru hefšbundnar ķ kirkjum ķ margar aldir. Samkvęmt reynslumiklum dulspekingum er Kristur ekki opinn fyrir ('ekki hęgt aš fęra ķ tal'), hvorki mešvitaš né ómešvitaš, nokkuš sem strķšir gegn kenningum hans.
Žvķ getur žaš legiš hjį kirkjunum
sjįlfum aš śtskżra meš sķnum oršum hvašan styrkurinn kom til aš leggja
ķ strķš, aš ofsękja og hata. Einnig var mest af slķku framkvęmt ķ
žjónustu veraldlegra valda. . Samkvęmt upplifunum sem almennt eru žekktar
innan andlegra hreyfinga getur ljós einnig żft upp dimma hluti sem eru til Aš
gera sjįlfan sig aš myrkrartóli, eins og gešrist oft ķ fortķšinni, ķ
staš žess aš vinna aš skuggunum sem bśa ķ sjįlfum manni og öšrum hefur
kristnar sišferšilegar kröfur aš athlęgi.
En samt sżna sķšari frįsagnir, t.d. lokaskjal
evrópsku alkirkjulegu stjórnarinnar „Peace in justice for the whole of
creation" frį įrinu 1989, aš tilraunir eru geršar til aš komast aš
samkomulagi varšandi fyrri mistök. Textinn er fįanlegur į Hanover EKD og į
fleiri stöšum.
„Uppstigningin" getur einnig oršiš mjög žżšingarmikil innan „eftirlķkingarinnar af Kristi". Félagar ķ Rósakrossreglunni upplifšu t.d nišurgöngu skżsins frį himninum ķ myndum og draumum. Einstök og jafnvel endurtekin upplifun af žessum toga žżšir žó ekki aš žessi einstaklingur hafi framkvęmt slķkt skref ķ lķfinu. Til aš byrja meš žżšir žaš aš žessi hęfileiki hefur byrjaš aš öšlast gildi innan viškomandi einstaklings.
Aš finna fyrir merkingu „uppstigningar"
krefst mikillar andlegrar žroska og skal žvķ ekki rugla saman viš
tęknilegan flutning af fljśgandi furšuhlutum. Hvaš varšar sögur sem
lįtnar eru ganga ķ erfšir og lżsa żmsu „brottnįmi" biblķulegra
spįmanna er slķkt ekki lķklegt žegar ašrir andlegir möguleikar eru
skošašir (sjį kaflann „Upprisan"). Žetta sjónarmiš er samt sem
įšur ekki notaš hér til aš neita lķklegri tilveru žessara „fljśgandi
furšuhluta" sem, samkvęmt fjölda alžjóšlegra sżna, gęti veriš
birting geimfara utan śr geimi* og sumar žjóšsögur gętu veriš aš vķsa
til įlķka jįkvęšra og neikvęšra fyrirbrigša śr fortķšinni. Žeir
gętu einnig haft hlutverk ķ framtķšinni. En tilraunir hópa „fornrar
geimfararannsóknar" til aš bera kennsl į allar andlegar teikningar meš
hringum og svo framvegis og tengja žęr geimskipum eru gegndarlausar og eiga
uppruna sinn ķ hugarburši sem takmarkašur er aš okkar tęknilegu og
efnishyggjusišmenningu. Žó aš mannkyniš žarfnist gušdómlegrar ašstošar
af mörgum toga veršur žaš aš framkvęma björgunina sjįlfa aš lokum.
Sökum framsóknar ķ tilvist, gjöršum og vitund fólks į jöršinni mun
okkur takast aš lifa af, finna verkefni okkar og uppfylla žau. Engin ytri
afrek og engin tęknileg afrek geta komiš ķ staš fyrir žroska ķ frekari
stig vitundar. Slķk nįlgun, sem leiddi til Challenger-slyssins, er sem
truflandi og lélegt afrit af žvķ sem ķ raun er naušsynlegt.
* Uppfęrsla:
Athugiš: innan kažólsku kirkjunnar hefur gušfręšingurinn Monsignor Corrado
Balducci (Vatķkaniš) til dęmis oft tjįš samsvarandi skošun. Valdamenn
żmissa kirkna geršu oft einungis rįš fyrir andlegu eša félagslegu
fyrirbrigši. Samt sem įšur skżrši hiš opinbera dagblaš ķ Vatķkaninu
„Osservatore Romano" frį eftirfarandi: „Alheimurinn samanstendur af
billjónum stjörnužoka, hvert žeirra samanstendur af hundrušum billjón
stjarna. Hvernig getur nokkur śtilokaš möguleikann į žvķ aš lķf hafi žróast
einhvers stašar annars stašar? Viš getum ekki takmarkaš skapandi frelsi Gušs.
Ef viš sjįum sköpunarverk jaršarinnar sem bręšur okkar og systur, eins og
Frans frį Assisķ, hvķ ęttum viš žį ekki einnig aš ręša um bróšir
utan jaršar? Žaš er mögulegt aš ašrar vitsmunaverur bśi enn ķ fullkomnu
samlyndi viš skapara sinn. "
Žetta žżšir ekki aš leiša eigi hjį sér žį stašreynd aš tęknileg žróun sé einnig naušsynleg, t.d. til aš endurnżja lķfshęttulega tękni į borš viš kjarnorku, ašrar tegundir af rafsegulfręšilegri geislun „erfšatękni" og ašra tękni. Žetta getur samt sem įšur einungis gerst į grundvelli ęšri vitundar. Žroski sem minnst er į ķ ķtarlegri vitundar ķ skilningi Krists yrši aš vera samhangandi žroski en ekki nein önnur tęknileg hagręšing. Engin andleg „tękni" getur kallaš „sįluhjįlp" fram. Żmsar hefšir eru einungis góšar til undirbśnings og skal leggja til hlišar eftir aš žęr hafa žjónaš markmiši sķnu. Ašeins žaš sem hefur oršiš manns eigiš telur aš lokum. Žaš er alveg mögulegt aš „neyta" Gušs meš hendur ķ skauti meš „heilavélum" nśtķmans.
Kristur hefur einkum veriš settur nišur ķ sitt sérstaka hlutverk į jöršinni en birting į öšrum tilvistarstigum og öšrum stöšum ķ alheiminum eru einnig mögulegar: sbr. hina furšulegu bók The Urantia Book"/ Bandarķkin; sem er ekki nefnd sem heimild heldur ašeins sem örvun; en hans sérstaka verkefni į žessari svo mjög žéttu efnislegu jörš er ekki dregiš ķ efa; og bękurnar Analekta" 1 og 2 (Analekta" ašeins į žżsku, eintök mį fį frį Mag. Alois Thurner, Staudach 103, A-8230 Hartberg, Austurrķki.
Gušfręšingar hafa tengt upprisu Jesś ķ „skż" viš hluta af Gamla testamentinu (Önnur Mósebók 13:21 og 40:34). Žeir mešhöndlušu eftirfarandi gleši lęrisveinanna sem nżja upplifun į nęrveru Krists, suma sem mjög raunverulega og ašra sem hugręna.
Į ensku og žżsku sķšunum er vitnaš ķ Lśk 24 og Mark 16,15-20 hér.
Spurning:
Er nśtķmalegt eša vęntanlegt mikilvęgi uppstigningarinnar til himna
spurning sem hefur įhrif į samskipti mķn viš Guš?
.
Fyrir krossfestinguna hafši Jesś kunngert aš hann myndi fara til föšurins og žvķ veršur hinn heilagi andi/„hjįlparinn"/„sannleiksandinn" sendur til föšurins (Jśh 14,15,16).
Um 10 dögum eftir uppstigninguna kom hiš kristna samfélag saman ķ Jerśsalem til aš bišja. „Varš žį skyndilega gnżr af himni eins og ašdynjanda sterkvišris og fyllti allt hśsiš... Žeim birtust tungur, eins og af eldi vęru, er kvķslušust og settust į hvern og einn žeirra. Žeir fylltust allir heilögum anda og tóku aš tala öšrum tungum…" (Pos 2). Enginn lżsir ešlilegri tilfinningu efnda eftir bęnar meš slķkum oršum. Žetta hljómar lķkara hefšum hvķtasunnukirkna og kvekara. Fyrsti hvķtasunnuatburšurinn kemur hér sem merkjanlegt ytra tįkn žess sem hefur veriš lżst ķ kaflanum um upprisuna, śtdeilingu valds Krists til lęrisveinanna og žeirra ķ kringum žį. Meš žessari „sendingu nišur" sannleiksandans sjįum viš aftur gagnkvęm įhrif Gušs og Krists. Ķ žessu samhengi mį einnig sjį fyrsta hvķtasunnuatburšinn sem fyrsta tįkn um „endurkomu Krists į dómsdegi" eša aš minnsta kosti nįlgun. Jafnvel hvaš varšar žetta sjónarmiš getum viš įtt von į aš hin spįša „endurkoma Krists į dómsdegi" žżšir ekki einungis ašra persónugervingu sem manneskja.
Athugasemd: „Hjįlparinn" eša „rįšgjafinn" eša „sannleiksandinn" (Jóh 15:26) mį ekki, strangt til tekiš, vera lagšur aš jöfnu viš hinn „heilaga anda"; sjį aš nešan: „Sófķa".
- „Sannleiksandinn" birtist sem hluti af sjįlfum Kristi, sem minnir samfélagiš į hann og orš hans og gerir lęrisveinunum kleift aš halda starfi hans įfram į jöršinni. Žvķ žį er ekki lengur viršingarvert aš mešhöndla trśarlegar og heimspekilegar spurningar sem einungis sagnfręšilegar og bókmenntalegar innleišingar eša andlegar afleišslur. Mikiš hefur veriš skrifaš um žessi sjónarmiš. Ašrir žęttir koma einnig til, einnig innan fólks og höfušmarkmiš žessa texta er aš hjįlpa fólki aš „finna fyrir" žessu žįttum.
Arfleifš skaparans, föšurins ķ manni, svo lengi sem hann er „af Guši fęddur" (Jóh 1) er veitt ķ lķfi Jesś. Allir geta gert hana aš sinni į mešvitašan mįta og allt frį hvķtasunnuatburšinum er arfleifš sjįlfs Krists fest ķ žeim sem eru į jöršinni.
- Hinn heilagi andi sem „kvenlegur, móšurlegur" andlega, vitsmunalegur eiginleiki og orka fannst ķ mismunandi tilvistarlögum og vitnisburši įšur en lķf Jesś hófst į jöršinni, fyrir utan manninn og einnig ķ hans innblįsnu įhrifum į manninn. Einnig mį finna tengsl viš „manna" (Önnur Mósebók, Fjórša Mósebók, Fimmta, Mósebók, Sįlmarnir, Nehemķabók, Jesaja, Jóhannesargušspjall, Hebreabréfiš, Opinberunarbókin.)
En žaš er ekki aš leggja hugtökin „sannleiksandinn" og „heilagur andi" aš jöfnu, eins og oft er gert, hvaš varšar praktķskar upplifanir. Žaš getur gerst oftar aš gušdómleg öfl vinna saman og aš loks geti eining eins og mašurinn, sem var upprunalega „skapašur ķ mynd Gušs", geti upplifaš ašgreiningu vitundarinnar og sķšan aš nżju samžęttingu tilvistar sinnar.
Ķ gegnum žaš mun lķfiš sem deilt er į milli mannkyns og jaršar birtast į žį vegu sem vęri varla žekkjanlegt ķ dag. Litiš veršur į žetta ķ vęntanlegum köflum er varšar opinberun Jóhannesar, įn žess aš hugsa aš žessa framtķš vęri hęgt aš ašlaga aš ķmyndunarafli nśtķmans.
Hinn „heilagi andi" er ekki einungis andi, lķfsandi eša lķfskraftur. Žaš getur veriš gagnlegt aš stunda žetta stigvaxandi tilfelli į vegi Krists. Hann er nefndur ķ tengslum viš hugmyndina um Marķu, žvķ aš minnsta kosti sem žįtttaka ķ einstaklings atburši.
Einnig mį finna hann ķ tilvitnuninni žar sem Kristur er persónulega į stašnum ķ sķnum upprisna lķkama og „blęs" į lęrisveina sķna og segir: „takiš į móti heilögum anda" (Jóh 20, 22) sem sżnir sig žvķ ķ gegnum hann hér. Hreinsun į getu žeirra til aš skynja eša, ķ dżpri merkingu, samvisku žeirra mį sjį sem forsendu žeirrar įbyrgšar sem er breidd śt ķ gegnum žį eša sem žeir eru geršir mešvitašir um: „aš fyrirgefa syndir eša ekki (aš gera eitthvaš)". Samkvęmt J. Lorber er žessi samviska sem skilgreind er af Kristi sem įhrif frį hinum heilaga anda. Hśn er ekki sambland af ęvisögulegum mótušum ótta sem oft er ruglaš saman viš samviskuna. Aš baki slķku getur reyndar leynst hluti af ósvikinni samvisku. Samviska ķ sķnum hreinasta mįta er einnig mešvituš innri tilsjón einstaklingsins.
Viš fyrsta hvķtasunnuatburšinn viršist heilagi andinn vera ópersónulegur, jafnvel „alheimslegur". Honum tekst žį aš nį til sįrra staša hugans og hreinsa žį ef einstaklingurinn horfir į žį ķ ljósi andans. Žetta veltur žó į mismunandi ašstęšum fólks sem andinn nęr til sem og heimsins. Til aš bera betur kennsl į grundvallarmismun og sannleika höfum viš ašra eiginleika vitundarinnar sem viršast vera virkjašir af hinum heilaga anda. Hreinsun óreišunnar er ekki svo mikilvęg en sama afl sżnir sig sem mun meira skapandi viš mótun, samfélagsmótun, fullkomnun sem leišir til Gušs.
19. öldin, meš sķnar mismunandi endurvakningarhreyfingar ķ kirkjum og nżopinberunarhreyfingar, sem og 20. öldin sżnir okkur nżjar öldur hins heilaga anda og įhrifin sem verša til af žeim žegar mašur skošar slķkt nįnar. Slķkt gefur til kynna aš kristnar hvatir og heilagi andinn snéru sér sķfellt meira aš mįlefnum Opinberunarbókarinnar.
Ķ žessum hlutum Postulasögunnar eru Marķa ašrir kvenkyns lęrisveinar „sameinuš ķ bęn" meš karlkyns lęrisveinunum. Hlutverk kvennanna, hvort sem žęr tala eša eru „žöglar" eins og Pįll sagši, ętti aš ómissandi sökum żmsra įstęšna. Žęr voru til dęmis tilfinningalega móttękilegri fyrir fķngeršum įhrifum og voru svo sannarlega megnugar um aš koma žeim įleišis, meš oršum eša įn orša, til fólksins ķ kring. Jafnvel į alls konar fundum ķ dag, lķka žeim af andlegum toga, getur mašur séš muninn į žvķ žegar bęši karlar og konur taka žįtt. Įn karlmannlegrar hegšunar geta margir atburšir fariš fram į mun innblįsnari og įkafann hįtt, svo lengi sem innri žįtttaka ķ atburšinum nęgi. Innan mannlķfsspekinga og hjį félögum ķ Rósakrossreglunni er litiš į Marķu, móšur Jesś, sem raunverulega uppsprettu sem hinn heilagi andi gat tengst lęrisveinunum.
Hér rekumst viš einnig į leyndarmįliš um „Sófķu", „viska" Gamla testamentisins, kvenleg framsetning į gušdómlegu valdi. Ķ rétttrśnašarkirkjunni var Marķa oft samsömuš viš Sófķu. „Sófķufręšingurinn" og hugsjónamašurinn Solowjoff upplifši hana sem veru okkar tķma, slķkt er einnig eignaš Kristi (t.d. fyrirlestrar Steiners um „himneska endurkomu Krists į dómsdegi" ķ kringum 1909, eša ašrar kenningar.) Lķkt og žaš var meš Jesś og Marķu aš litlu leyti mį upplifa į stęrri hįtt hinn „alheimskrist" og „Sófķu" sem himneska móšur ķ gegnum dulspekina o.s.frv. Sjį einnig Hildegunde Wöller „Ein Traum von Christus" (žżska, „Draumur um Krist" - ekki vitaš hvort fįanleg sé į ensku). Samhengi žessa mį einnig lżsa į žessa vegu: hin „móšurlega" hliš Gušs ašstošar sköpunina aš vaxa ķ įtt aš skaparanum, į sama mįta og skaparinn nįlgast sköpunarverk sķn.
Feminķskir trśfręšingar hafa bent į aš heilagi andinn var kallašur kvenkyns ķ hinum fyrri tungumįlum. Marķa og Sófķa mętti sjį sem sś mynd sem heilagi andinn tekur, eins og tįkniš meš dśfuna.
Einnig mį ķ żmsum feminķskum hreyfingum ķ vestrinu og austrinu „Sófķuleg" įhrif, sjį dr. Susanne Schaup ķ frįsögn „Evangelische Akademie" (mótmęlendafélag) ķ Bad Boll, Žżskalandi į fundinum „Nżöld 3: Sófķa". Į svipašan hįtt mį finna „kristileg" įhrif ķ nżjum kristnum verkefnum į heimsvķsu į borš viš „Universal life" eša innan endurnżjunarhreyfinga kirknanna, en einnig ķ öšrum hreyfingum sem eru jafnvel af veraldlegum toga. Athugasemd śr Nżja testamentinu: „Vindurinn blęs žar sem hann vill. Žś heyrir žyt hans. Samt veistu ekki hvašan hann kemur né hvert hann fer. Svo er um žann sem af andanum er fęddur." (Jóh 3).
Žaš sem kemur hefur karmannlegt-kvenlegt ešli, tilheyrir hvorki fešraveldi né męšraveldi.
Žó eitthvaš af starfi Krists bśiš innan allra einstaklinga, eins og lżst er ķ fyrri köflum, mį skżra žaš nśna af hinum ytri Krist og hinum heilaga anda aš nżju. Einnig meš oršum hans, en samt ekki bara meš žeim.
Gral-riddararnir geršu einnig rįš fyrir aš eitthvaš af starfi Krists vęri eftir į jöršinni fyrir 2000 įrum, aš fólk gęti leitaš og fundiš „Gralinn". Žjóšsagan segir aš blóš Krists hafi lent į jöršinni viš krossinn og veriš safnaš saman ķ skįl. Jósef frį Arķmažeu (Jóh 19:38) og félagar hans įttu aš hafa bjargaš žvķ og fariš meš žaš til Frakklands eša Englands. Žeir įttu alltaf aš hafa safnast saman fyrir framan žennan „gral sem skapaši kraftaverk" viš bęnir og innblįstur. Sjį til dęmis Robert de Boron „The story of the Holy Grail", skrifaš ķ kringum 1200. Žó aš žessi žjóšsaga geti veriš byggš į ytri raunveruleika er athyglisvert aš hin gyllta gralskįl meš bikar sinn aš ofan, žykknun fyrir mišju og breikkun eša opnun aš nešan tįknar manninn. Manninn sem frį mišju sinni eša hjarta sķnu opnar sjįlfan sig fyrir hinum heilaga anda og nišur fyrir „endurlausn jaršarinnar."* Žaš er „endurleyst manneskja", sem „sköpunarverkiš bķšur eftir" (Rómverjabréfiš 8, 18-28). Į stęrri męlikvarša mį einnig lķta į žetta sem tįkn jaršarinnar aš opnast fyrir Guši. Katararnir og Albigensar, mansöngvarar og trśbadorar myndušu hópa į grunni žessarar hreyfingar. Sumir žeirra höfšu oršiš fjarlęgir heiminum. Nokkrar milljónir žessara „dulspekilegu" kristinna manna var upprętt af pįfadómi sem meintir „villutrśarmenn". Hin dżpri žżšing gralsins er ekki gerš tęmandi skil af hinni žjóšsögunni varšandi žaš aš afkomendur Jesś ķ konunglegum fjölskuldum eiga aš eiga upptök sķn ķ gralinum. *)
Jóh 4: „Trś žś mér, kona. Sś stund kemur aš žiš munuš hvorki tilbišja föšurinn į žessu fjalli né ķ Jerśsalem. En sś stund kemur, jį, hśn er nś komin, er hinir sönnu tilbišjendur munu tilbišja föšurinn ķ anda og sannleika. Faširinn leitar slķkra tilbišjenda. Guš er andi og žeir sem tilbišja hann eiga aš tilbišja ķ anda og sannleika." Kirkjur réšu ašeins viš žetta sjįlfsmešvitaša, frjįlsa višhorf kristindóms, žar sem įhuginn var į višurkenningu, ef žęr hefšu hugrekkiš til aš endurnżja sig sjįlfar į grundvelli frjįlsra kristinna karla og kvenna. Žar sem slķkir andlegir skólar kristindóms var aš mestu śtrżmt, svo mikiš aš žaš er erfitt aš endurbyggja kenningar žeirra, kirkjan fjarlęgši sitt eigiš inntak varšandi andlega hefš sem smįm saman er višurkennt sem mistök ķ dag. Eftir mikiš af vafasömum tilraunum annarra menningarheima til aš fylla upp ķ žetta gat eru kirkjur nśna farnar aš leita aš žessari tżndu kristinni hefš.
Hinn fręgi įbóti, Joachim di Fiore, ręddi ķ kringum 110 um tķmabil föšurins, tķmabil trśarlegra laga Gamla testamentisins sem og tķmabil sonarins meš hjįlp kirkjunnar; og spįši fyrir um žrišja „tķmabil hins heilaga anda" - =„Zeitalter des heiligen Geistes", heiti žżskrar bókar frį Turm-Verlag (śtgefandi), žar sem einstaklingsbundin tengsl fólks viš Guš eykst. Śr žessum spįdómi, hvers žżšing viš erum rétt aš byrja aš bera kennsl į nśna, flęddu żmsir žęttir beint og óbeint inn ķ alls konar hreyfingar. Allt frį Lśter ķ gegnum Marx og til Hitlers žar sem hann var misskilinn og sķšan misnotašur. Til veršur einnig ešlileg fullkomin ķmynd śr slķkri misnotkun.
Hér er einnig athugasemd varšandi mismuninn į andlegri višleitni hins heilaga anda og spķritistahefša: „Aš vera hreyfšur į djśpan mįta af heilögum anda", ķ hinu fullkomna tilfelli žegar vitund tekur viš heilögum anda, snertir innsta kjarna mannsins. Dįleišsla eša dulspekilegt leišsluįstand og „yfirrįš" af „öndum" lįtinna manna į sér ekki staš hér, hvaš žį aš „kalla anda fram". Hvorki fyrir viškomandi né ašra į samkomunni sviptir žessi upplifun mann styrk eins og spķritistafundir hafa tilhneigingu til aš hafa ķ för meš sér. Vitundin er ekki žröng, heldur vķkkuš. Óvenjuleg skynjun getur veriš möguleg en žį er hśn mešvituš og įn minnisleysis.
Įhrif hins heilaga anda eru samrżmanleg bęši viš hugleišslužögn, sem yfirleitt vantar ķ vestręnum kirkjum, og viš andstęšum tilraunum til aš nį slķku fram meš meiri og betri samskiptum eins og į sérstaklega viš vesturheim og Bandarķkin. Ef žögnin og samskiptin vęru tengd, möguleiki sérstaklega fyrir miševrópskt hugarfar, myndi įsetningur andans verša mun žekkjanlegri. Žaš birtist oft sem „žrišja leiš" sem nęr śt fyrir austręnar og vestręnar öfgar. Samt sem įšur į žaš einungis viš ef metnašurinn er ekki sjįlfselskur, ž.e. sišlaus. Kristur getur ašeins veriš skilinn meš hógvęrš, sišareglum og tilgangi žess sem hann gaf heiminum sem forsaga endurlausnar, įherslan lögš į nįš Gušs.
Ekki er hęgt aš lķta į heilaga andann sem algjörlega ašskilinn frį Kristi eša kröfum hans. Kristur eignaši heilaga andanum eiginleikann sem mun minna lęrisveinana „į allt sem ég sagši ykkur". Hann bętti viš: „Enn hef ég margt aš segja yšur, en žér getiš ekki boriš žaš nś. En žegar hann kemur, andi sannleikans, mun hann leiša yšur ķ allan sannleikann" (Jóh. 16:12-13).
Žaš sem er hreinsaš aš sannleikanum getur sameinaš sig hinum heilaga anda og öllum žeim öflum sem vilja bjarga jöršinni.
Ķ kenningum Krists er mašurinn meš sķna hlutlęgni en ekki žį ótakmörkuš afstęšishyggju sem, samkvęmt sumum nśtķma hugmyndum heimspekinnar, heimila ekki lengur hlutlęgan sannleika.
* Aukagluggi: skissa af hinum heilaga gral. (Nżjar sķšur į ensku og žżsku og)Spurning:
Hvaš hefur Guš žegar ašstošaš viš aš žróa innra meš mér, og hvaš
kemur til mķn frį Guši ķ dag?
.
Fyrir žau ykkar sem myndu vilja fį betri
hugmynd af žvķ hvernig Jesś leit śt bendum viš hér viš lok gušspjallanna
į andlitsmynd sem lķta mį į sem žį mest ósviknu, žó aš almennt séš
sé engin višurkennd mynd til:
Hin svokallaša eina raunverulega „Bild unseres Heilandes" fįanleg
frį Lorber-Verlag (śtgefandi aš 74321 Bietigheim-Bissingen, Žżskaland).
Sagan segir aš aš hśn eigi upptök sķn ķ fyrirskipun Tķberķusar keisara
žašan sem hśn barst ķ sjóši Konstantķnópel. Soldįn Tyrkja gaf hana
sķšan pįfanum Innocent VIII fyrir aš frelsa bróšur sinn. Henni fylgir
lżsing į persónu Jesś eftir Publius Lentulus, sem žį var landstjóri
Jśdeu, fyrir öldungarįšiš og rómversku žjóšina.
„Į žeim tķma birtist mjög dyggšugur mašur, sem hét Jesśs Kristur, sem
bżr į mešal okkar, var įlitinn sannleiksspįmašur af heišingjunum, en
nefndur sonur Gušs af lęrisveinum sķnum. Hann vekur fólk upp frį dauša,
lęknar alla sjśkdóma. Mešalmašur aš stęrš, sterklega byggšur og meš
viršulegt śtlit žannig aš žeir sem horfa į hann verša aš elska og
óttast hann aš auki. Hįr hans er er litaš sem žroskuš heslihneta, nęstum
beint nišur eyrun, smį krullaš yfir axlirnar, meš austręnan stķl og skipt
ķ mišju eins og vani er hjį Nasaret-bśum. Framhliš hans er opin og slétt,
andlit hans į śtbrota og hrukkna, fallegt, meš žęgilegan raušan lit.
Nefiš og munnurinn er mótaš į sléttan mįta. Skeggiš er ekki žykkt,
liturinn samsvarar hįrinu, ekki mjög langt. Augun hans eru dökkblį, björt
og lķfleg. Lķkami hans er vel mótašur og beinn, hendur hans samręma
handleggjum. Umvöndun hans er skelfileg, hvatning hans vinaleg og viškunnaleg,
mįl hans hóflegt, hyggiš og hógvęrt blandaš viršuleika. Enginn man eftir
aš hafa séš hann hlęja (aš einhverjum), en margir sįu hann grįta. Mašur
sem fer fram śr fólkinu meš sinni forvitnilegu fegurš".
(Ķ žżska prentmįlinu var myndinni bętt viš meš leyfi frį ritstjóranum frį 1992).
.
Ķhugul rannsókn į Jóhannesargušspjalli sżnir aš žaš er aš mestu byggt į hans eigin ķhugun varšandi lķf sitt meš Jesś.
Opinberun Jóhannesar sżnir į hinn bóginn aš uppruna žess sé aš finna ķ framtķšarsżnum. Hér er ekki aš finna neinar andlegar śtgiskanir į ytri žekkingu lķfs ķ framtķšinni. Samsetning framtķšarsżnanna sżnir einnig, svo lengi sem mašur hafi getuna til aš tślka sķnar eigin innri sżnir og svo framvegis, aš žęr eiga upptök sķn į ęšri stöšum en į žeim žar sem okkar ytri vęntingar verša til ķ ķmyndunarafli okkar. Ķ žessu tilfelli er ekki hęgt aš blanda žessu saman viš hinn persónulega huga. Upptökin eru einnig greinilega skilgreind, žó aš slķkt vęri engin trygging ķ slķkum upplifunum: „Žetta er opinberun Jesś Krists, sem Guš fęrši honum til aš sżna žjónum sķnum žaš sem brįtt muni gerast. Hann kunngjörši žaš meš žvķ aš senda engil sinn til žjóns sķns Jóhannesar..."
Flestir nśtķma gušfręšingar sem ašhyllast mótmęlendatrś hafa ekki įhuga į svona opinberunarskrifum. Žeir hefšu eiginlega ekki hęfileikana til aš afbrengla žau meš vitsmunalegum ašferšum sķnum. Ķ besta falli gętu žeir žaš aš hluta žvķ žeir geta ekki öšlast „ašferš" uppruna žeirra og tengds symbólisma meš sinni eigin upplifun. Ķ kažólsku kirkjunni eru til hugmyndir um opinberun*, en fólk les žęr varla žvķ žęr standa sjįlfsįnęgju margra einstaklinga og kirkja ķ hinum nśtķmaheimi of fjarri. Į hinn bóginn vķsa frjįlsar kirkjur og sértrśarhópar beint til opinberunarinnar*, en hafa ónógan, vitsmunlegan skilning į hinni spįdómslegu framtķšarsżn. Slķkt leišir žau til aš trśa į ytri hamfarir og ķ flestum tilfellum sjį žau sig sem žau śtvöldu eša žau sem nęst koma slķku (*opinberun: śr grķsku = afhjśpun.)
Ķ kaflanum „Hvķtasunnuatburšurinn (hvķtasunnudagur)" hefur žegar veriš bent į umskiptin į milli einstaklingsstarfs Jesś ķ hans nįnasta umhverfi og žróunar į stęrri skala.
Ef viš lķtum į Opinberunarbók Jóhannesar į sama samžętta hįtt og gušspjall hans, eins og stungiš er upp į ķ „Innganginum..." kemur óvęntur skilningur fram sem er ekki aš finna ķ skrifušu mįli.
Žessi opinberun sżnir röš atburša sem tengjast röš atburša ķ lķfi Jesś. En hér er įn nokkurs vafa veriš aš ręša um žróun mannkyns, jaršar og alheims. Jafnvel innri og dulspekileg rannsókn į žvķ stašfestir einfaldlega aš žaš er ekki bara samsafn af myndum fyrir žroska eša „vķgslu" einstaklinga, eins og sumir héldu, žó slķkt getiš hjįlpaš einstaklingum sökum hlišstęšna viš gušspjöllin. Raunsviš opinberunarinnar sjįlfrar hefur meira meš vitundina aš gera žar sem bornir eru atburšir sem įttu sér staš ķ kringum Jesś Krist fyrir 2000 įrum saman viš žróun mannkyns og jaršarinnar ķ alheiminum, samofin į svipašan mįta. Hérna fylgir einnig alheimshliš Krists, til samanburšar viš starf hans sem sonur manns fyrir 2000 įrum. Frį žessu sjónarmiši vęri hęgt aš komast aš nišurstöšu varšandi atburši sem įttu sér staš į smęrri skala fyrir um žaš bil 2000 įrum sķšan.
Opinberunin er samt sem įšur óvišjafnanlega flóknari en lżsing gušspjallanna. Hśn er ekki bara „vörpun" varšandi žaš sem Jóhannes sį ķ lķfi Jesś į atburši heimsins.
Opinberunin ķ „undirstöšuatrišum" sķnum lżsir atburšum ķ mörgum vķddum eša svišum tilvistar. Tķmaröšin er einungis önnur ķ röšinni. Žetta sżnir aš margar tślkanir sem sagnfręšilegir atburšir mį ašeins lķta į sem framtķšarsżnir og eru oft frekar misvķsandi.
Frį annarri, en einnig leyfilegri hliš, sér R. Steinar aš sumir nśtķma andlegir lęrisveinar geta ķ dag séš fyrir framtķšarįstand vitundar. Sjį R. Steiner ķ: „Die Apokalypse des Johannes", fyrirlestrar įriš 1908.
Samkvęmt Otto Hanish, stofnanda hinnar gömlu „Mazda" endurbót lķfs hreyfingar sem hneigist til kenninga Zaražśstra, fann Oberdoerffer hlišstęšur ķ hinum lķfešlisfręšilegu kerfum, t.d. ķ taugatengingum manneskjunnar. Bók: „Apokalypse", frį „Deutsche Mazdaznan- B." Gablonzer Str.7, 76185 Karlsruhe, Germany, - ef enn fįanleg; hugsanlega ašeins į žżsku).
Arthur Schult: „Das Johannesevangelium als Offenbarung des kosmischen Christus" (Jóhannesargušspjalliš sem opinberun alheimskrists) og „Weltenwerden und Johannesapokalypse" (Žróun heimsins og Opinberunarbók Jóhannesar) gerši tilraun til dulspekilegrar tślkunar kafla fyrir kafla. Žetta eru aš sjįlfsögšu žekkingarašferšir, aš mestu byggšar į rannsókn tįkna, en margar athugasemdir mętti gera varšandi slķkt..
Athugasemd: žaš hjįlpar ekki aš blanda saman opinberuninni og spįdómi Gamla testamentisins. Žó žaš séu kaflar meš svipušum myndum. Žaš er samt sem įšur naušsynlegt aš bera hana saman viš sagnfręšilega atburši forkristinna tķma sem finna mį ķ višauka margra biblķa. Žaš er žvķ augljóst aš žessir spįmenn sįu ķ flestum tilfellum fyrir forkristna atburši į borš viš Babżlonherleišinguna og hin sķšari strķš ķ landinu og sigur gyšinganna į žeim tķma; einnig atburši varšandi Messķas eša Krist (um Messķas beriš saman sķšu okkar um Gamla testamentiš). Fįeinir stašir gefa til kynna mįlefna okkar tķma aš auki eša varšandi efnisatriši opinberunarinnar (til dęmis Jes 24; 25; 27; 66:15; Dan 7:9-28).
Ķ hefšbundinni (kristinni) gušfręši, Opinberunarbók 5:6 var reifaš ķ smįatrišum sem grundvallarsżn: lambinu var slįtraš en stendur samt sem įšur upprétt frammi fyrir hįsęti Gušs. Frį kirkjulegu sjónarmiši hefur veriš litiš į kirkjuna sem žann fyrsta staš žaš sem hiš nżja er innleitt. Annars mešhöndlušu gušfręšingar Opinberunarbókina ķ tengslum viš hiš helsta traust į „rķki" Gušs, sérstaklega ķ tengslum viš samsvarandi ręšum frį tķma klerkdóms Jesś. Sį Guš hófst meš Jesś, en į enn eftir aš fullkomna, og heldur įfram uns žvķ er lokiš; sjį Filippķbréfiš 1:6. Gert var rįš fyrir upphafi „nżjum himni og nżrri jörš" (Opinberunarbókin 21) meš krossfestingunn og upprisu Jesś – og sķšan var gert rįš fyrir įframhaldandi žróun ķ žį įtt. Opinberunarbókin fjallar samt sem įšur um óheyršar hamfarir, sama hve tįknręnt litiš hefši veriš į slķkt. Hin greinilega mótsögn į milli nokkurs sem var ķ raun žegar til og sķšari skilningur mun ašeins leysast žegar slķkt vitund er skilinn aš einhverju marki, sem Jesś sżnir žegar hann endurtekur sķfellt oršin „Tķminn er kominn og er žegar hér"… (Opinberunarbókin 4 og 5): Hśn lżsir aš nokkuš į andlegra sviši sem žegar er raunverulega til mun birtast sķšar meir.
Ķ „litlu opinberun" Matteusargušspjalls (į ensku)
Į žessum tķmapunkti er višeigandi aš bęta viš almennum hugmyndum um mešhöndlun opinberana, ekki bara opinberunar Jóhannesar heldur einnig annarra, flestar stuttar „opinberanir" śr óvišurkenndu ritmįli alda į eftir Kristsburš eša nśtķma óvišurkenndar framtķšarsżnir skyggnra manna sem eru blandašar ķ ešli sķnu. Fyrir utan žetta mį einnig finna żmsar „spįr". „Grundvallarskrefin" ķ Opinberunarbók Jóhannesar eru įbyggilega eins óhjįkvęmileg og hin mismunandi žroskastig fósturs eša manneskju eša įkvešin žroskastig dulspekings. Žaš veltur samt sem įšur į einstaklingnum hvernig fariš er ķ gegnum žessi skref. Mašur getur lęrt mikiš į aušveldan mįta og žannig foršast sįrsauka og óžęgindi, eša mašur getur bešiš eftir miklum hörmungum. Ef mašur skošar atburši heimsins, óhįš spįmönnum, tekur mašur eftir sömu reglu. Sama hvort um er aš ręša einstaklingsbundin örlög eša hvort veriš er aš skoša hlutina ķ stęrra samhengi.
Atriši innan framtķšarsżna, sem eru ekki frumgeršir og žvķ minni grundvallaratriši, eru andleg kerfi. Eftir įkvešinn undirbśning gętu hlutir hafa nįš žvķ stigi aš įkvešnir framtķšaratburšir fylgja, sem verša sķfellt meira afmarkašir aš gęšum, rżmi og tķma. En žessi orsakabundnu kerfi ķ einstaklingum og hópum breytast meš mannlegri višleitni, sķšan breytast atriši ķ framtķšinni einnig, ef žau er ekki óumflżjanlegar frumgeršir. Žvķ breytast framtķšarsżnir öšru hvoru. Žetta į sérstaklega viš fólk hvers framtķšarsżnir eru ekki af sama ķtarlegu stigi og framtķšarsżnir Jóhannesar. Framtķšarsżnir žeirra geta fljótt oršiš śreltar. Umfang mannkynsins er samt sem įšur takmarkaš af mannlegri leti.
Skyggnt fólk getur annaš hvort virt fyrir sér óljósar hvatir, lķklegast er sķšan aš žęr séu réttar, eša žaš sér žegar greinilegri möguleika ķ tįknręnni mynd, eša jafnvel nįkvęmir efnislegir atburšir. Slķkt getur veriš blandaš upplżsingum frį undirmešvitundinni žvķ atrišin hafa lķklegast ekki enn veriš fastbundin, fyrir utan einfaldar varpanir frį upplifunum ķ fortķšinni į framtķšina eša annarri blekkjandi skynjun sem į sér oft staš eša tślkunum sem eru aš fullu rangar.
Ašrar mótsagnir ķ slķkri „framtķšarskynjun" endurspeglar augljóslega żmsum mótsagnakenndum kringumstęšum framtķšarinnar. Ķ hinum sameiginlega huga mannkyns sem tįknar hiš „raunverulega", möguleikar ekki enn alveg fastbundnir" sem į upptök sķn helst ķ mannlegum hugarburši... Allir taka mešvitaš eša ómešvitaš ķ žessu samfellda ferli viš įkvöršun framtķšarinnar. (* Sjį einnig aukaglugga viš lok kaflans varšandi hinar „sjö skįlar reišar").
Į vissan hįtt er jöršin mešvituš, frjįls lķfvera og žaš er ekki okkar aš segja Guši hvernig skilja eigi žennan hluta af tilvist hans. Į hinn bóginn er mašurinn einnig frjįls og getur tekiš įkvaršanir til aš leysa vandamįl sķn į betri mįta. Frumurnar viršast einnig hafa įkvešinn breytileika ķ hegšun sinni, ekki stjórnašar mišlęgt af vitund mannsins, en žessi vitund getur tekist į viš hana meš jįkvęšum hugsunum, o.s.frv.
Žvķ hefur mun meira veriš orsakaš meš žvķ aš umbreyta hugsunum og bęnum, įst og trś į Guši, meš björgun og nįš, heldur en višhorf forlagatrśar gefur til kynna.
Skynjun vissra dulspekinga aš į ęšstu stigum tilvistar śti fyrir tķma og rśm sé allt žegar žar og hin jaršbundna skynjun varšandi barįttu til aš komast aš taka rétta įkvöršun o.s.frv. eru bįšar réttar, óhįšar hvor annarri. Aš etja žeim bįšum saman, meta į heimspekilegan hįtt, gerir ekki góš skil į ólķku ešli žessara stiga og leišir til rangrar nišurstöšu.
Aukagluggi „Innblįstur og kirkjurnar"
til baka..
Ķ fyrsta kafla Opinberunarbókarinnar lżsir Jóhannes fyrstu framtķšarsżn Krists eftir uppstigninguna. „Ég sneri mér viš til aš sjį", eša bersżnilegra ķ fjóršu kirkjunni „koma hingaš…", "og ég var hrifinn ķ anda į Drottins degi" žżšir aš hér kom Kristur ekki yfir Jóhannes heldur gat Jóhannes mešvitaš „klifiš" tķmabundiš upp į žaš stig sem talaš er um. Žetta er mikilvęgt og ekki tįknręnt. „Ég er hinn fyrsti og hinn sķšasti. Ég er hinn lifandi. Ég dó... Ég hef lykla daušans og Heljar." Kristur sameinašur Guši talar viš hann. Hérna tilgreinir hann einnig hiš almenna efnisatriši sem er raušur žrįšur ķ opinberuninni: Gegnflęši hinna mismunandi sviša lķfsins sem eru skilin eftir eša „myrkvuš", ekki meš neins konar ljósi heldur hinu „sanna ljósi" Jóhannesargušspjalls, af Guši. Ķ upphafi fęst samhengi af öllu žegar endurkoma Krists į dómsdegi „ķ skżjunum" er endurtekin.
Kristur sżnir sjįlfan sig ķ hlutverki sķnu ķ mišju hinna
sjö safnaša Asķu, eins og sólin; „klęddan
skósķšum kyrtli", andi hann gagntekur allt, žar į mešal fętur hans
sem tįkna viljann; „og gullbelti var spennt um bringu hans", įst hjarta
hans er tengd visku. „Höfuš hans og hįr var hvķtt...", -tengingin
viš įst ręšur žvķ aš höfuš skķn; „og augu hans eins og
eldslogi", augu hans skķna į heiminn; „fętur hans voru sem glóandi
mįlmur ķ eldsofni", skref hans hafa hreinsandi įhrif śt į viš; „og
raust hans sem nišur mikilla vatna", ķ raust hans titrar einnig andi
hans. „Hann hafši ķ hęgri hendi sér sjö stjörnur", Guš lašar öll
öfl aš sér sem og manneskjur, hęgri hans tįknar framtķšina, fólkiš
fylgir honum; „tvķeggjaš sverš gekk śt af munni hans...", hann fęrir
raunverulega hęfileika til aš greina ķ sundur og į milli.
Žessi framtķšarsżn hljómar sem hlišstęša framtķšarsżnar Jóhannesar
skķrara ķ upphafi Jóhannesargušspjalls, žar sem dśfan er hinn „raunverulegi
andi"; hina sjö safnaši mį lķkja viš skipun lęrisveinanna (t.d.
Jóh 1...).
„Söfnuširnir sjö" (sjö kirkjur; Opinberunarbók 2-3) voru ķ raun til. Žeir innihalda żmis menningarleg vandamįl, hęfileika og möguleika sem Kristur lét „engla samfélagsins" skrifa um. Ķ žessu sambandi viršast „englar" einnig vķsa til veraldlegra leištoga žessara safnaša. Bréfin į ekki einungis aš skilja sem „yfirnįttśrulega" atvik. Söfnuširnir geršu rįš fyrir aš engill fylgdi starfi žeirra. En notkun oršsins engill, sem ópersónuleg vera og mįttur, getur einnig bent til žess aš kristnu söfnuširnir sjö ķ sjö bęjunum endurspegla einnig hvers konar hęfileika žeir innihalda, sem einnig eru tjįšir annars stašar.
Žvķ hlżtur eitthvaš aš vera til ķ žvķ žegar gušspekilegar, mannlķfsspeki- og rósakrosshreyfingar eru allar sammįla žvķ aš hinir „sjö söfnušir" séu menningarheimar. Samtķmaumbreyting sišmenningar Vesturlanda ķ mildari menningarheim er sś breyting sem įtti sér staš ķ 5./6. söfnušum eša 6./7. söfnušum. Stundum eru tilraunir geršar til aš koma į tengslum į milli hugmynda „Aquarian Era" sem hófst, samkvęmt żmsum stjörnuspekilegum eša nżaldarstefnum į milli 1961 og 2000 eša jafnvel 2242. R. Steiner heldur žvķ fram aš heildarįhrif hennar verša ekki sżnileg fyrr en įriš 3500. Žetta var tengt įlyktunum undir-tķmabila (sub-era) 300-400 įra. Žó žetta sé byggt į alheimshringrįsum hefur veriš litiš framhjį nokkur mikilvęgu hér.
Ešli opinberunarinnar er ekki byggš į „sķendurtekinni eilķfri endurtekningu sömu tólf stjörnumerkishęfileika". Ķmynd spķrals, žar sem allt žróast ķ hęrri og hęrri sviš, vęri betri lżsing į žessu. Hin grundvallar „skammtastökk" mannkyns og žróun heimsins ķ opinberuninni er ekki einungis hęgt aš sjį sem grunn fyrir sķfellda hreyfingu į möndli jaršar eins og snśšvķsir og stjörnuspekilegar kringumstęšur. Ef samtķmasaga er skošuš hefur sķfellt hrašari žróun įtt sér staš. Hérna getur mašur fundiš fyrir ķhlutun einhvers ęšra. Ef mašur vill leita aš hringrįs sem uppruna opinberunarbreytinga veršur aš višurkenna frekari stęrri hringrįs. Opinberunin gęti samt sem įšur veriš aš ręša um žessi įhrif.
Ef velt er fyrir sér rannsóknum į alheimsbreytingum įrla ķ sögunni, sem ekki fį nęgilegan gaum, eins og finna mį ķ gömlum dagatölum, fornleifafręšilegum uppgötvunum, skrifušu mįli, žjóšsögum eftir H. J. Andersen og ašra, er hinn stjarnešlisfręšilegi raunveruleiki og žvķ einnig tķmabilin sem tengjast honum ekki jafn stöšugur og viš héldum upprunalega. Hann viršist breytast eša missa tķmabundiš hlutverk sitt sökum róttękra įhrifa. Ķ slķkum tilfellum vęri mikilvęgi hringrįsar hins klassķska tķma enn meira takmarkašur heldur en į tķma hina „fimm safnaša" sem gušspekingar reyndu aš śtskżra sem menningarheima Indlands, Persķu, Egyptalands og Kaldea, Grikklands og Róm… og menningarheimur Vesturlanda allt fram ķ nśtķmann.
Til frekari upplżsinga: „Enlightenment on the Apocalypse" (... eftir Helene Möller - 1884-1969 -, śtgefandi: Radona-Verlag, Am Buchstein 14/15, D-61250 Usingen, Germany, einnig fįanleg į ensku) tengist „kirkjunum sjö" ķ mismunandi tķmum ķ kirkjusögu:
1. 33- 333 e.Kr.: Į ķ erfišleikum meš aš fylgja leišbeiningum drottins į réttan mįta... .
2. 333- 633 e.Kr.: Vandamįl og trśfesta hinnar gömlu kirkju... .
3. 633- 933 e.Kr.: Fręšsla ķ gegnum hina heilögu ritningu... .
4. 933- 1233 e.Kr.: Hętta stešjar aš kirkjunni sökum „hégómaskapar, yfirlętis, gręšgi og munśšar".
(Athugasemd: strķš og rannsóknarrétturinn įtti sér einnig staš į žessum tķma.)
5. 1233- 1533 e.Kr.: „Óhreinleiki og sjįlfselska" ķ kirkjunni, sķšan fylgir „frįhvarf frį trś".
(Žessi bók lķtur samt į hinar kažólsku kirkjur og kirkjur mótmęlenda sem „hin tvö vitni" Opinberunarbókin 11 - eins og tveir vinir sem hęfa hvor öšrum.)
6. 1533- 1833 e.Kr.: Yfirboršskennd kristni... .
(Athugasemd: upphaf rökhyggju og hinna gömlu vélhyggjuvķsinda įttu sér einnig staš į žessu tķmabili.)
7. 1833- 2000 e.Kr.: Afskiptaleysi margra gagnvart kirkjunum og Guši.
(Žį er sagt aš viš séum aš nįlgast hina róttęku breytingar endurkomu Krists į dómsdegi, eins og skrifaš er um ķ afgangi Opinberunarbókar Jóhannesar. Žaš er śtskżrt sem eitt alheimsatvik, séš frį mörgum hlišum. Žó aš (gamla) framtķšarsżnin sé śtbreidd, sem hefur aš geyma stórstrķš, ólķk hugmyndinni aš „bęnir fólksins" gętu breytt žessu, og sérstaklega aš žeir trśušu munu tengjast Guši og innblęstri hans og žvķ lyftast upp til hans.)
„Vegir Krists" styšur ekki sjįlfkrafa öll efnisatriši žeirra heimasķša og bóka sem nefndar hafa veriš.
Ķ samanburši viš eftirfarandi skref ķ opinberunarbókinni standa hinir „sjö söfnušir" fyrir stigi (stigum) sem gęti veriš hęgt aš nį tökum į meš mętti vitundar hins ytra lķfs.
„Kirkjurnar sjö" og kirkjur nśtķmans
-
(į žżsku og ensku heimasķšunum eru
frekari kaflar śr opinberunarbókinni)
a.) Hinar sjö kirkjur Asķu.
Tafla
Kirkja |
Kristur talar sem: |
stašfesting |
įvķtur |
markmiš žeirra sem vinna bug į sjįlfum sér |
---|---|---|---|---|
Efesus |
Sį „sem heldur į stjörnunum sjö ķ hęgri hendi sér, sį sem gengur į milli gullstiknanna sjö" |
erfiši, žolgęši, sęttir sig ekki viš vonda menn; „hatar verk Nikólaķtanna sem ég sjįlfur hata****" og kemur auga į falsa postula; žolinmęši og žolaš mikiš vegna mķn; og hefur ekki gefist upp. |
„...žś hefur falliš frį žķnum fyrri kęrleik." ...„sjįšu aš žér og breyttu eins og fyrrum. Aš öšrum kosti kem ég til žķn og fęri ljósastiku žķna śr staš nema žś sjįir aš žér." |
„Žeim er sigrar mun ég gefa aš eta af lķfsins tré sem er ķ Paradķs Gušs." |
Smyrna |
„sį fyrsti og sķšasti, sį sem dó og varš aftur lifandi" |
„Ég žekki žrengingu žķna og fįtękt - en žś ert samt aušugur. Ég veit hvernig žś ert hrakyrtur af žeim sem segja sjįlfa sig vera Gyšinga en eru žaš ekki heldur samkunda Satans." |
„Kvķš žś ekki žvķ sem žś įtt aš lķša. Djöfullinn mun varpa nokkrum yšar ķ fangelsi til žess aš reyna yšur og žér munuš žola žrengingu ķ tķu daga " |
„Vertu trśr allt til dauša og ég mun gefa žér kórónu lķfsins. Žeim er sigrar mun sį annar dauši ekki granda." |
Pergamos |
sį „sem hefur sveršiš tvķeggjaša og beitta". |
„Samt hefur žś veriš mér trśr og ekki afneitaš trśnni į mig, jafnvel ekki į dögum Antķpasar, mķns trśa vottar, sem deyddur var hjį yšur žar sem Satan bżr." |
Sumir sem ašhyllast kenningar Bķleam Bakal, trśarregla er tęldi Ķsraelsmenn svo aš žeir neyttu kjöts, sem helgaš var skuršgošum, og drżgšu hór; sumir Nikólaķtar. „Sjį žvķ aš žér. Aš öšrum kosti kem ég skjótt til žķn og mun berjast viš žį meš sverši munns mķns. |
„Žeim er sigrar mun ég gefa af hinu hulda manna og ég mun gefa honum hvķtan stein og į steininn ritaš nżtt nafn sem enginn žekkir nema sį er viš tekur." |
Žżatķru |
„sonur Gušs sem augu hefur eins og eldsloga og fętur lķka glómįlmi" |
„Ég žekki verkin žķn, elsku žķna og trś, žjónustu žķna og žolgęši og veit aš hin sķšari verk žķn eru meiri en hin fyrri". |
Žś lķšur Jessabel, konuna sem segist vera spįmašur og kennir žjónum mķnum, afvegaleišir žį til aš drżgja hór og eta kjöt helgaš skuršgošum Ógnun: lenda ķ miklum žrengingum, nema hśn išrist ekki og įhangendur hennar mun ég deyša. „Ég mun gjalda yšur hverju og einu eftir verkum yšar". En yšur hinum ķ Žżatķru, sem hafiš ekki fylgt kenningu žessari: „Ašra byrši legg ég eigi į yšur. En haldiš fast viš žaš sem žér hafiš žangaš til ég kem." |
„Žeim er sigrar og varšveitir allt til enda žaš sem ég geri og kenni mun ég gefa sama vald yfir žjóšunum sem faširinn gaf mér. Og hann mun stjórna žeim meš jįrnsprota og mola žęr eins og leirker eru moluš. Og ég mun gefa honum morgunstjörnuna." |
Sardes |
Sį „sem hefur žį sjö anda Gušs, stjörnurnar sjö." |
„Ég žekki verkin žķn" „En žś įtt fįein nöfn ķ Sardes sem ekki hafa saurgaš klęši sķn og žau munu ganga meš mér ķ hvķtum klęšum žvķ aš žau eru makleg." |
„Žś lifir aš nafninu til en ert samt daušur. Vakna žś og styrk žaš sem eftir er og aš dauša komiš. Žvķ margt hef ég fundiš ķ fari žķnu sem ekki stenst fyrir Guši mķnum." Minnst žś žess sem žś hefur numiš og heyrt og varšveit žaš og bęt rįš žitt. Ef žś vakir ekki mun ég koma eins og žjófur" |
„Sį er sigrar skal žį skrżšast hvķtum klęšum og eigi mun ég afmį nafn hans śr bók lķfsins. Ég mun kannast viš nafn hans frammi fyrir föšur mķnum og englum hans." |
Fķladelfķu |
„ sį heilagi, sį sanni sem hefur lykil Davķšs, hann sem lżkur upp svo aš enginn lęsir og lęsir svo aš enginn lżkur upp" |
„Ég žekki verkin žķn Žś hefur lķtinn mįtt en hefur žó varšveitt orš mitt og ekki afneitaš mér. Af žvķ aš žś hefur varšveitt orš mitt um žolgęši mun ég varšveita žig į žeirri reynslustund sem į aš koma yfir alla heimsbyggšina til aš reyna žau sem į jöršinni bśa." |
„Ég skal lįta lygarana af samkundu Satans, sem segjast vera Gyšingar en eru žaš ekki, koma og kasta sér fyrir fętur žér og lįta žį vita aš ég elska žig." „Haltu fast žvķ sem žś hefur til žess aš enginn taki kórónu žķna. |
Žann er sigrar mun ég gera aš mįttarstólpa ķ musteri Gušs mķns og hann skal aldrei framar fara žašan. Į hann mun ég rita nafn Gušs mķns og nafn borgar Gušs mķns, hinnar nżju Jerśsalem, er kemur af himni ofan frį Guši mķnum, og nafniš mitt hiš nżja. |
Laódķkeu |
„sem er amen, votturinn trśi og sanni, upphaf sköpunar Gušs" |
(„Ég žekki verkin žķn"; en žaš er engin greinileg jįkvęš višurkenning." |
"En af žvķ aš žś ert hįlfvolgur**** og hvorki heitur né kaldur mun ég skyrpa žér śt af munni mķnum". „...Žś veist ekki aš žś ert vesalingur og aumingi, fįtękur, blindur og nakinn. Ég ręš žér aš žś kaupir af mér gull, skķrt ķ eldi...", „og hvķt klęši...", „smyrsl į augu žķn...". „Ég tyfta og aga alla žį sem ég elska. Legg žś žvķ allt kapp į aš bęta rįš žitt." |
„Ég stend viš dyrnar og knż į. Ef einhver heyrir raust mķna og lżkur upp dyrunum mun ég fara inn til hans og neyta kvöldveršar meš honum og hann meš mér. Žann er sigrar mun ég lįta sitja hjį mér ķ hįsęti mķnu eins og ég sjįlfur sigraši og settist hjį föšur mķnum ķ hįsęti hans." |
* önnur žżšing: „ķ skjótri röš"; ** önnur
žżšing: „söfnušir"; ** önnur žżšing: „og konungsrķki
daušans"/ „og Heljar"; ***
algengari žżšing: „hatur" (Kristur hatar engan!); sjį einnig
Efesusbréfiš; **** „hįlfvolgur"
tįknar ekki augljósa einstaklingsmišaša stöšu heldur fjarveru stöšu.
Žaš aš Kristur talar žegar til hverrar
kirkju meš öšrum hęfileika ķ sjįlfum sér sżnir aš hver kirkja fęr
ašra „nįmsskrį".
b.) Kirkjurnar ķ nśtķmanum.
Hinar „sjö fyrri kirkjur" voru ķ raun og veru til. Ķ meginhluta ways-of-christ.net er einnig minnst į almennt mikilvęgi mismunandi menningarlegra hópa. Žaš er einnig mögulegt aš rannsaka spurninguna hvort įlķka eiginleikar sem tilheyršu hinum „sjö kirkjum" séu til innan kirkna nśtķmans eša hópa innan kirknanna og kristinna hreyfinga. Engin kennsl eru ętluš ķ ašaldrįttum og žess vegna er ekki minnst į nišurstöšurnar hér. En ķ eftirfarandi efnisgreinum er stuttlega minnsta į kirkjur meš sķn mismunandi sjónarmiša til aš gera einstaklingum kleift aš leita eftir lķkindum sjįlfir. Engin kirkja er dęmd hér žar sem einungis Kristur getur gert slķkt. Žvert į móti gęti mašur fengiš tilfinningu fyrir hinu leynda mikilvęgi hinnar alkirkjulegu hreyfingar „unity in diversity", eins og alheimsmynstur hinna „sjö tóna".
Tafla
Kirkjur nśtķmans / hreyfingar. |
ašalatriši žeirra. |
hlutir sem fólk sem hefur įhuga į žessum kirkjum veršur aš umbera. |
---|---|---|
Grķska, Rśssneska, Serbneska rétttrśnašarkirkjan; Sżrlenska rétttrśnašarkirkjan og sumir fylgissinnar hinnar gömlu keltnesku kristni; Armenska kirkjan; Egypska koptķska kirkjan og ežķópska kirkjan; „Tómasarkirkja" į Indlandi; Nepalska kirkjan;... |
Oft sterk trś, stundum djśp andleg žrį - t.d. munkar
o.s.frv., žrautseigja, afleišingar. |
Ķ flestum tilfellum fallegur en strangur og hefšbundinn
helgisišur, til dęmis žrjįr klukkustundir standandi. (fyrir utan hina
einstöku Tómasarkirkju). Lķtil ašlögunarhęfni aš hinni margvķslegu
leit aš nśtķmalegu ungu fólki, sérstaklega ķ fyrra umhverfi
trśleysingja, sem er oft meira eša minna į jašri kirkjunnar og hugsar
į veraldlegri mįta. |
Frjįlsar kirkjur, evangelķskar kirkjur, einnig Hvķtasunnukirkjur, Kvekarar; Önnur samtök, stundum įlitin sem „sértrśarsöfnušur"* meš vafasamar röksemdir Ašventistar, Nżja postulakirkjan, Mormónar og önnur samtök. |
Einfaldleiki og ósveigjanleiki ķ samręmi viš eigin
trś og sišferši Fyrir žį einstaklinga sem hentar slķkt gefa žessi
óbrotnu tengsl viš Jesś Krist beinni ašgang aš mętti hans; sterkar
upplifanir ķ trś, eins og aš fį svör viš bęnum óvenjulega og
lęknandi; stundum meš vitnisburši o.s.frv. ķ gušžjónustunni. |
Fyrir utan hinni margvķslegu hvatningu hvaš varšar trś
manns eru engar beinar ašferšir hvaš varšar undirbśning fyrir
andlegar upplifanir. Žvķ er ķ flestum tilfellum skortur į žögn og į
ašferšum byggšum į kristinni hugleišslu (žar sem flestum öšrum
kirkjum skortir slķkt). |
Flestir ķ mótmęlendakirkjunni og framfarasinnuš „opin kirkjuhreyfing" |
T.d. bein notkun Lśthers į biblķunni sem uppspretta
trśarinnar. |
Ķ dag fjarlęgir oft gagnrżninn sagnfręšileg rannsókn
gušfręši hluta af žessari trś og ķ prestaskólum er prestum kennt
aš kenna žann hluta žrįtt fyrir žaš. |
Vinstrisinnuš kažólska, feminķsk gušfręši, gušfręši er varšar frelsun „žrišja heimsins" Gamla kažólska kirkjan |
Mjög nęrri lķfi fólksins; runnin af rótum kristni, sterk višleitni fyrir félagsleg réttindi og mannréttindi, o.s.frv. Einnig varšar žetta eftirfylgni innan kirkjunnar. Višleitni til aš finna višeigandi andlegt og mannlegt hlutverk fyrir konur. Einnig hefur veriš įhersla į lįgmarks hreinskilni hvaš varšar fęrar leišir viš dulspekilegar upplifanir. ... |
Trś sumra varš grunnhyggin. Stundum ašeins sjónarmiš varšandi djśpar sįlfręšilegar og félagslegar kenningar (sem vęru góšar og gildar fyrir alla, einnig fyrir hreinręktaša hśmanista). Sumir er ašhyllast feminķska gušfręši eru innblįsnir af gömlum trśarreglum, sem eru ekki alltaf rannsakašir, hvaš varšar samrżmanleika viš kristni. ... |
Rómversk-kažólska kirkjan og strangari kažólskar hreyfingar, t.d. er varša Spįdóminn um Marķu og „charismatic movement" og dulspeki. |
Umsjón trśarinnar og helgisiša innan žessarar kirkju.
T.d. innan tilbeišslunnar į Marķu og öšrum hefšum sem vantar ķ
sumum kirkjum. |
Kirkjan lagši mikiš undir kenningum og valdi
embęttisins til aš lįta til sķn taka ķ staš žess aš kenna
nśtķmafólki meš samkennd og skilning sem er oft sjįlftreystiš.
Lķtil višleitni ķ garš „tungumįla" sem naušsynleg eru viš
mišlun trśartengdra umręšuefna fyrir mismunandi fólk į andlegan
hįtt. Sišferši sem byggt er helst į bošoršum og bönnum. Hin
sišferšilega „bremsa" snżr ekki aš raunverulegum umskiptum og
endurnżjun. |
Christengemeinschaft og Kristsfręši Rudolfs Steiner; og kristna Rósakrossreglan; sérstakir söfnušir: Nżjar opinberunarhreyfingar Ašrar stefnur, t.d. žęr sem lśta kenningum J. Hurtak prófessors. |
Hrifinn af hinum vanręktu nįlgunum kristni meš
višurkenningu*** -
ekki nįkvęmlega eins og „gnostisisma"; byggš t.d. į
Jóhannesargušspjalli; sem var śtrżmt meš ofsóknum ķ flestum
tilfellum. (Žvķ vantaši žessa tegund kristinnar trśar sem leiddi til
margra atburša ķ nśtķmakirkjum sem krefjast endurbóta.) |
T.d. er oft ašeins „starfaš ķ samręmi viš
Krist" ķ mannlķfsspeki ķ staš žess aš taka hann einnig beint
meš ķ bęnum, o.s.frv. („Christengemeinschaft", kirkja sem hefur
aš geyma žętti sem innblįsnir eru af R.Steiner, er ekki talin vera
beinn hluti af mannlķfsspeki.) |
Sumir hópar sem varla mį kalla samtök og eru į jašri kristinnar trśar, t.d. nęrri nżaldarhópum |
Leita aš hluta til aš nżju tķma śt fyrir ófullkomleika hins nśtķma efnislega žjóšfélags, hingaš til tengt loforši Opinberunarbókarinnar. Lķta į hęfileika manns ķ staš žess aš fordęma ašra. Umręša į milli margra stefna. ... |
Ekki alltaf greinarmunur į milli Krists og meints „Krists" eša „vitundar Krists" vissra hugsanastefna. Žvķ žaš er ašeins ķtarlegur sameiginlegur grundvöllur į milli trśarbragša hvaš varšar sišareglur, en minna hvaš varšar trśartengd umręšuefni, stundum er deilt um mismuninn sem hjįlpar ekki. Žvķ Guš er ofar öllu er stundum ekki skiliš įstęšur žess aš sišferšilegar įkvaršanir į milli uppbyggjandi og eyšileggjandi eru naušsynlegar. Žvķ umber hśn aš hluta til vafasama hluti og skortir sišferšilega žolinmęši į mešal žeirra sem mótušu hina skipulögšu kristnu trś. Lķtil afskipti af vandamįlum žjóšfélagsins sem hreyfingar. ... |
* Vęri einnig mögulegt aš bera kirkjur saman viš hina
upprunalegu 12 postula. Mismunandi fólk ķ mismunandi kirkjum, žaš sem
ašstošar žaš.
** Ef žś hefur įhuga į hópi og: a.) hann
heimilar žér žitt persónulega frelsi og samskipti viš fjölskyldu og vin;
b.) hann styšur ekki gjöršir sem eru ekki sišferšilegar; c.) hann reynir
ekki aš nį yfirhönd į eign žinni (nema aš fį mešlimagjald žitt, eša
skatt ķ sumum löndum, og sjįlfviljug framlög); d.) hann vķsar til
biblķunnar og Nżja testamentisins, til Jesś meš sömu merkingu; e.) hann
višurkennir aš hann er ekki hinn eini sanni kristni hópur; - žį į
hugtakiš „sértrśarsöfnušur" ekki viš. Žetta er óhįš mati į
gušfręšilegum tślkunum žeirra, sem allar kirkjur bśa yfir, og mati į
žeirra frekari hefšum, sem er til stašar ķ öllum kirkjum nema sumum
frjįlsum kirkjum mótmęlenda.
*** T.d Jóhannes sjįlfur, Klemens frį
Alexandrķu, Origenes, Paulikianar, Joachim de Fiore, Master Eckehart, Tauler,
Seuse, Nicolaus of Kues (Cusanus), Jakob Boehme, Angelus Silesius, Paracelsus,
Novalis o.s.sfrv. Hópar į borš viš žessa geta einnig haft sķnar
takmarkanir eins og allar kirkjur hafa sķnar en žeir eru einnig hlutar af
kristindómi. Bogumiles og Katararnir voru svipašir aš hluta en voru draga sig
einhliša til baka frį heiminum.
**** Sjį kaflann „Um mešhöndlun
opinberana" ķ megintexta ways-of-christ.net. Ekki starfa allir hópar į
žennan mįta sem samkeppnisašilar og žvķ rįšleggja žeir ekki fólki sķnu
aš yfirgefa kirkjur sķnar (t.d. Lorber). Ašrir hópar gagnrżna stórar
kirkjur žvķ žeir telja sig vera ofsóttir af žeim.
c.) Ašferšir viš aš leysa deilur į milli kirkna ķ alkirkjulegu hreyfingunni.
Heildaryfirsżn į kristni fer ekki aš vera sżnileg fyrr en mašur skošar alkirkjulegan fjölbreytileika kirknanna. Žeir sem vilja draga śr upplżsingum kristinnar trśar og finna minnsta žekkta nefnara hinna stóru kirkja halda aftur af hvöt fólks og kirkna sem naušsynleg er til aš horfa fram į viš ķ endurnżjun kristinnar trśar. Kristin trś hefur oršiš yfirboršskennd ķ samanborši viš hina fyrri kirkju. Kristnir menn verša aš lęra hver af öšrum. En į mešan žessi ferli stendur geta allir haldiš ķ persónuleika sinn. Meiri vitund hvaš varšar aš tilheyra innan fjölbreytileika kirknanna žżšir ekki aš tilraunir séu geršar nśna til aš nį fram kristinni trś aš fullu sameinašri. Kristur sjįlfur, ķ bréfum sķnum til kirknanna sjö, minntist alls ekki į žessa einingu. Hann vissi aš fólk vęri mismunandi. Annars stašar spįir hann fyrir um tķma žegar einum fjįrhirši og einni „hjörš", en žżšir žaš aš hjöršin sé įn nokkurs konar innri fjölbreytileika? Hinn ęšsti fjįrhiršir er Kristur sjįlfur. Hann er einnig sį eini sem gęti kallaš fram sameiningu kirknanna į réttan hįtt. Hver myndi hlusta į einhvern annan? En skref ķ žessa įtt eru möguleg. Hér eru nokkrar athugasemdir varšandi stefnu helstu kirknanna og žvķ sem žęr telja vera helstu hindranir hvaš žetta umręšuefni varšar (felst fólk ķ kirkjunum hefur ekki įhuga į aš hafa hindranir į vegi sér):
0. Mikilvęgur
grunnur er hin sameiginlega sżn į skķrninni sem sakramenti.
Į mešan Second Vatican Council of the
Catholic įriš 1962 stóš įtti sér staš nokkurs konar tękifęri fyrir hina
alkirkjulegu hreyfingu. Samžykkt var aš žęttir į borš viš Orš Gušs,
lifandi miskunn (living mercy), von, įst og gjafir hins heilaga anda, bęši
ósżnilegir og sżnilegir žęttir, vęru einnig til fyrir utan kažólsku
kirkjuna og aš frelsun frį synd og endurlausn er einnig möguleg innan annarra
kirkna. En samt sį kažólska kirkjan sig ašeins sem hina einu fullkomnu
kirkju.
1. Kažólska kirkjan segir aš kirkja mótmęlenda hafi ekki
hina óbrotnu „postullegu vķgsluröš", meš žvķ aš leggja
hendur yfir frį hinu upprunalegu postulum, ķ tengslum viš vķgslu biskupa og
presta. Žvķ eru žęr ekki višurkenndar aš fullu sem systurkirkjur. Sumar
kirkjur mótmęlenda uršu til aš hluta ķ gegnum trśskipti meš ašstoš
rķkis žeirra; žvķ uršu vķgšir prestar einnig aš skipta um trś. Sķšan
tóku žeir žįtt ķ prestvķgslu annarra presta. Aš leggja hendur yfir til
blessunar og lękningar, o.s.frv. er vissulega biblķulegt. Biblķan segir ekki
fyrir vķst aš prestar žurfi óbrotna kešju viš aš leggja hendur yfir. En
ef mašur vill tślka žetta į žennan žįtt er mögulegt aš kirkjur
mótmęlenda myndu hefja aš nżju aš leggja hendur yfir sem myndi ekki valda
žeim neinum skaša. Ķ žessu skyni gętu žęr fundiš einhvern innan eša
fyrir utan kirkjurnar sem er hluti af žessari óbrotnu kešju. Žetta vęri
meiri įskorun fyrir sjįlfsvitund kirkna mótmęlenda.
Žaš er einnig annar möguleiki, nokkur sem
allar kirkjur višurkenna, aš mašur getur einnig bešiš fyrir tengingu manns
viš hinn heilaga anda sem er annars veitt meš žvķ aš leggja hendur yfir.
(Allir trśmenn geta meira segja gert žetta. Til er fólk sem er sérstaklega
fęrt um kristna lękningu meš žvķ aš leggja hendur yfir įn nokkurs konar
vķgslu, fęrari en flest vķgt fólk) Sķšan gęti prestur sem hefši fengiš
heilagan anda lįtiš hann ganga įfram į hefšbundinn mįta meš žvķ aš
leggja hendur yfir. Žessi śtgįfa vęri įbyggilega undarleg fyrir kažólsku
kirkjunni. (En kirkja mótmęlenda hefur ekki heldur iškaš hana, žvķ hefši
hvorug žeirra ósanngjarnan įvinning.) Kažólska kirkjan getur višurkennt
žetta sem möguleika aš į hefšbundinn mįta vęri ekki mögulegt aš vita
hvort hinn heilagi andi vęri žar til stašar į sama gilda mįta eša ekki.
Žaš voru samt sem įšur alltaf kažólikkar sem gįtu sagt fyrir um hvort
žetta vęri įhrifarķkt ešur ei. (T.d. fólk eins og Padre Pio, o.s.frv.)
Einnig er spurningin hvaš eigi aš gera viš vķgša einstaklinga ķ kažólsku
kirkjunni sem hindraši lķklegast flęši hins heilaga anda meš róttękum
misgjöršum? Gęti hann enn veitt hinn heilaga anda? Įn rannsókna og/eša
fólks į borš viš Padre Pio vęri ekki mögulegt aš finna įreišanlegt
svar.
2. Kažólska kirkjan vill aš spurningin varšandi hlutverk embęttis Jóhannesar, sem žżšir Pįfinn ķ öšrum kirkjum, sé tengd viš hugmynd žess sem sżnileg full sameining kirknanna undir stjórn hans. Jesśs sagši Pétri aš hugsa um „lömbin" og „sauši".(Jóh 21). Jesśs setti ekki Pétur yfir hina lęrisveinana og hópa žeirra heldur hins nśverandi meginstraum kristinna manna. Jóhannes įtti t.d. sķnar eigin kirkjur ķ Asķu (sjį aš ofan), Pįll leitaši margra safnaša, o.s.frv. Žvķ kemur spurningin fram hvaš žaš myndi žżša ķ dag ef eftirmašur Péturs myndi „setja saušina į beitiland". Fulltrśar rétttrśnašarkirkna höfšu gefiš til kynna aš žeir myndu višurkenna einhvers konar „heišursforgang" pįfans įn beins valds yfir öšrum kirkjum; įlķka og hlutverk rómverska biskupsins ķ frumkirkjunni sem sį fyrsti į mešal jafningja. Sumir gušfręšingar mótmęlenda hugsušu meira segja um žetta en pįfagaršur brįst ekki beint viš. Sķšar skrifaši pįfinn aš ašrar kirkjur myndu velta fyrir sér žvķ hlutverki sem žęr telja aš pįfadómur ętti aš hafa Tillitssemi myndi ekki skaša neinn. Ef aš kirkjurnar myndu sameinast myndu žęr įn nokkurs vafa velja sameiginlegan leištoga.
3. Kirkjur mótmęlenda myndu vilja sjį vķgslu kvenna sem
presta ķ kažólsku kirkjunni. En rétttrśnašarkirkjur, hlutar
biskupakirkjunnar og sumar kirkjur mótmęlenda eiga einnig ķ vanda meš žessa
spurningu. Į hinn bóginn eru einnig innan kažólsku kirkjunnar t.d. ķ
Žżskalandi hópurinn „Plebiscite We are the Church" sem krefjast žess
einnig Žaš skiptir ekki mįli hve mikilvęg spurningin er, žaš er erfitt aš
skilja af hverju žarf aš leysa hana ķ gegnum alkirkjulegar umręšur. Žetta
er spurning sem veršur aš leysa innan hverrar kirkju, ķ samręmi viš vitund
žeirra. Į mešan ętti pįfagaršur ekki aš hafna rétti mótmęlenda til aš
halda vķgslu sinni įfram į konum til presta, sérstaklega žegar ferli
ašhneigingar kirkja eykst. Hinar mismunandi hefšir geta reynst jįkvęš
įskorun til aš takast į viš ķ manns eigin kirkju.
Biblķan (Pįll) tekur ašeins fram
örlķtiš mismunandi hefšbundiš hlutverk karla og kvenna ķ söfnušinum. Į
žeim tķma ręddi enginn aš konur ętti almennt séš aš hafa minni
réttindi. Hópur lęrisveinanna vissi hve mikilvęgt hlutverk t.d. Marķu eša
kvenna almennt séš var, jafnvel į mešan fyrsta hvķtasunnuatburšinum stóš
(hvķtasunnudagur). „Konan veri žögul ķ söfnušinum" hafši
sannarlega ašra merkingu en sś sem sķšar var tślkuš og hefur lķtiš meš
spurninguna um réttindi aš gera. En uppi eru efasemdir um hvort kirkjurnar
geti tślkaš slķkt į sama mįta. Žvķ er ekki hęgt aš leysa žessa deilu
ķ samhengi umręšunnar um sameiningu aš žessu sinni. Žeir sem halda aš
žeir geti leyst spurninguna meš žvķ aš sameina hana spurningunni um
sameiningu gętu oršiš fyrir vonbrigšum. Žaš er aš öllum lķkindum
einfaldara aš leysa žessi umręšuefni ķ sitthvoru lagi. Žegar tķmi
sameiningar nįlgast munum viš sjį hvaša kirkja er tilbśin aš gera hvaš.
4. Tilbeišsla Marķu eins og žekkt er ķ kažólsku kirkjunum og rétttrśnašarkirkjunum er ekki iškuš ķ kirkjum mótmęlenda, en ekki er litiš į slķkt sem ašalhindrun viš meiri einingu. Second Vatican Council samžykkti aš ķ kirkjusišaspurningum gęti leynst gagnlegur mismunur, samkvęmt višhorfum trśmannanna. Viš žekkjum t.d. višleitni prests į 5. og 6. įratuginum sem reyndi aš endurreisa einhvers konar tilbeišslu į Marķu ķ kirkju mótmęlenda.
5. Annarsvegar getur mašur skiliš aš lög kirkjunnar (CIC) sé viškvęmt umręšuefni žvķ aš įšur fyrr leiddu žau einnig til misnotkunar. En hlutverk hennar ķ dag ętti ekki aš snśast eitthvaš sem hindrar višleitni kirknanna til aš kalla fram meiri einingu. Sjįlf biblķan framfylgir ekki hlutverki hefšbundinna kirkjulaga ķ kažólsku kirkjunni. Žessa stundina į žetta viš eina kirkju. Hver kirkja getur haft og veršur jafnvel aš hafa sķn eigin lagaboš og žar meš sķn eigin „lög" upp aš įkvešnu marki, svo lengi sem hśn er eining eša jafnvel undireining. Kirkjurnar sjįlfar stjórna breytingum į slķkum reglum - svo lengi sem enginn vilji aš allar ašrar kirkju samžykki žęr įn umhugsunar. Žó aš einhver myndi vilja ręša aš taka viš stjórn CIC veit jafnvel kažólska kirkjan aš slķkt verk myndi krefjast nżs, sameiginlegs rįšs sem myndi bśa til eša setja saman nż, sameiginleg lög. Įriš 1983 ašlagaši kažólska kirkjan sķn eigin lög aš hinni nżju „gušfręši fólks Gušs" sem samžykkt var į Second Vatican Council įriš 1962. Žetta er žvķ ekki umręšuefni sem myndi hindra leišina aš einingu.
6. Annaš sem olli įgreiningi var spurningin um réttlętingu mannsins frammi fyrir Guši, annaš hvort af verkum manns eša af frelsaranum. Žar sem sameiginlegt įlit er til stašar į milli kirkna kažólikka og mómęlenda varšandi žessa spurningu žarf eiginlega ekki aš ręša hana.
Žaš vęri mögulegt fyrir kirkjur aš komast nęrri hvor annarri ķ sönnu alkirkjulegu samfélagi ķ staš žess aš pķna* Guš meš afmörkunum sķnum. Slķkt ętti aš gera „tilfinninganęmi og tillitssemi ķ garš annarra, meš žolinmęši og hugrekki, meš viršingu fyrir sannleika hennar„ (eins og Jóhannes Pįll pįfi II kallaši žaš). Samt sem įšur getur mašur upplifaš hina „almennu" kirkju ķ anda Jesś Krists, samanstendur af öllum sem fylgja Kristi į sinni eigin leiš og leitast viš „aš breyta eftir vilja föšurins"; skiptir ekki mįli hvaša kirkju žeir tilheyra eša hvort žeir séu mešlimir ķ einhverri kirkju, eša hvort žeir noti hugtakiš kristin trś alltaf. Žetta er grundvöllur „Vegir Krists" heimasķšunnar. Svona upplifun kemur ekki ķ staš ašferša til aš nį fram sżnilegri einingu. Gera veršur samt sem įšur tilraun til žessarar einingar; undirskrift į blaši nęgir ekki eins og sér.
*) Kirkjur eins og sś kažólska gętu fengiš innblįstur frį hinum tengdu skilabošum Krists śr réttrśnašarkristni Vassula Ryden, „The true life in God", vol. 1. Kažólska kirkjan lķtur į slķk skrif sem „einkainnblįstur" (sjį „Innblįstur og kirkjurnar"). Innihaldiš er samt sem įšur oft meira en įhugavert fyrir viškomandi einstakling. (Žessi heimasķša minnist einungis į skrifaš mįl til frekari upplżsingar og skilningur okkar er óhįšur žvķ.)
Til baka ķ innihald žessa hluta
.
Žaš er aušvitaš mögulegt aš nį fram persónulegu sambandi viš Jesś Krist og Guš. (Sjį einnig sķšuna „Bęn...".) Žetta er ašalatrišiš. Jafnvel hvatirnar sem koma aš utan geta komiš beint meš handleišslu Gušs ef mašur tekur eftir hinum fķngeršu tįknum.
Žaš er samt sem įšur annaš stig į žessari tengingu sem getur ašeins komiš ķ ljós ķ söfnuši meš öšrum: „Hvar sem tveir eša žrķr eru saman komnir ķ mķnu nafni žar er ég mitt į mešal žeirra (Matt 18,19-20). Viš fyrstu žżšir žetta einfaldlega žaš sem textinn segir. Žessi upplifun vęri erfišari śr fjarlęgš, t.d. ef fólk samstillir hana, en hśn er žó möguleg. Dulspekingur gęti upplifaš žessa einingu įn hins munnlega samkomulags žó slķkt vęri of mikiš fyrir flesta. Fólk er yfirleitt ekki ķ stakk bśiš fyrir lķf einsetumannsins.
Žessi tegund af bęnafélagsskap getur leitt til venjulegra persónulegra hringrįsar. Mašur getur einnig fundiš žetta ķ sókn eša ķ öšru trśarlegu samfélagi sem passar viš einstaklingsbundna trś manns. Žś aš hefš sumra kirkja gęti lagt ofurįherslu į hlutverk žeirra fyrir trśmennina breytir žaš ekki tilgangi žess aš vera ķ söfnuši meš öšrum.
Til baka ķ innihald žessa hluta
.
Samkvęmt Nżja testamentinu er beinn innblįstur hins trśaša og ašrar gjafir hins heilaga anda nokkuš sem er mjög mikilvęgt kristnum mönnum (t.d. 1.Kor. 14:26; Mark 16,17). Leišin til aš nį žvķ fram er augljóslega gerš erfišari. Žaš er samt sem įšur mögulegt aš bišja fyrir móttöku hins heilaga anda.
Fyrir utan hvķtasunnukirkjurnar višurkennir kažólska kirkjan einnig
möguleikann į gušdómlegum skilabošum. En žessi kirkja gerir greinarmun į
milli „almennrar opinberunar" til almannaheilla ķ gegnum biblķuna,
hefšina og klerkdóminn hins vegar, og dulspekilegar „einkaopinberanir"
(einkainnblįstur) hins vegar. Hiš sķšarnefnda er višurkennt svo lengi sem
žaš sé gagnlegt innihald fyrir einstaklingana og umhverfi žeirra yfirleitt
įn skuldbindingar og įn mikils stušnings. Ef žaš innihélt spįmannleg*)
skilaboš Marķu eša Krists til kirkjunnar eša mannkyns brįst kirkjan oft
viš į gagnrżnin hįtt. Allt frį valdatķma Pįls VI stöšvar kirkjan ekki
lengur śtgefiš efni ķ žessa veru. En samt hefur vitnisburšur į borš viš
žennan veriš leyndarmįl ķ mörg įr, eins og žrišja skilaboš Fatimu. Ķ
slķkum tiffellum įskilur kirkjan sér lokadóm um žaš. Kirkjulög setja sem
skilyrši aš ef skilaboš eru rannsökuš žį verši aš gera slķkt į
sanngjarnan mįta, t.d. verši mašur aš hlusta į höfundana (Can 844 §3).
Can 220 bannar ólöglegt tjón į mannorši manns.
Žessi innblįstur spilar ekki stórt hlutverk innan margra kirkna. Annaš hvort
į žaš viš eša žęr hafa ekki žróaš hefšir til aš mešhöndla žį.
Sumar kirkjur mótmęlenda telja aš opinberuninni hafi lokiš į tķma Nżja
testamentisins. Hins vegar eru mörg fyrirnęri į borš viš žetta fyrir utan
stóru kirkjurnar, samanber Jóh 14:21-23. Ašstęšurnar hafa žau
įhrif aš Guš hefur įhuga į aš „tala" viš okkur, kenna fólki og
vara žaš einnig viš. Žetta er samt sem įšur erfitt lęrdómsferli og aš
dreifa slķkum skilabošum krefst raunverulegrar köllunar til žess,
sérstakrar tengingar viš Guš og višeigandi undirbśnings.
Fyrstu postularnir - fólk sem gat veriš fulltrśar Krists meš andagjöfum sķnum - kenndi beinan innblįstur og tślkun hans sem hluta af samkomunum (1.Kor 14,26). 1.Kor 12,4-7: „...Žannig birtist andinn sérhverjum manni til žess aš hann geri öšrum gagn." Ķ 1.Kor 12,28 mį tślka hlutverk postulana sem į undan „spįmönnunum" *) og ķ žrišja sęti voru kennararnir. 1. Kor 14 gerir greinarmun į „aš tala meš tungum" og upplżsa sjįlfan sig og spįdóm sem upplżsir samfélagiš. Fólk meš spįdómsgįfuna var einstaklega vel metiš žvķ ašrir postular gįtu ekki sjįlfkrafa uppfyllt slķkt verkefni (t.d. Matt 10,41).
Sérkennandi merki:
- Ef einhver rannsakar slķkt fyrirbęri innan kristni įn fordóma myndi
hann/hśn fyrst taka eftir žvķ aš ķ flestum tilfellum nęgir višleitni ķ
garš andlegrar śtskżringar į borš viš sjįlfsefjun, fjöldasefjun,
gešklofi eša önnur sįlfręšileg fyrirbęri ekki**. Žį vakna hinar
įhugaveršu spurningar:
- Žaš er gagnlegt aš leita skilnings varšandi žaš sem kemur frį Guši og hvaš ekki, samanber 1.Jóh 4,1. Gęta žarf samt sem įšur varśšar og sżna žarf viršingu viš slķkt. Biblķan sjįlf segir ekki aš prestur sé sjįlfkrafa hęfur til aš dęma um mögulegar opinberanir andans meš gušfręšilegum, gušspekilegum ķhugunarefnum. Ašeins fįir eru fęrir um aš skynja beint hvers konar andi skilabošin eiga upptök sķn ķ, žvķ segir Jesś: „Af įvöxtum žeirra skuluš žér žekkja žį" - Matt 7,15-20. Žaš žżšir, ef žaš leišir til Gušs, t.d. svokallašrar „endurheimtar"/endurkomu til Gušs, meš jįkvęšri breytingu ķ lķfinu eša lękningu hugans eša lķkamans, žaš vęri mjög vafasamt aš vķsa žvķ į bug žvķ žaš er ekki ósvikiš eša „eigi jafnvel upptök sķn hjį djöflinum", žvķ žaš įtti sér staš sökum miskunnar. Jóh 15,5: „įn mķn getiš žér alls ekkert gert". Ef meiri įst į Kristi og fólki birtist žį er žaš einnig gott tįkn. Beriš einnig saman Matt 7,1; Matt 12,24-30 og Pos 5,38-39, višvörun hvaš varšar dóm. Samkvęmt sišferšilegri gušfręši og meginreglum veraldlegra laga vęri einnig rangt aš fordęma einhvern ef enn rķkir vafi.
Annaš sérkennandi erki er hógvęrš žessara einstaklinga žvķ ašeins
žegar einhver veršur hljóšlįtari getur hann/hśn heyrt ķ anda Gušs.
Gušfręšileg žekking er ekki sérkennandi merki; oft eru einfaldar manneskjur
śtvaldar („nįšargįfa leikmanna"). Menntašir einstaklingar eru
ašeins undirbśnir hrokafullir og festast ekki og tilheyra samt sem įšur
žeim „fįtęku ķ anda" ķ Matt 5,3. (T.d. saddśkearnir -
rökhyggjumenn og efnishyggjumenn - og farķseiarnir, hvaš varšar meirihluta
žeirra og vitsmunalegu žekkingu žeirra - hvorugir žessara hópa tilheyršu
žeim sem voru „fįtękir ķ anda".)
- „...Aš žś lifir eins og mašurinn og uppfyllir daglegar skyldur žķnar
en skilur einnig višeigandi plįss fyrir Guš hins almįttuga föšur ķ žķnu
daglega lķfi." (Śr skilabošum Marķu til spįmanna ķ Garabandals og į
fleiri stöšum).
- Įstśšleg hegšun samkvęmt sišareglum Jesś - t.d. Matt 7:12 - er einnig sérkennandi merki. Žvķ meira sem einhver lķkir eftir eiginleikum Gušs, į borš viš įst, žvķ nęr dregst hann/hśn andanum - sem er ofar öllum vitsmunum - ķ gegnum innra sjįlft sem er tengt Kristi. Ķ žessu samhengi eiga sišareglur ekki viš aš fylgja hinum almennum hugmyndum sem fólk hefur um gušrękiš fólk, til dęmis varšandi fatnaš žess, fara til kirkju eša žess hįttar.
Til dęmis ef einhver ętlaši aš dreifa ófręgingu gegn öšrum kristnum manni į į óvęginn mįta meš notkun hugmynda teknum frį lestri og aš gera kröfu til persónulegs innblįstur frį Kristi og žar meš aš valda sundurlyndi er slķkt aš öllum lķkindum ekki réttmętt athęfi heldur raunveruleg skilaboš frį Kristi eša hinum heilaga anda.
Fyrir utan žaš er frelsi undan bęlingu aš undan einnig žįttur ķ žessu. Upplifun og biblķan segir aš hinn heilagi andi sé óhįšur mannlegri flokkun (Jóh 3,8;...) og žarf frelsi til vaxtar. Manneskjan hefur sķna eigin vitund, sem er ekki skilyršing. Pos 5,29: „Framar ber aš hlżša Guši en mönnum." Žetta strķšir ekki gegn hinu gagnlega markmiši andlegrar handleišslu. Hver kynslóš žarf ekki aš byrja į byrjuninni og endurtaka sömu mistökin.
- Višmiš į borš viš „yfirnįttśrulegur persónuleiki" hafa oft veriš rannsökuš: til dęmis samfarandi fyrirbęri eins og skortur į augnavišbrögšum, breyttur hjartslįttur, hęgist į pślsinum, hęrri blóšžrżstingur - įn stjórnunar eša lyfja -; eša aš einstaklingurinn gat ekki vita hvaš hefur veriš afhjśpaš. En slķkt višmiš er ekki naušsynlegt žvķ andinn getur notaš hina „nįttśrulega eiginleika" mannsins lķka.
Til eru margar myndir žess sem andinn getur sent skilaboš meš. Til dęmis ķ gegnum hina „innri rödd/innra orš ķ hjartanu" sem er meš fullri vitund og skal žvķ ekki villast į žvķ og dįleišslu- eša gešklofafyrirbęri. Sumar upplifanir ķ framkvęmd sżna aš ešli žeirra er öšruvķsi en fjarskynjunarfyrirbęri. (Samanber „Vom Inneren Wort" - į žżsku: Hiš innra orš, kaflar frį Johannes Tennhardt, Jakob Lorber, o.s.frv.; Lorber-Verlag). Ķ sjaldgęfum tilfellum mį kalla fram leišsluįstand žar sem einstaklingurinn er meira ķ aukahlutverki; en jafnvel žį sżna kringumstęšurnar, samstillingin viš Guš og góš įhrif į višstadda mismuninn į milli žessa og leišslu sem framkölluš er ķ gegnum spķritisma sem hefur veikjandi įhrif į višstadda. Einnig getur žaš gerst aš einhver upplifi framtķšarsżn, innra ljós eša hugmynd og getur skrifaš hana sķša nišur. Einnig er til nokkurs konar bein ritun meš fullri vitund, öšruvķsi en hin „sjįlfvirka ritun" spķritisma, sem er venjulega tengd einhvers konar leišslu (aš leita mešvitaš aš anda Gušs er įstundun andlegra efna og leita drauga ķ leišslu er kallaš spķritismi.) Hinn heilagi andi gęti einnig hafa veriš upptök skilabošanna, įn žess aš įvarpa beint žann viškomandi („..."): hugsun, samtal, lesmįl getur aš hluta til eša aš öllu leiti įtt upptök sķn ķ žessum innblęstri žvķ žaš getur virkja mannlega sköpunargįfu į hvaša hįtt sem žaš kżs.
*) Spįdómur - śr grķsku - žżšir fyrst
yfirskilvitlegar upplżsingar, ķ kristnu samhengi sem koma frį Guši eša
hinum heilaga anda. Innblįstur sem eru ašvörun eša spįdómur varšandi
framtķšina eiga sér sjaldan staš. Varšandi hinn heilaga anda almennt séš
sjį Jóh 3,8; Jóh 14,26 og megintexta ways-of-christ, fyrsti hluti, „Fyrsti
hvķtasunnuatburšurinn (hvķtasunnudagur)".
Varšandi spįdóm ķ gegnum framtķšarsżn sjį tengda kafla megintexta
ways-of-christ, annar hluti, t.d. kaflinn „Um mešhöndlun spįdóma".
Hérna eru einnig kaflar śr Gamla testamentinu varšandi ešli spįdómanna -
meš fyrirvara sökum breytinga į įstęšum frį žeim tķma (į tķma Jesś
hafši hin forna tegund spįdómar eiginlega horfiš, en var endurnżjuš): Jóel
3,1-2; Amos 3,7-8).
**) Ķ vissum tilfellum getur fólk meš raunveruleika getu hvaš varšar innblįstur gengiš ķ gegnum upplifanir sem eru įlķka og višurkennd gešstig - žar sem hin innri oršręša gęti haldiš įfram haldin žrįhyggju og žar sem einstaklingurinn ręšur ekki viš veraldlegar naušsynjar. Til aš foršast slķkt gęti žaš hjįlpaš aš tala tillit til - fyrir utan žaš sem įšur hefur veriš nefnt - vissar praktķskar forsendur į borš viš: nęgan svefn; višeigandi nęringu, t.d. meš nęgu B-vķtamķni (žaš žżšir varśš viš föstu, ef mašur hefur ekki nęga reynslu varšandi slķkt); greinargóša samstillingu viš upptökin (Krist); foršast of langa tķma, foršast tilhneigingu žess aš verša of ęstur; og eftir mikla innri upplifun aš sżna nęgilega mikla višleitni til aš snśa aftur til hins „veraldlega" raunveruleika; aš melta efnisatrišin mešvitaš (sjįlfsvitund, mešvitašur um sķns eigiš sjįlf). Ašstošarmenn, andlegir leišsögumenn (t.d. prestar), sérfręšingar geta ašeins veitt andlega leišsögn ef žeir hafa sértęka upplifun/žekkingu, sem žżšir aš taka ekki bara hiš truflaša įstand alvarlega heldur einnig viš ótruflaša grunnfyrirbęri lķka.
Til baka ķ innihald žessa hluta
.
Eftirfarandi framtķšarsżn lżsir, fyrst af öllu, hinum „24 öldungum", hinum „sjö öndum frammi fyrir hįsęti Gušs" og hinum „fjóru lifandi verum" sem tilbišja Guš, sem framsetning į hinna mismunandi upprunalegu hęfileika og sköpun. Sķšan gat ašeins „lambiš" meš eiginleika Krists opnaš bókina meš innsiglunum sjö (Opinberunarbókin 4 - 8, 1). Žessi framtķšarsżn fer fram ķ himnarķki", ķ žessu samhengi į hinu gušdómlega svęši. Innihaldi innsiglanna er lżst, krafturinn er lżstur meš tįknum, hinir fjóru hestar og reišmenn litašir į mismunandi hįtt. Breytingar į žessu stigi, eins og myndir ķ draumi, hafa ašeins óbein įhrif į atburši jaršarinnar.
Žrįtt fyrir ešli žessara stiga, beint ašallega aš žróun hins efnilega rķkis į stęrri skala, er sagt ķ upphafi: „Ég mun sżna žér žaš sem verša į eftir žetta" (eftir hina sjö söfnuši.) Į samsvarandi mįta stungu R. Steiner og Arthur Schult upp į frekari sjö „menningarheimum innsiglanna" į jöršinni sem tengjast hreinsun višeigandi stigs vitundarinnar. Hinn innblįsna bók śr kristni „Book of true life" frį Mexķkó śtskżrir innisiglin sem žau hafi įtt upphaf sķn į tķma „Kain og Abel" allt aš tķma fullnustu žeirra.
Žessi texti gerir žaš ekki mögulegt aš bera augljós kennsl į innsiglin meš hinni efnislegu jörš ķ dag. Ef viš hugsušum į sama mįta og vissar frjįlsar kirkju myndu ķ besta falli veik bergmįl fyrstu fjögurra innsiglanna vera ķ samręmi viš heimsstyrjaldirnar tvęr, jafnvęgiš į milli austur og vesturs og hungur og farsóttir. Įreitni sökum trśarbragša og stórslysa meš alheimsuppruna gętu fylgt į eftir loftsteinar, jaršskjįlftar, heimskautabreytingar - sjį einnig kaflann: „Hinar sjö skįlar reišar"
Į milli 6. og 7. innsiglisins eru textaheitin „žeir innsiglušu" og „mikill fjöldi hvķtra klęša į himnum".
Atrišiš ķ Jóhannesargušspjalli 2: brśškaupiš ķ Kana og Jesśs żtir śt kaupmönnum śt śr musterinu, meš sameiningar- og skuldbindingarešli sķnu, minnir okkur žegar į žessa kafla opinberunarinnar (samanber okkar kafla „Brśškaupiš ķ Kana" og „Hinn heilagi įkafi...", og Jóh 2)
Į mešan Jesś spįši fyrir ķ Jóhannesargušspjalli 5 um ašskilnaš andanna į milli žeirra sem höfšu gert gott og žeirra sem höfšu gert eitthvaš illt, lżsingin į hinum sjö innsiglum lżsir „Merking hinna śtvöldu sįla innsigli frį tólf ęttum".
.
Framtķšarsżn englanna meš bįsśnurnar sjö į sér staš ķ „himnarķki" (Opinberunarbókin 8,2 - 11,19). „Bęnir hinna heilögu", „eldur altarins sem varpaš var ofan į jöršina", og einnig bįsśnurnar sjįlfar sem hljóšfęri notuš meš höfšinu (munninum) endurspegla andlegra sviš, eins og vęri ķ draumi meš slķkum tįknum. Žetta er uppruni breytinganna sem nį til jaršarinnar aš hluta til, žar sem żft er viš mismunandi tegundum skuggavera.
Žrįtt fyrir žetta andlega, ekki efnislega ešli „bįsśnanna", reyndu dulspekingar einnig aš lżsa žeim hér sem veraldlegum „menningarheimum hinna sjö bįsśna" eftir innsiglin. Žó erfitt sé aš finna leifar af slķku į okkar tķma vęri ekki mögulegt aš sjį hina žjįšu skóga og eitur ķ tengslum viš eiginleika 1. og 2. bįsśna. Ķ 3. bįsśnunni tóku sumir eftir žvķ aš blys féll į 1/3 įa sem hétu „vermouth" = Chernobyl, žaš žżšir žaš sama į stašbundnum tungum. 4. bįsśnan gęti undirstrikaš stjörnumerki eins og žaš sem įtti sér staš ķ mišjum įgśst įriš 1987 meš žrķhyrningi allra plįneta. Hluti af nżaldarhópunum hugleiddi žį įn žess aš vķsa til opinberunarinnar en meš vķsun til opinberunartölunnar 144.000 manns, kölluš „Rainbow Warriors" į tungu indķįna, um hiš meinta upphaf eša millistigsįstand į leiš til nżaldar. 5. bįsśnan - reykur frį brunni undirdjśpsins, jįrnengisprettur, fimm sįrsaukamįnušir... -gęti tengst Persaflóastrķšinu įriš 1991; 6. bįsśnan lķka sem gęti einnig sżnt jaršskjįlfta. 7. bįsśnan leišir til „musteri Gušs" įsamt leiftri og röddum, žrumum og reyk, gęti einnig haft innri, dulspekilega merkingu.
7. bįsśnunni fylgja einnig raddir: „Drottinn og Kristur hans hafa fengiš valdiš yfir heiminum og hann mun rķkja um aldir alda."; eitthvaš hefur aš minnsta kosti veriš įkvešiš į andlegu stigi sem hefur ekki veriš aš fullu gengiš ķ gegn į jöršinni. Mįttur „bįsśnanna" er sambęrilegur viš „ummyndunina į Tabor-fjalli (sjį okkar tengdu kafla og Matt 17) og meš kenningarnar ķ žvķ samhengi, einnig Fjallręšan, o.s.frv. (Sjį kaflan okkar „Fjallręšan" og Matt 5-7)
.
Eftir 6. bįsśnuna „tölušu žrumurnar sjö" (Opinberunarbókin 10, 11, 14). Jóhannes į aš „innsigla" innihald žess og skrifa žaš ekki nišur. Žį „veršur musteriš męlt ķ himnarķki". Tveir spįmenn verša drepnir og endurlķfgašir. Hérna er hlišstęša viš upprisu Lasarusar frį dauša ķ gušspjöllunum (Jóh 11 og okkar kafli).
.
Į öllum stigum atburšanna taka hin leišandi andlega völd žįtt sem og żmis naušug neikvęš öfl. Textinn śtskżrir stundum eina hlišina ķ meiri smįatrišum, į öšrum tķmum hina hlišina betur. Tįkniš į himni, „Kona klędd sólinni og tungliš var undir fótum hennar og į höfši hennar var kóróna af tólf stjörnum" (Opinberunarbókin 12) sżnir vafalaust „Sófķu" - grķska: viska - hina himnesku eša alheimsmóšur, ekki svo mikiš hliš móšur į jöršunni; sjį kaflann „fyrsti hvķtasunnuatburšurinn" į žessu vefsvęši. Minnst hefur veriš į hennar stundum višurkennda samband viš Marķu. Į gamals aldri bjó Marķa ķ helli, žar sem hina forna móšurgyšja Kybele hafši veriš tilbešin. Žetta var grķšarlega tįknręnt, į žann hįtt aš vera eitthvaš nżtt ķ žessu samhengi. „Barn" hennar ķ opinberuninni, barn himneskrar veru er fyrst af öllu himnesk sem „mun stjórna žeim meš jįrnsprota og mun sķfellt įminna fólk aš fylgja sķnu einlęga, sjįlfstęša hjarta, og žaš hlżtur aš vķsa til sérstakrar leišar sem hinn alheimskristur virkar. Sprotinn er ekki einungis tįkn fyrir konung heldur „žann sem hefur eitthvaš" og gęti einnig tengst hinum „himnesku gestgjöfum". Sjį kaflann „Hinar sjö skįlar reišar".
Hérna sjįum viš tengsl į milli andlegs ešlis „fótabašs" og Marķu frį Betanķu (Kaflinn okkar „Kristur og fótabašiš" og Jóhannesargušspjall 12,13). Einnig fylgir meš endurupptaka „nżrrar fęšingar" į sķfellt hęrri žróunarstigum.
„Drekinn" meš sķna neikvęšu engla er hiš gagnstęša. Ķ gegnum „Mķkael og engla hans" eru žeir sigrašir ķ alheiminum og kastaš nišur į jöršu. Himinn og jörš vernda žį nśna fyrir konunni.
.
Hin tvö neikvęšu öflin birtast einnig ķ žessari framtķšarsżn. Fyrst žvķ sem er beint aš žrįm og hugsunarleysi (Opinberunarbókin 13, 1-10; samanber kafla okkar „Freistingarnar" og Matteus 4, 5-11). Höfušin sjö eru sķšar tślkuš ķ opinberuninni sjįlfri sem „sjö fjöll žar sem skękjan Babżlon situr og fjöllin į sama hįtt sem „sjö konungar". Opinberunin sjįlf śtskżrir hornin 10 sem „10 konunga" sem deila sömu skošunum og veita dżrinu mįtt sinn.
„Fjöllin sjö" gętu minnt okkur mešal annars į Róm sem „borgin į sjö hęšum", einnig eru til frjįlsar kirkjur sem tślka „skękjuna Babżlon" sem pįfadóm. En žaš viršist hįlf langsótt og annar symbólismi fer ekki śt į žęr slóšir, žrįtt fyrir sagnfręšilegu vandamįl hinnar kažólsku kirkju. Opinberunarbókin 18:11-23 er tengt heimsvišskiptum. Sjį kaflann „Hinar sjö skįlar reišar, lok Babżlon...". „Mynd" dżrsins - samanber nęsta kafla Opinberunarbókin 14 - gęti tengst fölskum „myndum" (ķmyndunum) af Jesś. Žaš kunna aš vera tengsl viš hęnd margmišlunartękja sem er oft eins og fķkn eša trśarregla.
Hin undirliggjandi freistandi mįttur žessa „dżrs" mį umbreyta, sérstaklega meš aflinu sem lżst er ķ kaflanum okkar „Hśšstrżkingin" - Jóh 19, 1.
.
Hér (Opinberunarbókin 13, 11-18) sjįum viš neikvęšum öflum beint aš efnislegum hömlum („innbyggš naušsyn"). Samanber kafla okkar „Freistingarnar" og Matteus 4, 1-4.
Hugmyndin um aš merkja fólk į enni žess eša į hęgri hendi, sem og talan 666 ķ žessum köflum, sem naušsyn til aš geta keypt og selt, mį nś žegar greinilega finna ķ atburšum heimsins. Möguleikarnir į nettengingum meš skipti į persónulegum gögnum, įvķsanakortum, eša alžjóšlegum bankakóša 666, strikamerkiš meš žremur tvöföldum lķnum sem afmörkun = 666 ķ žessum kóša, tękin sem žróuš voru ķ Kanada eša žegar prófuš ķ Malasķu viš persónuleg auškenni į enninu eša hęgri hönd, gęlunafniš „La bźte" = franska „dżriš", fyrir gömlu evrópsku višskiptamišstöšina ķ Brussel og svo framvegis sżnir tilhneigingu, hvort sem hśn er mešvituš eša ómešvituš og jafnvel til gamans gerš. Hiš biblķulega „dżr śr jöršinni" er nįkvęmlega eins og „skuršgošiš Mammon".
Frekari tilhneiging, sem er ekki aš fullu lokiš, er aš vinn aš hinum sķvaxandi, dramatķsku umhverfistengdu vandamįlum. Fyrst meš gagnslausum, tęknilegum umhverfis- „fegrandi mešulum" og sķšan tękniveldis umhverfis-ofrķki ķ staš žess aš lįta įhrifarķk mešul lżšręšis gerast, meš stušningi fólksins. Gangvirki stjórnunar gengur getur meš žvķ aš višurkenna ešli sitt. Žetta ferli er tengt öflunum sem minnst er į varšandi „Krżning žyrnikórónunnar" (kafli okkar og Jóh 19, 2-3)
Ķ köflunum um drekann og dżrin tvö eru endurminningar hvaš varšar nśtķmann ekki endilega öll sagan. Allt hefur sinn gang, eins og viš minntumst į, ekki bara į hinni efnislegu jörš. Ķ eftirfarandi framtķšarsżn144.000 (Opinberunarbókin 14) birtast margar verur og englar hver į eftir annarri sem „skera upp" tvo mismunandi hópa į jöršinni. Žeir sem tengdir eru dżrinu er kastaš ķ „reiši-vķnžröng Gušs hina miklu", sem žżšir aš nįttśruöflin munu rįša framtķš žeirra. En aš lokum kennir opinberunin enga „eilķfa fordęmingu"; aš lokum getur allt fundiš leiš til Gušs; og ķ ęšri merkingu er allt umvafiš Guši. Samanber Opinberunarbókin, 22, og tengdur kafli į žessari sķšu um hina Nżju jörš...
.
Žeir sem voru stöšugir frammi fyrir dżrinu og mynd žess birtast ķ nęstu framtķšarsżn, į tilvistarsviši sem umoršaš er „glerhaf eldi blandaš". Frį „musterinu į himni" koma sjö englar aš nżju meš „sķšustu sjö vandamįlin" ķ "skįlum reišar Gušs" til aš hella śr žeim į jöršina, į „hafiš", į „fljótiš", į sólina, yfir „hįsęti dżrsins", ķ fljótiš „Efrat" og yfir „loftiš" (Opinberunarbókin 15, 5-21).
Annarsvegar sjįum viš enn ęšra stig vitundar aš verki; į hinn bóginn veldur žetta enn dżpra og tilvistarlegra fjašrafoki allra žįtta į jöršinni og hinn sżnilega hluta į alheiminum ķ kring. Fleišur, eitur, žjįningar, eldur, myrkur, neikvęšir „andar" og stórslys į heimsvķsu meš landreki, landi sem sekkur eša flóši, loftsteinahrķš, žar į mešal ašskilnašur hinnar efnislegu sišmenningar „Babżlon" ķ žrjį hluta og eyšilegging hennar (Opinberunarbókin 17, 18, 24). Möguleiki eša „tķmagluggi" fyrir atburši af žessum toga sżndu sig žegar meš 6. innsiglinu.
Hér er einnig möguleiki į aš nota lengri tķmabil sem grunn. „Lokaręšur" Jesś (t.d. Mark 13) og margir spįdómar sem komur fram eftir opinberunarbók Jóhannesar stinga einróma upp į mišlęgan atburš į įrunum ķ kringum 2000 sem breyta öllu aš nżju. (Sjį aš ofan: „Um mešhöndlun opinberana"). Vķsindalegar uppgötvanir hvers mikilvęgi hefur enn ekki veriš višurkennt benda ķ sömu įtt. Hinn grķšarmikla minnkun į jaršsegulsvišinu sķšustu 200 įr og óvanalegur fjöldi jaršskjįlfta og eldsumbrota į sķšustu įrum; og aš sólin varš „bjartari" įriš 2003 sem var óhįš hefšbundinni hringrįs sólarvirkni eins og hįmark žess sķšan 1999/2000, sżna žeim sem eru vakandi aš eitthvaš óvenjulegt sé aš fara aš gerast.
Ef aš segulskautin breytast mikiš eša ef segulsvišiš fellur saman og endurbyggist ķ öfuga įtt, eins og hefur endurtekiš gerst ķ sögu jaršarinnar, myndi žaš einnig leiša til róttękrar jaršfręšilegrar breytingar. Žetta yrši ekki einungis staša fyrir mannkyniš heldur įbyggilega nżtt jaršfręšilegt tķmabil aš auki. Ef hiš segulmagnaša „Van Allen Belt" sem umkringir jöršina myndi tapa sķnu lķklega verndarhlutverki gegn ögnum og „geimryki" ķ óžekktan tķma gęti hin spįmannlega loftsteinadrķfa aušveldlega oršiš aš veruleika.
Skilningur okkar og annarra ašila gefa til kynna aš hin ķtarlega eyšilegging sem sumir höfundar óttast muni ekki endilega eiga sér staš, hvorki ķ formi žrišju kjarnorku-heimsstyrjaldar, né sökum grķšarlegs umhverfisslyss, né sökum segulskautabreytinga eša möndulbreytinga eša breytinga hvaš varšar geiminn. Margt hefur ķ grunninn breyst hvaš varšar slķkar framtķšarsżnir.
Žar sem opinberunarferli meš gušdómlegum įkvöršunarstaš og stjórnun margra nįttśrulegra ferla af sjįlfselskum mešlimum mannkynsins og „elķtu" viršast bęši vera til, sem og viss jįkvęš mannleg įhrif, gętu takmarkašar breytingar į jöršinni, t.d. „nżjar ašlaganir" į stjarnfręšilegan skala, veriš óhjįkvęmilegar, fyrir utan breytinga į mannkyninu og vitund žess.
„And-kristnar" einręšistilraunir fólks sem vill halda ķ völd sķn og einnig stytting eša endi žessa gamla tķma meš breytingu meš alltaf žremur dögum ķ myrkri hefur oft veriš spįš fyrir um. Ekki er lengur hęgt aš vķsa žessari breytingu į bug sem vitleysu.
Ķ žessu sambandi, framtķšarsżn varšandi Marķu frį
Garabandal (Spįnn) inniheldur spįdóm varšandi „Stórvęgilega
ašvörun" sem sżnir öllu fólki hvaš žaš žarf aš gera innra meš
sér til aš yfirbuga breytingarnar, sjį einnig Jóh 16:8; Opinberunarbókin
14:6-20 - ef žaš vill stjórna umbreytingunni ķ
ljós Gušs - sjį einnig Jóh 16:13. Žetta er tengt teikn į lofti.
Innan įrs eftir žennan atburš er kunngjört um „Stórvęgilegt (lękninga)
kraftaverk" - skilur eftir „teikn" ķ Garabandal. Svo lengi sem
mannkyniš myndi aldrei snśa blašinu viš, sķšar dómsdagur meš eldi af
himni („skįlar reišar Gušs") er sagt muni koma - Opinberunarbókin
16; sjį einnig Matteus 24:28. (Franz
Speckbacher, „Garabandal" S.120 - German; Žś
getur leitaš aš efni į žķnu tungumįli ķ bókabśšum eša į vefnum meš
leitaroršinu „Garabandal"). Eftir žaš gęti žurft aš hugsa allt
upp į nżtt.
Mögulegur undirbśningur, fyrir utan
aš breyta lķfi sķnu, aš bišja
til hins heilaga anda nśna.
Nżrri „bošleišir" frį öšrum ašilum - sjį kaflann „Um mešhöndlun spįdóma" - kalla žetta umbreytingu ķ gegnum „nśllsvęši" en eftir žaš fara žeir sem hafa žroskann til ķ gegnum alheims-andlegt aflsviš į jöršu - oft ónįkvęmlega kallaš „Photon Belt" - og gętu lifaš meš eiginleikum „léttra lķkama" ęšri vķdda ķ efnislegum raunveruleika (sjį kaflana „Upprisan" og „Frišarrķkiš").
Frelsunargjöršir voru tilkynntar, fólk var tķmabundiš „sótt" af Kristi (samanber Opinberunarbókin 14, 14-16) eša af englunum af fólki sem var undirbśiš, eša tķmabundnir brottflutningar og frekari ašstoš af vinįttum geimverum. Žaš veltur į hverjum og einum hvašan hann/hśn vonast eftir ašstoš. Žar sem bęši ljós og myrkur mį finna ķ alheiminum stendur mašur frammi fyrir lķklegum margbreytileika af atburšum og žaš er gott aš spyrja Guš um tilsjón hans ķ öllum ašstęšum og beita hęfileikum manns til aš gera nįkvęman greinarmun - žvķ žetta er sérstaklega veraldleg leiš til aš finna einingu - ķ samhengi nżrra afla sem koma til stašar aš ofan.
Žetta stig mešhöndlar ķ grundvallaratrišum sķšustu mögulegu įkvöršun ķ sįlu hvers einstaklings sem varšar hvort mašur vilji halda įfram aš taka žįtt ķ žróun aš hinu komandi „frišarrķki" sem Guš undirbjó jöršina fyrir. Žessu stigi lżkur meš „endurkomu Krists į dómsdegi". Sjį einnig Opinberunarbókin 19, samanber Opinberunarbókin 12; Pos 1:6-8. Hann kemur ekki einfaldlega sem manneskja fędd į jöršu heldur sem kjarni nokkurs sem er mun ķtarlegra – nįlgun himnarķkis Gušs (og lengra) og jaršarinnar ; anda, (huga og) lķkama. Samt sem įšur er Kristi lżst eins og hann komi til baka sem raunveruleg vera, ekki ašeins sem mįttur hans hefši mannkyniš upp ķ andlegt veldi, eins og sumir nśtķmahópar stinga upp į. Žetta skiptir öllum mįli, ekki bara kristna menn. Kóraninn lżsir einnig endurkomu Krists į dómsdegi sem vitnisburši fyrir fólks sitt į „dómsdegi". Mašur getur įlyktaš af spįdómum margra annarra trśarbragša aš spįmenn žeirra munu einnig spila įkvešiš hlutverk į sama tķmabili, aš hjįlpa fylgismönnum sķnum aš skilja hvaš er ķ gangi.
Žaš er einnig skref ķ opinberuninni, hugsanir varšandi refsingu eru óvišeigandi. Žetta er frekar hluti af hugtaki sem er rökrétt ķ sjįlfu sér og bendir į frekara stig žróunar lķfs į jöršinni. Įskorunin er aš upplifa žaš sem gagnkvęma umbreytingu ķ ęšri hluti žar sem hvert okkar mun finna stašinn til aš leišrétta žróun okkar. Sį sem meštekur og beitir hinum endurnżjandi öflum į réttum tķma og meš góšum vilja getur upplifaš hina jįkvęšu hliš žessu en finnur einnig fyrir žjįningu heimsins. Žeir sem vilja į hinn bóginn ekki višurkenna hin nżju öfl upplifa žau sem eitthvaš sem kemur aš utan. Žaš er raunverulegt ešli „dómsdagsins" ķ skilningi opinberunarinnar. Mašurinn hefur frįbęrt frelsi til aš taka sķnar eigin įkvaršanir en, eins og svo oft ķ lķfinu, veršur hann aš taka įkvaršanirnar į réttum tķma, annars er engin įkvöršun möguleg. Žeir „hįlfvolgu" (Opinberunarbókin 3:16) / „įhugalausu" eru ekki metnir mikils ķ opinberuninni (Sjį „Kirkjurnar sjö" meš aukasķšu). „Ašskilnašur andanna" er hluti mišju atburša opinberunarinnar, į leiš til lokaeiningu.
„Plįgurnar sjö" - sś sjöunda enda meš rödd frį himni „Žaš hefur gerst (žvķ er lokiš)!" - žetta er hlišstęš viš orš Jesś į krossinum „Žessu er lokiš (aflokiš)!". Sjį t.d. Jóh 19, og kafla okkar „Krossfestingin".
Į dulspekilegan mįta eša meš viškvęmni getur mašur žegar upplifaš ķ dag hvernig jöršin žjįist og öskrar į hjįlp er hśn undirbżr sig fyrir „erfiša fęšingu". Krossfestingin og greftrunin sem umbreyting aš upprisu varšar alla jöršina og įhrif žess nį śt fyrir hana. Hérna getur mašur einnig fundiš umbreytingu frį krossinum og įstandi śt fyrir lķfiš og daušann ķ upprisu sem virkar sem heild. Žegar horft er į žaš frį žessu sjónarmiši geta skref „sķšustu plįgnanna" gerst įn hamfara eins og žau vęru endalok heimsins.
Žar sem žessi spįdómur er flókinn (sjį fyrsta kaflann „Opinberun Jóhannesar") gęti hin raunverulega žróun heimsins veriš hįžróašri heldur en hśn viršist vera fyrir fólki sem horfir į įkvešin atriši spįdómsins, sem birtast ekki aš fullu. Önnur svęši sżna plįgur sem eru enn „hįžróašri" heldur en žęr sem lżst er ķ opinberuninni.
Višbót: Nżju bękur Wladimir Megre um hina fróšu konu Anastasķu frį Sķberķu hafa einnig aš geyma innri žekkingu varšandi žaš aš hinum gömlu kerfum hamfara į heimsvķsu megi breyta og hįmörkun alls meš hjįlp fólksins og ķ samręmi viš Guš er markmišiš. En žaš žżšir ekki aš nśtķmaheimurinn geti haldiš įfram eins og hann er ķ dag. (į žżsku: netfang: wega@verlag-wega.de. Fyrsta bókin į ensku gęti hafa veriš śtgefin af kanadķskum śtgefanda.) Vegir Krists er óhįš verkum annarra og styšur ekki sjįlfkrafa öll efnisatriši bóka eša heimasķša.
Spurning:
Vil ég aš Jesśs Kristur birtist gjörla aftur, eins og spįš hefur veriš
fyrir, umbreyti lķfi mannanna og heiminum?
Aukagluggi: Framtķšarsżn (į ensku og žżsku vefsvęšunum okkar).
.
Eftir umbreytinguna ķ gegnum tķma hinna „sjö skįla meš sķšustu plįgunum" fylgir alheimsframtķšarsżn Krists sem snżr aftur frį himnum sem reišmašur į hvķtum hesti „kallašur Trśr og Sannur…orš Gušs" meš himnaheri klędda hvķtu (Opinberunarbókin 19). Žetta į ekki viš nśtķmalegan mannlegan „hjį-Krist". Hins „falski spįmašur" (meš falskar/einhliša hugmyndir um Jesś, eša um hvaš er kristiš...) er steypt af stóli. Hiš „žśsund įra frišarrķki" (Opinberunarbókin 20, 1-6) er ekki hefšbundiš „heimsveldi". Hin „stóra vél" žjóšfélagsins, hin ytri neikvęšu öfl og opinberun žeirra er hrakin į brott.
Hérna finnum viš einnig andlegan dómsdag. Žżšing Opinberunarbókin. 20:4 - "... žeir lifnušu" uppfyllir ekki aš fullu hina upprunalegu merkingu, žaš er einfaldlega „... žeir lifšu", (eins og žaš var bókstaflega žżtt ķ nešanmįlsgreinum „Elberfelder-biblķunnar"). Hvaš varšar sįlirnar gęti žetta žżtt „aš lifna aš nżju" en fólk sem fylgdi ekki dżrinu gęti einnig haldiš įfram aš lifa į jöršinni. Žaš vęri misskilningur aš halda aš allir af žeim verši aš deyja.
Žetta stig er tengt upprisu Krists (kafli okkar og Jóh 20 - 21). Jafnvel ķ texta sjįlfrar opinberunarinnar er žaš kallaš „fyrsta upprisan".
Ekki hefur enn veriš bundinn endi į hin neikvęšu öfl, samt sem įšur žarf aš vinna meš ófullkomleika einstaklinga, sem er nśna aušveldara.
Eftir „žśsund įr" birtast dreggjar af samansöfnušum neikvęšum öflum til aš verša leyst upp. Sjį nęsta kafla.
.
Eftir hin „žśsund frišarįr" fyrir dómi į žeim daušu voru „bękur opnašar" sem sżndu atburši „og ... bók lķfsins" sem sżnir įstand manns sem stafar af žvķ. Ašeins eftir sķšari gagntakandi eld og hinn nżlega her og žegar hinu „illa" hefur veriš kastaš śt ķ „dķkiš sem logar af eldi og brennisteini" (Opinberunarbókin, eftir 19:19-20:3 nśna ķ 20:11-15) mun hinn nżi himinn og hin nżja jörš nįlgast. Hin raunverulega lengd tķmabilanna er órįšin.
Kjörorš Krists eru „Sjį, ég geri alla hluti nżja" - įn undantekninga (Opinberunarbók 21:5). Hin „nżja sköpun" er samt sem įšur lķk hinum eilķfu gildum sem įšur birtust bęši ķ hverjum einstaklingi og į stęrri skala. Nśverandi ašgeršir eru einnig mikilvęgar fyrir žį sem eiga von į žvķ aš opinberunaratburšir muni brįšlega eiga sér staš.
Į hinum nżja himni, sem minnst er į ķ textanum į undan jöršinni og hinni nżju Jerśsalem, er bent į nokkuš lķkt alheimsupprisu. (Samanber kaflann „Upprisan" og Lśk 24, Mark 16). Hingaš til hafši įhersla lżsingar veriš į jöršina, en nśna veršur mikilvęgi atburša fyrir sżnilega og ósżnilega „himinn" ķ forgrunni. Hér er ekki veriš aš vķsa til hinn eilķfa himinn Gušs sem nęr śt fyrir tķma og rśm, hann er óbreyttur, heldur heima sem skapašir hafa veriš. Hin smįa plįneta gęti reynst meira en „žróunarrķki" jafnvel į alheimsskalanum; en lausn į vandamįlum hennar gęti reynst mjög sérhęft, langsótt verkefni. Hiš vafasama ešli sökum mikils frelsi mannanna og flękju ķ efnislegum mįlefnum er ekki aš finna ķ öllum mögulegum „byggšum" heimum, samkvęmt Lorber og fleirum. Hin neikvęšu öfl sem kastaš var į jöršina og nśna ķ „dķkiš sem logar af eldi og brennisteini", samkvęmt framtķšarsżnum Jóhannesar, er ekki aš finna ķ öllum heimum. Į sama hįtt og Jesś hafši įhrif į mannkyniš, umbreyting alls mannkyns į jöršinni meš Krist myndi vafalaust hafa frekari, śtbreiddari įhrif.
Hin žį endurnżjaša „nżja jörš" og tengdur atburšur hinnar „nżju himnesku Jerśsalem" sem kemur nišur til jaršar mį bera saman viš hvķtasunnuatburšinn, en hér einnig į alheimsskala. Žetta er ekki hin landfręšilega Jerśsalem. Jöršin er į móti ašliggjandi alheimi į mismunandi svišum.
„Engin bölvun mun framar til vera"/önnur žżšing „śtlęgir hlutir verša ekki lengur til"…ekki fleiri neikvęši öfl", „ekkert myrkur" (Opinberunarbókin 22:3). Žar af leišandi žżšir žaš aš neikvęšum öflum er einnig komiš til skila, hinum ašskilda heimi er nś lokiš. Ķ fyrsta sinn birtist heimurinn sem mešvituš heild, rķki, sem mį sjį fram į ('nįlęgt Guši') ķ framtķšarsżnum og svo framvegis, en ólżsanlegt. Veikt afrit af žessu įstandi vęri žegar, byrjaš er frį einhverjum punkti ķ innra lķfinu, hęgt vęri aš fylla ašra hluta meš lķfi, sem er upplifun sem getur įtt sér staš į veginum; „Allt er tekiš meš". Ķ Guši sjįlfum er hin ęšri eining alls žegar til stašar
Hiš gušdómlega módel sköpunar, Alfa, og hin nżja sköpun meš öllum verum endurtengdum öllu ķ Guši į mešvitašan mįta, Ómega, upphafiš og endirinn, varš samsvarandi en samt var A og Ó til stašar. Žvķ er „endirinn" meira en upphafiš, žó aš upphafiš hafi žegar allt aš geyma. Sem tilhneigš til aš verša eins ķ öllum litlum hlutum, t.d. ķ manneskjunni sem gengur ķ gegnum allt į mešvitašan hįtt, žessi atburšarrįs er jafnvel žegar žekkjanleg.
Žś getur séš töfluna „Frumgeršir (módel, tįkn) frį frumsögunni - upplżst af biblķunni - til Jesś og framtķšarinnar". (į okkar ensku og žżsku sķšum)
Aš auki er bent į hér aš samkvęmt framtķšarsżn R. Steiner tengjast atburšir hinnar „nżju jaršar" einum af žremur nżjum „jaršarholdgunum", fylgja hver annarri ķ meš grķšarlöngu tķmamismuni. Hér skal minnst įaš ešli hinnar biblķulegu „nżju jaršar" į rętur sķnar aš rekja śr öšru ferli en holdgunartakti eins og reiknašur hefur veriš, t.d. heimsmyndarfręši hindśa einnig fyrir plįneturnar og alheiminn. Ef slķkt er tekiš alvarlega nęr žetta śt fyrir Sęmandi og Rotnun sem viš höfum tališ satt til žessa dags og fer ķ ęšri og ęšri „įttundir" eša „spķrala".
Jafnvel til samanburšar viš mögulegar upplifanir ķ dag hverfur aš fullu afstaša margra gušfręšinga varšandi žaš aš opinberunin hafi einungis aš geyma dęmisögur til įminningar įn raunveruleika.
Dęmisögur Jesś ķ gušspjöllunum voru fengnar frį lķfi fólks til aš śtskżra įkvešna hluti. Sķšar, en samt ķ lķfi hans į jöršinni, lagši Jesś įherslu į aš hann myndi ekki lengur nota dęmisögur heldur tala į opinskįan mįta ķ samskiptum sķna viš lęrisveinana. Opinberunin į ekki upptök sķn ķ mannlegu lķfi; all stašar žar sem textinn sjįlfur veitir śtskżringar er beint „samręmi"; į žvķ vitundarstigi eru hlutirnir sem sjįst „virkilega til", eins og upplifanir andlegra rannsókna, t.d. žęr er tilheyra R. Steiner Opinberunin minnir samt sem įšur į, t.d. svo hęgt sé aš fara frį guš-fręši ķ „guš-iškun"; til aš skoša žaš sem „er ķ loftinu" og „leyfa Guši einnig aš birtast öllum ķ nśtķmanum". Guš hefur įhrif ķ gegnum fólk - en ekki ķ gegnum handahófskenndar gjöršir fólks: manneskjur eiga ekki aš leika Guš eša opinberunina. Mašur getur žróast sķfellt meira ķ takti viš įętlun Gušs fyrir heiminn - Sköpunarkerfiš.
Til baka ķ innihald žessa hluta
.
Hinn sanni „kristindómur" er sjįlfur Jesś og aš leita aš tengingu viš hinn nśverandi Krist ķ okkar innra lķfi „Leitiš og žér muniš finna". Besta leišin til aš skilja hann er aš hafa oršręšuna viš hann į alvarlegan mįta og vinna śr hvötum ķ manns eigin lķfi. Žessir kaflar hafa veriš skrifašir til hvetja žį sem hafa įhuga til aš framkvęma einmitt žetta.
Önnur leiš, sem gęti veriš tengd „bestu" leišinni sem nefnd er aš ofan er aš finna fyrir hverjum eiginleika Jesś og aš fęra žį inn ķ lķf okkar smįm saman. Feitletrušu kaflarnir (ķ megintextanum) gętu veriš gagnlegir ķ žvķ skyni.
Žaš sem žessir mismunandi eiginleikar eiga sameiginlegt og žaš sem hęgt vęri aš śtlista nįnar er aš Kristur er augljóslega fyrir utan „mótsagnir" (tvķskiptingu) žessa heims. Hann blandar ekki heldur žessum tveimur hlišum saman heldur eru višhorfin sem hann bendir į „žrišja leiš" sem hefur getur innihaldiš hiš gagnlega og stöšuga sem ķ öllu bżr, eins og žaš birtist frį öšru sviši, umbreytir žvķ sem hefur haršnaš. Sjį einnig töfluna ķ lokin.
Frekari afleišingar geta įtt uppruna sinn ķ eiginleikunum į milli eldri og nżrri tilrauna ķ okkar nśtķmažjóšfélagi. Margir žessara hópa hafa nokkuš naušsynlegt aš segja, sem hefur ekki veriš tekiš til ķhugunar af öšrum hópum, t.d. žvķ menn eru flęktir ķ samanburši į śreltum hęgri og vinstri samanburši. Deilur į milli žess gamla og nżja munu ekki hverfa - allavega ekki ķ fyrirsjįanlegri framtķš - en skipta mį śt ósveigjanlegri stöšu og greinilegum mótsögnum fyrir oršręšum, skapa nżja umręšu; t.d. getur mašur žjónaš Guši eša tekiš viš peningum sem Guš manns. Slķkt myndi gera fólki sem er sama sinnis aš hittast og vinna aš nżjum verkefnum saman - įn žess aš allt endi ķ einhliša umręšu aš nżju. (...)
Marga ašra hluti sem ręddir eru ķ žessum köflum mętti hrinda ķ framkvęmd, fara śt fyrir rannsóknina ķ samręmi viš einstaklingsbundna žróun og kraft - žó sum sjónarmiš séu dreifš og ekki alltaf endurtekin ķ hverjum kafla.
Slķk rannsókn nęr śt fyrir žį venju margra gušfręšistefna og annarra stefna aš „nota" Jesś ķ sķnum vel meintu, einhliša sjónarmišum į hlutum. Ķ žessu skyni er lögš įhersla į kaflana sem passa viš žeirra skošun og ašrir kaflar eru eyddir meš śtskżringum, breytt um merkingu žeirra eša žeir hunsašir. Höfundar gušspjallanna geršu sér grein žvķ aš fjölhęfni Jesś mį betur śtskżra meš hjįlp margra heimilda. Žeir voru nógu skynugir til aš įtta sig į hve mismunandi hin mismunandi sjónarmiš voru. Margir gušfręšingar héldu samt sem įšur aš žeir hefšu gert mikla uppgötvun meš žvķ aš finna mismunandi heimildir meš mismunandi sjónarmiš falin inni ķ gušspjöllunum sem hafa veriš lįtin ganga ķ erfšir, t.d. svokölluš „Q heimild"; tengd vanhugsašir spurningu sem höfundarnir gętu hafa haft rétt fyrir sér meš. Nśna er aušvelt aš įtta sig į aš hver höfundanna gęti hafa haft aš mestu leyti rétt fyrir sér, fyrir utan einstrengingshįtt žeirra. Žetta gęti reynst nż hvöt fyrir hina alkirkjulegu hreyfingu.
Fólk sem samsamar sig öšru trśarlegum hreyfingum eša hugmyndafręšilegum bakgrunni, en hefur jįkvęšan įhuga į hinni kristilegu nįlgun, hvorki ónęmt né yfirboršskennt, eša sem getur séš eitthvaš gagnlegt ķ žvķ getur vafalaust lęrt eitthvaš nżtt. Alveg og eins höfundur žessara greinar kynntist alls konar mismunandi hópum og fór aš meta žį. Ķ dag hafa sumir fulltrśar eša mešlimir annarra trśarbragša fariš aš višurkenna vissa eiginleika Jesś, į mun bersżnilegri mįta en margir gušfręšingar. Žaš er erfitt aš śtskżra žetta į efnislegan hįtt, en žetta gęti kallaš fram hugsanir hjį žeim.
Fyrir utan žetta er ekki hęgt aš setja Krist į leigu af hinum mismunandi söfnušum kristindóms. Nįlgun hans getur gefiš fólki einingarstyrk meš miklum fjölbreytileika - įst į mjög djśpum og alvarlegum vilja og samręmda orku. Žetta jafnar samt sem įšur ekki śt allan įgreininginn, en gerir žvķ sem er samrżmanlegt aš lifa saman og gera žaš sem er ósamrżmanlegt sżnilegt. Kristnir menn hafa oft neitaš af lįta af hendi mįtt Krists til aš sameina (til aš gera samleitiš) mismunandi hugsanastefnur heimsins. Ķ žįgu žess aš bjarga jöršinni er kominn tķmi til žess aš kristnir menn velti fyrir sér sķnu raunverulega verkefni - ef gengiš er śt frį žvķ aš žeir vilji virkilega hugsa um sjįlfa sig sem kristna menn.
Til baka ķ innihald žessa hluta
.
Sį sem - meš hjįlp Jesś, sem męlikvarša
- leitast viš aš sigrast į eigin göllum og tileinka sér heillavęnlega
eiginleika (sbr. sķšurnar ...lękning", ...sišferši",
og ...śrvinnsla..."), veršur fyrst aš
aš glķma viš sjįlfan sig meš heišarlegum hętti og žį fyrst hugsa um ašra
į žeim grunni, (ķ staš žess aš varpa öllu į ašra), sbr. Mt. 5,3 sęlir
eru fįtękir ķ anda";
- hlusta į örvun samviskunnar, en koma samt śt śr eigin skel", (ķ
staš žess einfaldlega aš bęla allt), sbl. Mt. 5,5 og 5,9 ...;
- athugiš aš hann/hśn ķ skilningi sįlarinnar er einnig til stašar fyrir ašra,
žó aš eigiš heilbrigši sé skilyršiš fyrir žvķ aš geta hjįlpaš öšrum
(sbr. Mt. 5,7);
- leita eftir hinum lifandi anda Gušs, einnig žó aš ytri umgjörš kunni aš
vera gagnleg, (staš žess aš festast ašeins ķ umgjöršum), sbl. Mt.
6,5-8... og Jóh. 4,21-24;
- aš vera (trśašur), og haga sér ķ samręmi viš žaš, (ķ staš žess aš
lķta ašeins žannig śt), sbr. Mt. 5,8;
- aš treysta sér til aš lifa samkvęmt nżjum skilningi jafnvel žó aš žaš
sżna žurfi tillitssemi ķ samskiptum viš ašra (ķ staš žess aš taka
einungis tillit til žess sem skiptir einhverju mįli ķ žessum heimi), sbr.
Mt. 5,15;
- žrįtt fyrir hinn nżja skilning aš lķta į sig sem hógvęran žjón (ķ
staš žess aš verša sjįlfumglašur), sbr. Mt. 5,19 og Lśk. 9,48...
Žetta er įstrķkari og meira hyggin afstaša. Žvķ er mašur ekki lengur manns eigin hindrun į veginum. Mašur getur tekiš eftir aš kristin trś er ekki bara lķfsvegur heldur raunveruleg andleg leiš. Į žessari leiš getur mašur einnig haft Jesś sem įttavita sem gerir okkur kleift aš finna nżtt jafnvęgi śt fyrir hinar einhliša „röngu slóšir":
Tafla
Aš vera hvorki lyft upp ķ ytra śtliti → Heldur aš vera virkur ķ hinu ytra lķfi → |
- né aš takast į loft inn ķ hreint andlegt lķf - og aš vera stofnsett/ur ķ innra lķfi. |
---|---|
Ķ staš žess aš hugsa ašeins → Aš einbeita sér aš efnisatrišunum → |
- eša ašeins hugleišslutómi - ķ mešvitašri, hugleišslužögn. |
Aš leita eftir hinum „ytri Guši į himnum" |
- og leyfa honum aš taka mynd ķ persónuleika manns |
Aš sjį vott af hinum óbreytanlega skapara |
- ķ breytingum (frjįls) lķfs. |
Aš kynna sér lög hins nįttśrulega heims |
- og aš finna fyrir sköpunarlaginu aš baki žeirra. |
Hvorki aš framkvęma hvatir aš fullu → Heldur aš samžętta žęr → |
- né aš eyša žeim - og aš umbreyta žeim |
Aš nota tķma, rżmi og kringumstęšur og samhljóminn sem fylgir žvķ |
- žrįtt fyrir aš vera óhįš/ur žeim ķ manns eigin sjįlfi. |
Aš vinna śt į viš |
- og bišjast inn į viš (Benedictine meginregla). |
Aš reyna aš skilja jįkvętt framlag annarra (virkt umburšarlyndi) |
- og aš sveipa sjįlfan sig sinni eigin trś. |
Aš nota hiš rökrétta, greinandi hvel |
- og hiš „dulspekilega" og tilbśna heilahvel - meš brśnna į milli. |
Aš vita af huglęgri skynjun |
- og aš leita eftir einstaklingsmišušum sannleika śt fyrir hin mismunandi huglęgu ķhugunarefni. |
Aš lęra af (uppbyggilegum) hefšum |
- og aš leyfa žeim aš verša aš manns eigin lifandi andlegu višleitni. |
Išja undirbśningsęfingar |
- og aš vonast eftir nįš (kristin dulspeki). |
Aš tala persónulega viš Guš |
- og ķ mętti hans. |
'Eša elska nįunga okkar' |
- eins og okkur sjįlf. |
Aš višhalda vitsmununum |
- og leita śt fyrir hana. |
Hvorki aš „leysast upp ķ alheiminn" → Heldur aš vera ķ heildinni → |
- né til aš herša „sjįlf" manns - sem mešvitaša frumu af žvķ. |
Aš virša lķkamann sem verkfęri |
- og aš vaxa ķ huga og anda. |
Aš samžykkja fyllingu lķfsins og įbyrgš |
- eftir hin „žröngu hliš". |
Berjast viš réttar įkvaršanir ķ vitundinni į jöršinni |
- og hafa grun um plan Gušs sem til er į öšru stigi (vitundar). |
Aš veita einnig öšrum innsżn |
- eins og slķkt er žeim til góša. |
Aš breyta til ķ umhverfi manns/ķ žjóšfélaginu |
- žaš sem hefur einnig bętt einstaklingsbundna vitund. |
Aš vera samśšarfullur varšandi mótlętiš į jöršinni |
- og aš njóta handleišslu Gušs. |
Aš vera ķ andlegum söfnušum |
- og nįlgast Guš sem einstaklingur. |
Aš virša fjölbreytileika fólks |
- og leyfa hinum almenna kjarna manna ķ öllum aš blómstra. |
...Vegur Krists er žvķ Žrišji vegur śt fyrir augljósar mótsagnir* heimsins - vegur til fulls lķfs og raunverulegs andlegs frelsi ķ Guši. Sumir feitletrašir hlutar megintextans og samhengi žeirra mun śtskżra žetta betur. Sjį einnig Jóh 17, og hiš óvišurkennda Tómasargušspjall 22. Žetta er engin óįkvešni - sem myndi višhalda andstęšunni sem vandamįli, og žvķ einnig ekki skammtķmatślkun". (Žaš vęri stundum samt betra en óįkvešni aš halda sig annašhvort alveg frį įkvešnu žema eša aš velja annaš af bįšu - ķ žeirri vitund aš einhver annar kann aš velja hitt meš sama hętti.) Ķ staš žessa alls er žrišja leišin til aš hugsa aš leita aš yfirskipušu sjónarmiši utan viš andstęšurnar bįšar sem bżšur upp į nżjar, óheftar yfirlżsingar (forsendur, stašfestingar, fullyršingar, įkvaršanir) - og leysir žannig viškomandi vandamįl. Sį sem nęr jafnvęgi ķ lķfinu getur nś meš meiri įrangri dżpkaš skilning sinn į Jesś ķ gušspjöllunum eša pķslarsögunni og sögu lęrisveinanna (hvķtasunna). Žessi fęrni mannanna, aš nįlgast stöšugt hiš sanna ljós" Gušs - Jóh. 1:9 - sem fališ er heiminum, er bęši śtgangspunktur og markmiš žessarar jafnvęgislistar. (Sjį megintexta okkar, fyrsti hluti.)
Žaš eru tengsl į milli žessara einstaklingsbundnu skrefa ķ gušspjallinu og žróunarinnar į stęrri męlikvarša ķ Opinberunarbókinni.
*) Einnig „tvķskipting".
Til baka ķ innihald žessa hluta
.
Fyrsta efnisgreinin leišir til višeigandi višhorfa fyrir įhrifarķka bęn, įn mikillar śtskżringar. Ķ staš žrišju efnisgreinarinnar getur žś einnig fęrt Guši önnur mįl. Žś getur breytt bęninni og ašlagaš hana aš tilfinningum žķnum. Best er aš lesa hana hęgt og nota ķmyndunarafliš:
Guš, upphaf mitt, hjįlp mķn og von !
Ķ einingu meš Jesś žakka ég žér fyrir allt sem kemur frį žér;
og ég biš žig um fyrirgefningu fyrir žaš sem hélt mér ķ burtu frį
žér;
Ķ žögn žessari biš ég žig um aš verša skapandi ķ anda žķnum;
Leiddu mig svo ég skaši ekki ašra į vegi sķnum til žķn;
Leiddu mig til aš ašstoša ašra ķ samręmi viš vilja žinn;
Bjargašu mér į vegi mķnum. *
Fylltu fólk innblęstri til aš setja įkvaršanir er varša
lķf og dauša ķ žķnar hendur**.
Hjįlpašu žeim sem vinna aš sköpun žinni***
Leiddu žennan heim til aš brjótast ķ gegn til žķns nżja tķma.****
.
*) Hér mį bęta fleiru viš.
**) Hér mį bęta upplżsingum viš, eša hugleiša slķkt eftir bęnir, į žennan mįta: 'aš stöšva eflingu ofbeldis', 'aš leysa vandamįl meš žvķ aš fjarlęgja orsök žeirra', 'aš beita ašeins öryggisrįšstöfunum sem naušsynleg eru til aš veita fólki mannréttindi sķn', 'aš hefja frišsama umręšu į milli fólks innan mismunandi trśarbragša', ... . Žś getur skošaš Matt 5:9 og 26:52, og Yfirlżsingu kirknanna varšandi friš.
Hinar heilögu ritningar mismunandi trśarbragša lögšu upprunalega įherslu į barįttu mannsins gegn sķnum neikvęšu hlišum - biblķan, Kóraninn, Zend Avesta og Bhagavad Gita ... og ekki ytri strķš. Sķšar var oft litiš framhjį žessu eša žetta misskiliš, ķ dag er viss sišferšilegur grundvöllur trśarbragšanna, gagnstętt gildum žessara sjįlfselsku sišmenningar. Hin mismunandi trśarbrögš geta aš sjįlfsögšu haldiš ķ mismun sinn.
***) Nįttśran kallar į hjįlp. Tķmi er til kominn į bęn, Drottinn bjargašu okkar frį 'spenntu' nįttśruöflunum. Žetta kemur samt sem įšur ekki ķ staš breytingar ķ hegšun mannsins ķ tengslum viš afganginn af sköpuninni.
****)Lśk 11:2; 21:31. Opinberunarbókin 11:16; .... (-)
Sjį Mark 12:30. Bęnir innihalda bęši hina einlęgu trś į žeim hęfileika sem fariš er fram į - samkvęmt vilja Guš - og samsvarandi žökkum. Orš Jesś sem birtast ķ Jóh 16:23, „Hvaš sem žér bišjiš föšurinn um ķ mķnu nafni mun hann veita yšur", innihélt einnig oršin „...leyfšu svarinu aš umkringja žig" ķ hinum gamla arameķska texta (sbr. Neil Douglas-Klotz, Prayers of the Cosmos: Meditations on the Aramaic Words of Jesus). Aš bišja, aš lifa og breyta ķ hinum sama „anda" į heima saman. Hin nżju sjónarmiš žessarar sķšu standa ekki gegn hinum margvķslegu bęnum kirknanna. Sjį einnig bęn drottins, meš köflum śr biblķunni o.s.frv. varšandi bęn . Guš getur śthlutaš įstina sem honum er gefiš ķ öllum kirkjum. Žś getur skošaš Matt 5:9 og 26:52, og Yfirlżsingu kirknanna varšandi friš.
.
Jesśs Kristur setti hį gildisvišmiš varšandi sišfręšilega hegšun sem bżr innan einstaklingsins ķ staš žess aš öšlast ašeins gildi sökum žrżstings frį utanaškomandi lögum eša venjum. Žessu er ekki nįš fram meš žvķ aš hamra žvķ inn ķ einhvern aš utan, heldur meš lķfi, afhjśpa „ elska skalt žś Guš žinn, žś skalt elska nįunga žinn eins og sjįlfan žig". Aš „elska hvert annaš" (Jóh 13, 34) veitir okkur getuna til aš bregšast ķ samręmi viš okkar raunverulegu vitund. Įstrķkur Guš, viš getum getiš okkur til hans ęšri markmiša. Hvar sem einstaklingar, pör, hópar o.s.frv. innihalda žessa almennu įst getur mašur séš mismuninn. Žvķ meiri sem žessi višhorf lifa innra meš öllum žvķ minna mįli skipta hinar ytri, nįkvęmu reglur.
Efnisatriši, t.d. hinna eldri „Tķu bošorša" eru ekki
śrelt, heldur hafa žau veriš višurkennd. Žau eru hįš menningarlegum
breytingum, ekki ķ ašalatrišum, heldur aš įkvešnum hluta. Žegar er fęrt
sönnur į žetta meš frįsögn Móses, sem upprunalega fékk ęšri śtgįfu
af bošoršunum og baš sķšan um einfaldari śtgįfu fyrir žį sem voru ekki
nęgjanlega žroskašir. Žessar sišfręšilegu meginreglur eru žęr sömu ķ
kristinni trś, gyšingdómi og ķ ķslam. Nęstum öll önnur trśarbrögš
hafa svipašar meginreglur, eins og sjį mį ķ „World Ethos - Declaration for
the Parliament of the World's Religions" (sjį krękjusķšuna okkar).
Jafnvel sišareglukerfi sem sér sjįlft sig sem „ótrśarlegt" eša hśmanķskt
birtir tengingar viš gildi trśarlegar menningarheima. Sišfręši
fjallar aš mestu um aš koma fram viš ašra į eins mannlegan hįtt og viš
viljum aš komiš sé fram viš okkur, aš skaša ekki ašra, heldur hjįlpa.
(...) (Gal. 6,7; 2.Kor. 9,6). Žetta er lįgmarkskrafan til žess aš
lifa af ķ samfélagi sem žróast stöšugt. Žegar öllu er į botninn hvolft eru žetta helstu višmiš fyrir žįtttöku
manns ķ hinum nżja tķma, en faširvoriš hefur žetta um žaš aš
segja: „...Til komi žitt rķk!" (Matt 6) og Fjallręšan hefur
žetta um mįliš aš segja: „Sęlir eru hógvęrir žvķ aš žeir munu
jöršina erfa".
Ķ vķšari merkingu leišir žetta til mikilvęgra sjónarmiša fyrir
mismunandi stig mannlegrar tilvistar. Vissir kristnir menn hafna sišfręši
Fjallręšunnar sem „sišfręši varšandi hefšbundinn hugsunarhįtt" og
telja ranglega aš žaš sé ekki višeigandi. Žó hśn veiti okkur ekki
endilega leišbeiningar, t.d. til aš taka erfišar pólitķskar įkvaršanir,
er hśn męlikvarši fyrir žęr. Ef aš svokölluš mannleg „įbyrgšarsišfręši"
leišir til įkvaršana ķ žjóšfélaginu, sem er žaš gagnstęša sem
Fjallręšan gerir rįš fyrir aš einstaklingurinn geri, ętti mašur ekki aš
halda aš Jesś hefši įkvešiš slķkt į žann mįta.
Hver einstaklingur er įbyrgur fyrir sķnu hlutverki. Hópar meš įrįttu sķna
og módel eru einnig įbyrgir fyrir sķnu hlutverki. Hver hópur žarf sinn
eigin „sišfręšilegan hópakóša" eins og sumir fagašilar hafa nś
žegar. Fyrir utan einstaklingsbundna sišfręši vęri „uppbyggš
sišfręši" hópa og žjóšfélags naušsynleg. Lög meš gešžótta
sķnum geta ekki komiš ķ staš žessa.
Tafla
Tķu bošorš Móses (Önnur Mósebók 20) |
Sišfręši ķ Kóraninum |
„Heimssišfręši" (sjį krękjusķšu okkar) |
---|---|---|
1. Ég er Drottinn, Guš žinn... Žś skalt ekki hafa ašra guši en mig. (Žś skalt hvorki gera žér lķkneski...) 2. Žś skalt ekki leggja nafn Drottins, Gušs žķns, viš hégóma (žvķ aš Drottinn mun ekki lįta žeim óhegnt sem leggur nafn hans viš hégóma) |
Veriš skjótir til aš minnast Allah og hverfiš frį öllum athöfnum. (sśra 6,9*) |
(Žetta žvertrśarlega samkomulag snerti ekki sameiginlega hugmynd um Guš. T.d. varšandi bśddatrśarmenn, var ašeins „sķšasti sannleikur/sķšasti raunveruleiki" višurkenndur, tįknar eitthvaš sem nęr śt fyrir hinn efnislega heim.) |
3. Minnstu žess aš halda hvķldardaginn heilagan. |
Žegar kallaš er til bęna į föstudegi, žį veriš skjótir til aš minnast Allah (sśra 6,9*) |
|
4. Heišra föšur žinn og móšur (svo aš žś veršir langlķfur ķ landinu sem Drottinn, Guš žinn, gefur žér.) |
Drottinn žinn hefur krafizt žess aš žś sért foreldrum žķnum vęnn..., tala til žeirra meš viršingu hlżjum oršum. ...Gef ęttingjum žķnum žaš sem žeim ber, einnig snaušum mönnum og farandi... (sśra 17,23-26*) |
|
5. Žś skalt ekki morš fremja. |
Engum manni skalt žś bana, sem Allah hefur forbošiš aš vinna mein, nema til refsingar vęri fyrir morš ešur ašra stórglępi.. (sśrur 17,33 og 5,32*). |
Skuldbinding menningarheims sem hefur ekki ofbeldi og lotningu fyrir öllu lķfi. |
6. Žś skalt ekki drżgja hór** |
Eigiš skulu žér hórdóm drżgja. Žvķ žaš er sišlaust og sönn svķvirša (sśra 17,32) |
Skuldbindingar menningar er varšar sambśš manns og konu (gegn skašlegri notkun kynferšis...) |
7. Žś skalt ekki stela. 9. Žś skalt ekki girnast hśs nįunga žķns. 10.Žś skalt ekki girnast konu nįunga žķns, žręl hans eša ambįtt, uxa hans eša asna eša nokkuš žaš sem nįungi žinn į. |
Falli žjófnašarsök į karl eša konu, skal handhögg vera sś hegning... En hverjum sem išrast misgjörša sinna og bętir rįš sitt. mun Allah fyrirgefa. (sśra 5,38-41*) |
Skuldbinding menningar er varšar samstöšu og sanngjarnt hagkerfi... |
8. Žś skalt ekki bera ljśgvitni gegn nįunga žķnum |
...Žér sem trśiš, beriš stašfastir réttlętinu vitni fyrir Allah, jafnvel gegn yšur sjįlfum, foreldrum yšar eša fręndum... Sśra 4,135*. (varšandi svik sjį sśra 2,188*) |
Skuldbinding menningar er varšar umburšarlyndi og lķf meš sannsögli... |
*Notuš er egypska talningin sem algengust er ķ ķslömskum löndum. Ašrar śtgįfur gętu tališ versin į annan mįta; žį geturšu finniš nefnd efnisatriši į undan eša eftir versnśmerinu ķ sömu sśru.
**) Sérstaklega hér hafa hin mismunandi trśarbrögš bętt viš mismunandi atrišum. Žetta gęti hjįlpaš okkur viš aš skilja aš ekki eru endilega öll atriši góš fyrir alla. Žaš hefur aš auki aldrei veriš nęg ašgreining į milli hreinna trśarlegra meginreglna og ķtarlegri veraldlegra laga. Žetta hefur samt sem įšur ekki ķ för meš sér aš trś og lög ęttu aš vera ķ miklum mótsögnum.
Eftir flóšiš mikla, fyrir įšurnefnd tķu bošorš, voru
vissar grundvallar sišfręšilegar meginreglur samkvęmt hinni biblķulegu
hefš sem voru ķ gildi fyrir allt mannkyniš, ekki bara fyrir gyšinga:
- viršing fyrir mannslķfi
(Fyrsta Mósebók 9:6), og ekki aš borša kjöt af lifandi dżrum.
Rabbķnagyšingdómurinn bjó sķšar til sjö „Bošorš Nóa"
fyrir žį sem eru ekki gyšingar:
Žś skalt ekki morš fremja,
žś skalt ekki kvelja dżr; žś skalt ekki stela; žś skalt ekki drżgja
hór; žś skalt ekki tilbišja ašra guši/lķkneski (žrįtt fyrir aš žeir
sem vęru ekki gyšingar žurftu ekki aš tilbišja Guš į sama mįta og
gyšingar); žś skalt ekki bölva Guši; žś skalt hafa réttarsali.
Žaš er gagnlegt aš hafa ķ huga bęši vandamįlin sem viš
höfum uppgötvaš ķ okkar eigin persónuleika og okkar eigin jįkvęšu
eiginleikum, til aš fylgjast meš framvindunni į mešvitašan mįta. Žaš eru
nokkrar leišir fęra til aš framkvęma žetta:
1. Vinna beint meš vandrįšin tilvik ķ lķfinu. Jįkvęš įform. Jesśs
hvetur einnig fólk til aš lķta fyrst į sķn eigin vandamįl. Ķ Kóraninum
er žetta žekkt sem „Hiš mikla Jihad", hiš „Heilaga strķš",
sem er mikilvęgara og erfišara en allar ytri deilur. Margar deilur vęri hęgt
aš leysa į jįkvęšan mįta į žennan hįtt.
2. Beinar bętur og 3. Fyrirgefa beint hvort öšru, eins mikiš og mögulegt
er, eša aš segja Guši frį vandamįlunum ķ bęn svo hann geti unniš meš
žau og hljóta fyrirgefningu ķ sįl manns. Jesśs talar einnig um „aš borga
sķšasta eyri". (En sjį 5).
4. Ef engin önnur leiš er fęr getur mašur framkvęmt góšar gjöršir fyrir
ašra fyrir utan žęr sem hafa skašaš ašra. Mikiš af hlutum verša góšir
vegna Gušs ef mašur t.d. tekur eitthvaš aš sér til almannaheilla.
5. „Bišjiš til Gušs ķ mķnu nafni", hérna fyrir fyrirgefningu hans
og miskunn ķ frekari lķfsžróun manns. Žetta er hin mikilvęga hjįlp sem
hrein hśmanistasišfręši getur ekki veitt manni. Örlög eru ekki lengur
upplifiš sem eitthvaš vélręnt, heldur eru žau leidd af Guši. Fundnar eru
lausnir į öllu og allt er žróaš ķ okkar žįgu og annarra, séš ķ ljósi
hans ęšri visku. Eiginleikar mannsins verša svipašri og Gušs.
Einnig mį finna aukasķšu „Almennt kristin sjónarmiš ķ žjóšfélags- og stjórnmįlum" og „Kristileg sjónarmiš ķ hagfręši og félagslegum umręšuefnum".
Til baka ķ atrišaskrįna..
Ķ texta heimasķšunnar hafa einhliša kenningar žegar veriš leišréttar į beinan eša óbeinan mįta - meš ašstoš nżrra ašferša eša skilnings. Hér er litiš į ašra ruglingslega vinsęla sögu, fulla af „ęsiblašamennsku". Viš kynnum ekki slķkar bękur og žvķ er eftirfarandi frįsögn ašeins ętluš žeim er žekkja til mįlsins og lįta žaš fara ķ taugarnar į sér.
1. Varšandi bękur Qumran tślkušu žessir rithöfundar flestar biblķulegar lżsingar į Jesś sem falskar. Jesśs og lęrisveinar hans įttu einfaldlega aš hafa veriš skęrulišar gegn rómverskri stjórn.*
Žeir reyndu aš gera žetta įhugaveršara meš samsęriskenningu sem lżsti žvķ yfir aš 75% ritningar Qumran - fannst 1947-1956 - hefši veriš helst haldiš leyndri af fręšimönnum kažólikka. Viš žurfum ekki aš verja kirkjurnar en žessar upplżsingar eru einfaldlega rangar. Hópurinn sem rannsakaši hin gömlu efnisatriši innihélt vķsindamenn sem voru rómversk-kažólskir, mótmęlendur, biskupakirkjumenn, gyšingar og jafnvel trśleysingjar. Töf varš į verki žeirra sökum margvķslegra tślkana į stuttum og skemmdum gömlum verkum. En žegar hin „ęsifengna bók" var gefin śt hafši 80% af Qumran textann žegar veriš gefinn śt. Įriš 1992, einu įri eftir aš hinir „ęsifengnu" rithöfundar skrifušu ašra kilju sem lżsti žvķ yfir aš 75% hafši enn ekki veriš śtgefinn hafši afgangurinn žegar veriš gefinn śt.
Žegar žeir skrifušu tślkanir sķnar uršu žeir aš setja fram og sameina margar ögrandi kenningar til aš nį fram nišurstöšu sinni. Samkvęmt žeim voru hin gömlu skrif ekki forkristin heldur frį tķma Jesś**. Žau eru samt sem įšur ólķk aš bakgrunni og tķma. Söfnušur Qumran var til öldum saman. Žaš er ekki hvorki hęgt aš tengja žaš Essenum, eins og rithöfundarnir reyndu, né hinum herskįu „Selótum" sem höfšu sķšar mišju sķna „Massada" ķ įkvešinni fjarlęgš. Mašur gęti boriš Qumran saman viš vistfręšileg, andleg samfélög okkar tķma. Žeir hljóta aš hafa haft sambönd alls stašar. Žeir fengu vissa helgisiša frį Essenunum; prestar musteris ķ Jerśsalem létu žį hafa lista yfir dżrgripi musterisins - sem žżšir aš žeir töldu aš Qumran fólkiš hefši engin bein tengsl viš deiluna viš Rómverja og žvķ vęri listinn öruggur ķ žeirra höndum. Žeir gętu einnig hafa haft sambönd viš einstaklinga sem voru nįnir Selótunum.
Höfundarnir skrifušu aš Essenarnir voru ekki dulspekimunkar, heldur herskįir andspyrnumenn gegn Rómverjunum. Allt sem birt hefur veriš um Essenana lętur ķ žaš skķna aš žeir voru frišarsinnar, gręnmetisętur, frį hinum trśaša gyšinglega dulspekiskóla, sem hörfušu frį heiminum sökum sinna hreinleikareglna lķkt og ķ Zaražśstratrśnni. Žvķ var įstęša fyrir žvķ aš höfundarnir ruglušu Essenum saman viš Selóta.
Samkvęmt höfundunum hafši Jóhannes skķrari, Jesśs og Jakob, (hįlf)bróšir Jesś, allir sömu „ofbeldiskenndu" hugmyndir um Essenana. Žessa kenningu, sem einnig er byggš į öšru įšurnefndum śtleggingum, er ekki hęgt aš byggja į Qumran verkinu. Žaš er ekki hęgt aš bera augljós kennsl į Jesś, Jakob og Jóhannes ķ žessum skrifum. Höfundarnir bįru kennsl į „kennara réttsżni/réttlętis", augljóslega leišandi einstaklingur ķ söfnušinum, sem Jakob, įn nokkurs konar sönnunar. Kenningin aš žessi kennari réttsżnar hafi veriš leištogi herskįa fólks er ekki byggš į sönnunum og er ekki mjög lķkleg. Žaš er hugsanlegt aš söfnušurinn hafi višurkennt hann sem hiš ęšra, andlega vald, mišaš viš hiš śrkynjaša vald musterisins. Hin birta lżsing į Jakobi getur heldur ekki til kynna einhvern meš herskįan bakgrunn. Žessi Jakob, ekki lęrisveinninn Jakob heldur bróšir Jesś, sem leiddi hinn frumkristna söfnuš Jerśsalem, hlżtur aš hafa veriš einstaklega umburšarlyndur og samhuga einstaklingur. Hann var hófsami į mešal lęrisveinanna meš sķnar mismunandi skošanir. Hann, talaš um ķ myndum varš aš sitja į milli Péturs og Pįls til aš halda söfnušinum saman.
Til aš lżsa žvķ yfir aš Pįll vęri rómverskur fulltrśi uršu žeir aš smķša kenningu varšandi žaš aš Rómverjarnir hafi fangaš Pįl til aš skapa žį „tįlsżn" aš hann vęri einn af lęrisveinum Jesś. (Ķ texta okkar „Vegir Krists", eru dulspekilegar upplifanir Pįls sagšar vera sannar, sama hvaš hefšbundnar hugmyndir um hann gętu gefiš til kynna, t.d. varšandi konur. Žetta mį bera kennsl į meš žvķ aš rannsaka dulspekilegar upplifanir, nokkuš sem höfundarnir geršu greinilega ekki).
Qumran skjölin eru einfaldlega skrif aldanna um lķf Jesś. Žau lįta ķ skķna vissa siši žess tķma og eru į vissan hįtt lķk įkvešnum kenningum Jesś, žeim Jesś sem lżst er og ekki hins óraunverulega, herskįa Jesś. Önnur rit hafa löngum veriš žekkt sem „óvišurkenndar", sum fundust sķšar, t.d. rit Naq Hammadi, sem į uppruna sinn ķ kristnum hópi ķ Egyptalandi. Žaš er hugsanlegt aš Jóhannes skķrari hafi upprunalega veriš tengdur Essenum eša Qumran, eša aš hann hafi aš minnsta kosti veriš višurkenndur sem viršingarveršur gestur. Žaš er einnig mögulegt aš Jesś hafi hitt žetta įhugaverša fólk. (En į heimasķšu okkar „Vegir Krists" er minnst į aš hann hafi mitt mikiš af mismunandi fólki sem ašhylltir margar mismunandi stefnur en žaš žżšir žó ekki aš hann eša kenningar hans hafi įtt uppruna sinn frį einum af žessum stefnum.)
2. Ašrir höfundar tóku žįtt ķ įšurnefndri umręšu
varšandi Jesś žar sem mikiš af smįatrišum var tengt viš sögu gyšinga,
en įn žess aš leysa įšurnefndar mótsagnir. Meš žvķ aš rżra Jesś ķ
vissum hlutum žessa lesefnis sem sagnfręšilega įžreifanlegan, hreinan
upprisusiš įlķka žeim er tilheyršu hinum sįlugu egypsku konungum og
hugsanlega Essenar og seinni hefšir eiga rętur sķnar aš rekja til žess
leyna žeir lesendum sķnum žvķ endurnżjandi framlagi sem Jesśs fęrši
hvaš žetta varšar. Žaš hefši ekki skašaš sambandiš į milli sögulegra
hópa į borš viš Essena og Templararegluna ef žeir hefšu komist af įn
hinar gagnupprisukenningar. Hin dulspekilega leiš til aš lķta į gjöršir
Jesś tżndust į tķmum frumkristni og žaš var of erfitt fyrir
Gyšinga-kristna og dulspekihópa aš skilja žaš. Žess vegna er tilgangslaust
aš reyna aš sanna aš žaš sem žeir trśšu hafi veriš sannleikurinn žegar
mašur tekur miš af trś žeirra. Ašrir skildu einungis sannleiksbrot, eins og
sżnt hefur t.d. veriš meš marga frumkristna einstaklinga sem trśšu meira į
almennt mikilvęgi upprisunnar; einnig voru žeir til sem notušu „umręšurit"
undir nafninu „Filipusargušspjall" ķ žessu samhengi. Pįll, sem
var passaši vel ķ hlutverk „vonda mannsins" var ekki eina uppspretta
žessara hefša sem héldu lķfi ķ kenningum er varša efnislega og andlega
umbreytandi ešlis Upprisunnar. Žeir sem bįru vissa viršingu fyrir
almennt višurkenndri śtgįfu sem lįtin var ganga ķ erfšir ķ sögu
kirknanna geta aušveldlega nįlgast sannleikann heldur en žeir sem hafna öllu
sem passar ekki viš trś žeirra į hugsunarlausan hįtt
Žegar slķkar athafnir
leiša til stöšugrar ófręgingar Jesśs Krists getur žaš haft andlegar
afleišingar sem nį śt fyrir mannleg mįlefni.
3. Žaš voru einnig tilgįtur varšandi margar „grafhvelfingar
sem innihéldu bein Jesś" ķ Ķsrael og annars stašar. Hvaš varšar
Mišausturlönd, žar sem grafarręningjar koma til spilanna, var beinakassa
stoliš. Žar sem žśsundir slķkra kassa eru varšveittir ķ söfnum og žar
sem beinin voru fjarlęgš og grafin aš nżju er nįnast ómögulegt aš komast
aš įreišanlegri nišurstöšu varšandi einstaklinganna. Nöfnin sem eru oft
grafin į kassana sanna ekki neitt. Lķkindakenning śtilokar einnig lķkindi į
milli nafna mismunandi fjölskyldna.
Heildręn sagnfręšileg
rannsókn myndi ekki hefjast į žeirri įlyktun aš upprisa į hefšbundin
mįta hefši ekki veriš möguleg. Žaš myndi einnig vera ķ samręmi viš
samtķma vitundarstig, ekki ašeins til aš skilja spįdóm sem tengja mį Jesś
sem uppsprettu einstaklingsbundinnar vonar um Jesś fyrir 2000 įrum, heldur aš
lķta į žaš sem eitthvaš raunverulegt, sem bķšur enn efnda.
Frekari upplżsingar (į ensku):
http://dukereligion.blogspot.com/2008/01/talpiot-tomb-controversy-revisited.html
* 4. Žaš eru einnig fleiri tilgįtur varšandi lķf Jesśs sem
stušla aš mismunandi hugmyndum. enskar/žżskar
uppfęrslur. Žaš var meira segja önnur tilgįta:
Jesśs gęti hafa veriš Móses, eša egypskur faraó, eša Jślķus Sesar, eša
bżzanskur keisari (!).
Frekari upplżsingar (į ensku):
http://dukereligion.blogspot.com/2008/01/talpiot-tomb-controversy-revisited.html
**Žaš undarlega er aš svona bękur minnast ekki į aš mjög gamall gušspjallartexti frį 1. öld fannst einnig ķ Qumran. Til dęmis var ein kenningin sś aš Jesś hafi veriš fylgjandi vantraustsstefnu heimspeki, sem įtti uppruna sinn aš rekja til Grikklands... Žaš sżnir, žegar hann er borinn viš nśtķmatexta, aš žeir voru lįtnir ganga ķ erfišir į réttan mįta.
Til baka ķ atrišaskrįna..
Lögmęti vegs vķsindamanna til Gušs
Jesśs višurkenndi aš til vęri fólk sem žarf aš fylgjast meš, telja, męla og vega svo aš hęgt sé aš svara trśarlegum spurningum. Žannig var ķ tilfelli Tómasar sem tįknar „vķsindalegu tżpuna" į mešal lęrisveinanna og dregur upp mynd af mörgum einstaklingum okkar tķma. Žegar hann fékk tękifęri til aš rannsaka hvort Jesś stęši ķ raun fyrir framan hann sagši Jesś: „Ei vera vantrśašur, heldur trśašur". Jesś vildi aš Tómas beitti sinni nżju upplifun meš žvķ aš ķhuga svo hreinskilnislega og djśpt aš rętur efa hans myndu hverfa og sannleikurinn rynni upp fyrir honum. Žaš aš Jesś žurfi aš segja žetta į eftir žżšir ekki aš Tómas hafi veriš vantrśašur mašur, nśna „veginn" af hinum ytri raunveruleika og „neyddur til aš trśa", jafnvel žó hann óttašist refsingu. Žaš žżddi samt sem įšur aš Tómas hafši višhaldiš getu sinni til aš nį nżrri sannfęringu į sjįlfstęšan hįtt. Slķk mešferš į stašreyndum og hugsunum er ekki fordęmd hér eins og sumir śtskżrendur misskildu sökum skorts į žekkingu į mannlegri vitund. Žrįtt fyrir žaš varš Tómas samt aš lęra aš žaš eru ašrar leišir til aš sannfęra mann sjįlfan, jafnvel įn žess aš lķta į efnislegar stašreyndir. Jesśs vissi hvaš var rétt fyrir Tómas. Hann vildi ekki žvinga neinn. Slķkt hefši veriš of lķkt dómsstólum og žaš er engin įsetningur ķ aš ögra hann ķ aš neita einhverju sem hann var ekki tilbśinn aš įkveša.
Vķsindi sem hunsa tķšar upplifanir žegar eitthvaš passar ekki viš hinar gömlu kenningu eru ekki nein vķsindi. Sannur snillingur į boš viš Einstein „stjórnaši ekki žekkingu", heldur hóf hann rannsóknir sķnar į opnum spurningum. Žessi leit getur einnig veriš ein af mörgum vegum til Gušs, svo lengi sem tilefniš er heišarlegt og vķsindin eru ekki spillt af hagfręšilegum eša vafakenndum hagsmunum.
Hiš ytra starf vķsindamanna, athugun, tilgįta, kenning og
stašfesting er ķ flestum tilfellum ófullnęgjandi sem hin eina ašferš
žegar mannśšleg fręši og trśarlegar spurningar eru rannsakašar. Žaš
snżst ekki įvallt vera į stašnum sem vafalaust eša jafnvel endurskapar
ęšri raunveruleika (eins og lęrisveinar Jesś upplifšu žaš); eša opnar
augun fyrir žvķ (eins og minnst er į ķ Jóh 1, 51). Samt sem įšur
eru vķsbendingar um „lög" innan manneskjunnar og śt fyrir hana, sem
eiga ekki upptök sķn į hinu žekkta sviši efnis og krafts, heldur birtist
ašeins ķ formi įhrifa sinna. Lķfsorkan, athafnirnar sįlarinnar/hugans og
vitundarinnar... (Įkvešin dęmi ķ nokkrum stöšum ķ megintexta
ways.of-christ.net). „Forvķsindalegar" hefšir żmissa menningarheima
afhjśpa oft raunvķsindalegar ašferšir og vķsindalegt ešli. Ķ dag er
einnig mögulegt aš žróa višeigandi ašferšir er varša skynjun og mat eins
og vķsindalega ķhugunarefni Goethes sżna. Einnig er žekkingarfręši til,
sem R. Steiner lagši grunninn aš eftir undirbśning Goethes. Nżjar
vķsindalegar nįlganir į borš viš skammtaešlisfręši og
skammtalķffręši, nż stjarnešlisfręši og aš lokum žróun nżs „višmišs"
eša heimsżn hefur sömu tilhneiginguna. Ķ flestum tilfellum įn leitar aš
nżjum ašlögušum ašferšum er varšar efnisatrišin eins og kenning
Steiners.
Viš vitum žvķ aš nśverandi vķsindaleg žekking a) sżnir ašeins
örlķtinn hluta af raunveruleikanum;
b) grundvöllur vķsindanna hefur oršiš sķfellt meira afstęšur. Lķta mį
į efni sem samžjappaša orku, eša jafnvel sem žéttašan anda. Orkutegundir
geta nįš meiri hraša en ljóshraša og allt aš takmarkalausri („hrašeind"...).
Žessar eindir geta oršiš „yngri". Tķminn veršur afstęšari heldur
en hvaš varšar afstęšiskenninguna. Žessar eindir geta yfirgefiš rżmi
okkar į žennan mįta og birst aš nżju frį einhverju į borš viš aš vera
hafinn yfir heiminn - žvķ er rżmiš ekki eins algilt heldur en žaš virtist
vera ķ kenningunni varšandi „sveigt tķmarśm". „Upplżsingarnar"
sem eftir eru (hugtak ķ stżrifręši) eru ekki įžreifanlegar, įn efnis og
orku, og er žvķ ekki hęgt aš lżsa meš gömlum ašferšum. Mašur gęti
kallaš žęr „vitund".
c.) Allt til dagsins ķ dag hefur žessi skipting hinnar gömlu heimsżnar ekki
reynst vera „sönnun į tilvist Gušs", ķ besta falli undirbśningur.
Žaš nęgir sumu fólki žvķ žaš var ašeins hindraš af śreltri efnislegri
sżn og getur nśna tekiš frekari skref til Gušs į beinni hįtt. En, sjįšu
žetta! Žetta heldur įfram. Hvaša „upplżsingar" eru žetta eša
önnur ferli ķ alheiminum (b.)? Hvaš/hver skapar stöšugt nżtt efni og orku
og eyšir henni svo aš nżju? Hvaš/hver stjórnar efnislega og ķ mannlegu
lķfi mörkunum į milli lķfs og dauša og umbreytingarinnar į milli vöku og
svefns? Hvaš/hver hefur stöšugt įhrif į alheiminn fyrir utan tķma og rśm
og öfugt? Er manneskjan fęr um aš upplifa orku, tķma og rśm ķ vitund sinni
eins og hśn sé „fyrir utan" - nżmynd manns sem getur gert žetta į
stęrri męlikvarša (sbr. Fyrsta Mósebók 1,26)?
d.) Umfram allt eru ringulreiš og tilviljun śtilokuš. Žessi heimur, lifandi
veru, eindir og lķfsferli sżna mikiš skipulag innan ringulreišarinnar sem
nęr śt fyrir einfalda tilviljun. Stašfestan og merkingin innan
heildarinnar er sem efnissmķš listanna og žaš sem tengir žęr saman sem eru
naušsynlegt en tilviljunarkennd žróun skortir. . Žessi innsżn gerir okkur
erfišara um vik aš trśa ekki heldur en aš trśa, į mišlęga upprunalega
veru, sem įkvaršar upphafiš og endinn og „sköpunarkerfi" og sem
hannar hina breytilegu reglu. Žvķ varš žaš mögulegt aš rökvķsar
hugsanir gįtu leitt okkur aš sömu nišurstöšu eins og („hęgra
dulspekihvel" (heilans) sem tilheyrši fólki ķ kringum 800 f.Kr. sem
komst aš žvķ aš Guš vęri verkamašurinn. „Gušir" vissra
einstaklinga voru upprunalega ašeins eiginleikar hins eina Gušs og žaš var
ašeins žegar žessi viska tżndist sem žeir voru taldir vera sjįlfstęšir
„Gušir", og voru jafnvel ruglašir saman viš žróašar manneskjur sem
voru einnig til.) Įlķka leišir hafa leitt trślausa vķsindamenn į borš
viš Max Thürkauf, Georg Todoroff og fleiri aš trśnni.
e.) Aš lokum trś, djśp sannfęring er meira en aš trśa bara einhverju į
vitsmunalegan mįta.
f.) Annaš fólk er einnig mikilvęgt, ekki ašeins sem dulspekingar o.s.frv.
heldur einnig sem trśaš fólk. Žaš hefur boriš vitni um umbreytilegar
upplifanir meš Guši og Kristi, įtti raunverulegar upplifanir meš hinum
skapandi gušdómlega anda innra meš žeim. Žessar leišir geta leit aš
sjįlfstęšri gerš skilnings og aš innsżn er varšar ešli upplifanna
žeirra. Hérna koma sjónarmiš megintexta „ways-of-christ.net" til
skjalanna.
Įriš 1998 gaf kažólska kirkjan śt umburšarbréf pįfa „Fides et Ratio" (Trś og skynsemi) og Benedict XVI pįfi lagši einnig įherslu į slķkt ķ ręšu įriš 2006 ķ Regensburg į eftirfarandi hįtt: „Trś įn skynsemi og skynsemi įn trśar er einskis virši, žvķ aš mann ķ heild sinni vantar". Michael Springer skrifar ķ „Spektrum der Wissenschaft" („American Science", žżskt tölublaš) ķ janśar įriš 2007 aš ekki vķsa sjįlfkrafa öll tżnd žekkingarbrot til hluta sem hęgt er aš lżsa į vķsindalegan hįtt, eša til Gušs. Žaš er heldur ekki okkar markmiš, en nįkvęma nišurstöšu mį sjį aš ofan. Hann višurkennir aš sś skošun aš dag einn muni vķsindunum hafa tekist aš afhjśpa allt sé einnig trś. Ķ žessu tilfelli var naušsynlegt aš hafa spurninguna opna hvaš varšar hvort vķsindamenn sé žröngvašir til aš trśa į Guš. Žetta er kannski ekki trśleysishugmynd, frekar efasemdahugmynd, sem gefur ķ skyn tżnda trś įn tilgreindrar kenningar varšandi žaš aš Guš sé ekki til. Og nż hugmynd sem višurkennir ašeins trś į Guš og veitir sišfręšilega stašfestingu efnislegrar menningar er ķ sjįlfu sér ófullnęgjandi til aš uppfylla įšurnefnd višmiš.
Til baka ķ atrišaskrįna..
Langt į undan tilveru nśtķmalegra vķsinda upplifši hyggši fólk frį öllum menningarheimum hlut er snertu uppruna żmis konar hvata sem kunna aš leiša til įkvöršunartaka. Andlegar og/eša trśarlegar leišir sżna aš mögulegt er aš sigra hins daglegu barįttu vegna sišferšilegra įkvaršana oftar ķ staš žess aš trśa į aš allt sé fyrirfram įkvešiš. Samt sem įšur sżnir sumt af žessu fólki tilhneigingu ķ įtt aš forlagatrś.
Ķ flestum tilvikum er jafnvel getan til aš hugsa ekki aš fullu mešvituš. Ef einstaklingur vill verša mešvitašur og haldast mešvitašur fyrir žeim tilfinningum sem hafa įhrif į hugsanir veršur hann eša hśn aš gefa žeim gaum ķ langan tķma til aš verša nęmur fyrir žeim. Hvatir viljans eru jafnvel meira ómešvitašar og žörf er į mikilli višleitni til aš framkvęma žęr aš fullu eša, meira en žaš, til aš framleiša" viljann til aš gera eitthvaš frjįlslega. Til dęmis vissi Rudolf Steiner žegar aš viljinn var eitthvaš ómešvitaš - óhįš nśtķmalegum heilarannsóknum. En hann vissi einnig aš stjórnun į eigin vilja er nokkuš sem mį žjįlfa, nokkuš sem hefur enn ekki veriš endurskapa ķ nśtķmavķsindum. Margir kristnir enn upplifa slķkt enn meira mögulegt, ž.e. aš leggja vilja sinn ķ hendur Gušs". Jafnvel fyrir žį sem hafa ekki upplifaš margt er žetta samt mögulegt upp aš įkvešnu marki. Įn nokkurs vafa er til dęmi" sem ašstošar okkur viš aš fylgja žessari leiš. Fyrr en sķšar mun žessi leiš leiša til mešvitašra lķfs. (Žessi iškun hefur ekkert meš aš vera hlżšinn kirkjuyfirvöldum aš gera).
Ķ žessu samhengi benda uppgötvanir sumra nśtķmataugasérfręšinga til nišurstašna
sem eru ólķkar žeim sem finna mį ķ mörgum fręšitķmaritum. Žeir męldu
lķffręšileg įhrif viš tilraunahreyfingu handanna og komust aš žeirri nišurstöšu
aš įkvešnir višbragšsburšir" voru žegar til stašar ķ
taugakerfinu um leiš og įsetningur um aš hreyfa hendina veršur mešvitašur.
Sķšar hélt sį einstaklingurinn sem prófašur var aš verknašur hefši
hafist en ķ raun hafši hann hafist 1/100 millisekśndum eftir žį hugsun.**
Žetta stašfestir - eins og nefnt er ķ mįlsgreininni aš ofan - aš
margbreytileiki manneskjunnar hefur yfirleitt įhrif į įkvaršana hennar og aš
mešvitašar hugsanir eru ekki eini žįtturinn sem hefur įhrif į įkvöršunartökuna.
Hins vegar žżša višbragšsburšir" ekki aš fólk sé sjįlfkrafa
stašrįšiš ķ aš gera slķkt. Žetta vęri ótękt dęmi um aš gefa sér
eitthvaš fyrirfram. Žvķ hefur frjįls vilji" ekki veriš afsannašur
eins og sumir fręšimenn héldu. Samt sem įšur, samkvęmt žeim upplifunum fólks
sem nefndar hafa veriš (sem skoša mį sem vettvangsrannsókn" ķ
gegnum aldirnar) vęri rétt aš ganga śt frį aš ašeins vitsmunir séu ófullnęgjandi
viš aš stjórna frjįlsum vilja. Hugsašir og góšur įsetningu geta ašeins
verš fyrsta skrefiš ķ įtt aš įbyrgari hlutverki manns sjįlfs. Mašur ętti
einnig aš skoša undirmešvitašar tilfinningar og ómešvitašar, venjubundnar
hvatir viljans. Mašur veršur į skjótari mįta mešvitašri um taugaóstyrkari
višbragšsburši" sem til stašar eru. Žvķ er hęgt aš sękjast
eftir įbyrgari lķfi.
Einnig skal hafa ķ huga aš til dęmis eru rafburšir tauganna męldir og skal žį hafa ķ huga aš klassķsk fręši*****) myndu tala um orsakir". Frį mannśšlegu sjónarmiši er mögulegt aš sjį įhrif" ķ žvķ, eins og pķanó, sem leikiš er af veru, žar į mešal huganum, sįlinni og viljanum. Į fręšilega svišinu einu saman er ekki hęgt aš śtkljį žetta. Lķffręšin getur heldur ekki įkvešiš hvort eša hvernig Guš er til stašar ķ žessari flóknu manneskju.***). Mašur getur hins vegar fundiš fręšilegar nįlganir fyrir slķkar vangaveltur. Fręšimenn gętu, til dęmis, reynt aš męla hvernig einstaklingur sem berst meš bęnum gegn óęskilegum hvötum tekst aš breyta sér.****). Žessi ašferš mun hins vegar ekki gera žeim kleift aš meta hvaš bęnir eru fyrir trśaš fólk.
*) Athugiš, mismunur į żmsum žroskastigum mannlegrar vitundar (t.d. śrelt, töfrum, dulspekileg og vitsmunaleg) eins og birtist į sķšum okkar Almenn sjónarmiš varšandi nįttśruleg trśarbrögš" og Trś sem endurtenging mannsins viš Guš " Uppruni mannlegra tilfinningar var merktur fyrir utan manneskjuna į įkvešnum tķmum og į öšrum inni ķ manneskjunni. Möguleikum nśtķmans į sviši žroska vitundar er lżst ķ hluta1 ķ megintexta okkar, byggt į skrefunum śr lķfi Jesś. Ķ dag getur manneskja til dęmis lęrt į mešvitašan mįta, ólķkt įšur, hefur mešfęddari möguleika, til aš bera betur kennsl į sambönd sķn viš umhverfi sitt og jöršina. Žvķ koma upp ķ žjóšfélaginu, fyrir utan félagslegan og vistfręšilegan skilning, einnig almennar sišferšilegar og trśar- og heimspekilegar hlišar.
**) Til dęmis ķ Spektrum der Wissenschaft" (Scientific American), aprķl 2005.
***) Sjį einnig sķšu okkar Vķsindi og Gušstrś".
****) Sjį einnig sķšu okkar er snertir Nišurbrot daglegs lķfs".
*****) Til er kvikmynd sem heitir: What the Bleep Do We Know?".
Til baka ķ atrišaskrįna..
Fyrri atburšir: Fyrsta Mósebók, 1,29 segir: Žį
sagši Guš: „Veriš frjósöm, fjölgiš ykkur og fylliš jöršina og öll
aldintré sem bera įvöxt meš fręi. Žau skulu vera ykkur til fęšu".
Žetta samsvarar žeim skilning aš mašurinn hafi ašallega tennur og
meltingarfęri „įvaxtaętu" (en ekki „alęta" eins og mašur
gęti haldiš, ef mašur žekkir einungis dżrategundirnar sem „éta
kjöt", „éta allt" og „éta gras").
Eftir flóšiš samt sem įšur, fornleifafręšilega séš, t.d. ķ
Mišausturlöndum (Fyrsta Mósebók 9,3-4) viš Nóa: „Allt sem
hręrist og lifir skal vera ykkur til fęšu; ... En kjöts sem lķf er enn ķ,
žaš er blóšiš, skuluš žiš ekki neyta." Allt aš žessu tengist allt
tķmabili nśtķmans; žvķ snerti žetta ekki bara hina sķšari gyšinga - ef
gert er rįš fyrir aš žetta hafi veriš lįtiš ganga ķ erfšir į réttan
mįta.
Eftir brottförina frį Egyptalandi varš žetta višurkennt og frekari
smįatrišum var bętt viš ķ Fimmtu Mósebókinni 14,3-21. Svo viršist
sem eftir flóšiš hafi meginreglan veriš aš heimila allt og śtiloka ašeins
mest óhentuga fęšu.** Sumt af žessu mį einnig finna ķ nęringarfręši. Samt
sem įšur voru įkvešin tilfellir žar sem sérstakt gildi gręnmetisfęšu
var undirstrikaš - įn einhver konar bindandi reglna, sjį Danķel 1,8.
Oft virtist vera samband į milli hina mörgu ķtarlegra reglna
varšandi fórnir og įt į fórnušu kjöti - sem er erfitt aš skilja ķ dag. Spįmašurinn
Hósea (6.6) dreifši žessum skilabošum: „Žvķ aš į miskunnsemi hefi
ég žóknun, en ekki į slįturfórn, og į gušsžekking fremur en į
brennifórnum." Meš tilvķsun ķ žennan kafla sagši Jesś: „Fariš og
nemiš hvaš žetta merkir: Miskunnsemi vil ég, ekki fórnir." (Matt
9,13 og 12,7). Varšandi Lśk 22:11 žar sem Jesś spyr hvar hann
megi borša (kjöt) į pįskahįtķšinni - sem į sér ekki staš viš
sķšustu kvöldmįltķšina sem į eftir fylgir - til eru fyrri kristnar „óvišurkenndar"
ritningar (sem var ekki aš finna ķ hinni biblķulegu kanśku um 400 e.Kr) eins
og „ Ebionean-gušspjalliš". Hér svarar hann: „Myndi ég vilja
borša kjöt (af lambi) meš žér žessa pįskahįtķš?" Aramķska
tungumįliš notaši fęrri orš fyrir setningar eins og žessa, žvķ voru
żmsar tślkanir fęrar ef hin upprunalega įhersla var óžekkt. Žaš leiddi
til mismunandi žżšinga sem óhjįkvęmilega stöngušust į.
Hin fyrri gyšinglegu kristnu
söfnušir, sķšar uršu flest af žeim ķslömsk, voru sannur hluti af
frumkristni; žrįtt fyrir žį stašreynd aš munur hafi veriš į žeim og
öšrum kirkjum sem voru ķ žróun.
Postulasagan 15,19 segir
frį skošun Jakobs sem leiddi til frumsafnašarins, aš "Ég lķt žvķ
svo į aš eigi skuli ķžyngja heišingjum žeim sem snśa sér til Gušs
(kennt af Pįli). heldur rita žeim aš žeir haldi sig frį öllu sem flekkaš
er af skuršgošum, frį saurlifnaši, frį kjöti af köfnušum dżrum og frį
blóši." En skošanir kirkjusagnfręšingsins Eusebius o.s.frv. leiš til
žessarar sżnar, aš Jesśs, Jóhannes, Pétur, Jakob... lifšu lķfi
sķnu sjįlfir įn kjöts.
Samkvęmt Matt 15,11-20 og Mark 7,17-21 lagši Jesś meiri įherslu
į „žaš sem śt fer af munni", heldur en „žaš sem inn fer ķ
munninn"; žetta snerist samt sem įšur meira um handžvott farķseanna
įšur en boršaš var. Sömu gildistengsl eru gefin oršalagi Jesś um „bjįlkann
ķ auga manns" og „flķsina ķ auga einhvers annars". Žaš žżšir
aš betra er aš byrja į veikum punktum manns ķ staš óttans varšandi
utanaškomandi įhrifa. Téšur kafli segir ekki aš mašur žurfi aš borša
kjöt.
Ķ Lśk 10,8 rįšlagši Jesś lęrisveinunum aš borša žaš sem į
borši gestgjafa žeirra vęri į feršalögum žeirra. Žaš žżšir žó ekki
sjįlfkrafa aš žetta umręšuefni skipti ekki mįli. Enn žann dag ķ dag,
t.d. ķ arabķskum löndum, getur synjun gests er varšar mat eša drykk valdiš
óśtreiknanlegum višbrögšum ef hann/hśn er ekki mjög reynd/ur. Aš auki
höfšu lęrisveinarnir fengiš žann sértęka hęfileika aš skašast ekki af
jafnvel mjög skašlegum efnum (Mark 16,18). Žvķ er gagnslaust aš
alhęfa um slķkar biblķulegar tilvitnanir en takmarkana fyrir utan samhengiš.
Lķkaminn er verkfęri og verkfęri žarf aš mešhöndla į
įbyrgan og sišfręšilegan mįta.
Og dżr, aš įliti biblķunnar, eru sköpunarverk hins sama Gušs; žau eru
žvķ ekki „hlutir", eins og žau eru oft mešhöndluš ķ dag
(takmörkuš af nśtķmalögum hvaš varšar dżraverndun)
Žegar žetta er haft ķ huga veršur mašur aš įkveša sjįlfur hvernig
mašur vill lifa.
*) Sį sem leitar upplżsinga um matarręši gręnmetisętna ķ dag getur fundiš dęmi um slķkt hér: http://www.ivu.org. (Ways-of-christ.net er ekki įbyrgt fyrir vefsvęšum annarra og styšur ekki sjįlfkrafa öll breytilegu efnisatrišin.) Vegna heilsufars-, sišferšilegra, umhverfis- og annarra įstęšna af völdum aukinnar vitundar hefur neysla į heilsusamlegri fęšu aukist, eins og unniš hefur veriš aš meš višeigandi hętti ķ meira en 100 įr, og m.a. heilsusérfręšingar męla meš ( heilkornavörur, helst śr lķfręnum landbśnaši, ferskmeti, óunnar olķur... )
**) Slķkar reglur eru einnig notašar enn ķ dag, t.d. hjį strangtrśušum gyšingum fyrir hrein (kosher)" matvęli: t.d. ekkert svķnakjöt, ekkert blóš og žvķ fer slįtrun fram meš sérstökum hętti į öšrum dżrum. Sama gildir hjį halal" - nęringu ķ ķslamstrś žar sem svķnakjöt er foršast.
Til baka ķ atrišaskrįna..
Margir upplifšu Jesś og lęrisveina hans og frekari félaga sem hreyfingu varšandi heilun lķkama og sįlar žvķ ķ dag er žetta ekki sjįlfsagt, mašur veršur aš vinna aš žessu.
Viljinn til aš verša heill.
Jesśs spyr óundirbśinn einstakling mikilvęgrar spurningar: „Viltu
verša heill?" (Jóh 5,6). Jesśs er aš tala viš sįlina Hinn
sjśki lżsir vandamįlum sķnum viš aš finna hjįlp. Spurningin hjįlpar samt
sem įšur žeim sjśka til aš įtta sig į aš hann vill veršavirkilega
verša heill. Žetta er fyrsta forsenda bata. Svo lengi sem undirmešvitundin
hindraš leiš hans til aš leita lękningar og ašstošar er varla mögulegt
aš taka viš hjįlpinni. Žrįtt fyrir žetta gęti veriš mögulegt aš veita
skyndihjįlp eša breyta sjśkdómseinkenni. En heilun er meira en žaš og
virkar ašeins ef sį sjśki getur samžętt hana, sameinaš hana viš
lękningamįtt sinn.
Lęknisfręšilegir fagašilar sem vinna meš sjśklingnum og einnig
heišarlegir „heilarar" og fólk sem styšur viš sjśklinga meš trś
sinni og bęn er ķ samręmi viš žessa meginreglu.
Mįttur trśarinnar.
Matt 9,22: Kona snerti flķk Jesś og varš heil. Jesśs: „Trś
žķn hefur bjargaš žér". Sį sem hefur reynt slķkt višurkennir
aš mįttur trśarinnar er eitthvaš sem er raunverulegt ķ sambandi sķnu viš
Guš. Žó aš lęknar žekki mįtt mannlegrar sannfęringar hvaš varšar „lyfleysuįhrif"
(žar sem sykur er jafnvel tekinn inn ķ staš raunverulegra lyfja), slķkt
veldur ekki eins djśpstęšum breytingum og žau sem verša til meš mętti
trśarinnar.
Jesśs er einnig fyrirmynd manneskjunnar - heilbrigšur og heill gešsmunum aš
lķkama, huga og anda.
(Śtdrįttur śr kaflanum um „kraftaverkin" ķ
meginhlutanum*). Jesśs vķsar ekki einungis, eins og sumir nśtķmaheilarar
gera, til „alheimsorku", sem žeir finna streyma ķ gegnum sig, heldur
einnig til trśarinnar į möguleikanum aš verša heilbrigšur ķ gegnum hann,
aš lokum vegna Gušs ķ gegnum hinn sżnilega einstakling Jesś.
Ķ dag mį framkvęma lękningu i
upprunalegri merkingu meš bęnum, eins og lęrisveinarnir stundušu, og meš
žvķ aš gefa gaum aš innsta hluta manneskjunnar, tengda Kristi, sem vill aš
fólk lęknist og verši meira fullkomnaš, - sem getur sķšan žį jafnvel „meiri
verk en hann" (Jóh 14,12-13).
En hin andlega heilun og vöxtur ķ hugans og
andans tengdur žvķ er „nįš" og er ekki hęgt aš žvinga. Viš getum
ašeins gert įkvešiš mikiš til aš undirbśa okkur fyrir žetta.
Lękningar voru oft „tįknręnar"
fyrir eitthvaš stęrra og eitthvaš sem var meiri grundvallarregla. Viš
lękningu žess blinda į hvķldardeginum svaraši Jesś aš žetta vęri ekki
spurning um syndir, „heldur aš verš Gušs yršu greinleg" (Jóh 5,
6-9; Jóh 6; Jóh 9, 3 ...).
Ķ dag gefa margar upplifanir og dulręnar
rannsóknir til kynna aš Jesś gat ķ raun haft įhrif į nįttśruöflin.
Žaš er okkur mikilvęgt ķ dag aš hafa žetta fyrirbęri ķ huga, hvaš
varšar sżn okkar į nśtķmann, til aš nįlgast heildręna, samžętta eša
kristna lękningu o.s.frv.
Leggja hendur yfir einhvern.
Jesśs og lęrisveinar hans lögšu oft hendur yfir fólk til aš lękna žaš.
Žessi išja er ķ fįeinum tilfellum enn til stašar ķ dag. Sį sem leggur
hendur sķnar yfir höfuš eša axlir žess sjśka talar ķ bęn, hugsanlega
meš söfnušinum. Žaš styšur samkennd og vitund fyrir žvķ aš vera
bošleiš fyrir hjįlp Gušs. Žetta mį skilja į tįknręnan mįta. En žaš
eru einnig mešvitašir kristnir menn į mešal andlegra heilunarhreyfinga ķ
dag og viš vitum aš slķkt er raunveruleiki. Ķ frumkristnir var žessi
mįttur kallašur „pneuma" (grķska), „andardrįttur lķfsins"
eša hins heilaga anda*). Žetta var einnig notaš viš heilun og blessun,
įsamt frekari iškun. Sjį til dęmis Matt 19,13; Mark 8,23; Mark 10,16
(blessa börn); Lśk 4,40-41 (heilun og sęringar); Lśk 24,50 (blessa
lęrisveina); Postulasaga 6,6 og 19,12 og 28,8.
En heilunarbęn krefst žess ekki endilega aš hendur eru lagšar yfir žann
sjśkan. Hśn virkar einnig śr fjarlęgš - sem gęti veriš tališ erfišara.
Andlegir/gešvefręnir sjśkdómar.
Afturbati sįlarinnar, hinar lķfsnaušsynlegrar orku og lķkamans er tengt
nįiš saman. Jafnvel góš prestleg rįšgjöf eša lķfsrįšgjöf getur haft
įhrif į gešvefręna sjśkdóma - er višeigandi rįšleggingar eru teknar ķ
staš žess aš halda stöšugt įfram aš gera sömu mistökin ķ (framferši)
lķfsins.
Hlutar śr kaflanum „Hinn heilagi įkafi, og...
tilfinningar" śr megintextanum*): Jesśs lifši stöšugt ķ „jįkvęšri
lotningu Gušs" og samśš fyrir fólkinu... Ķ venjulegum manneskjum eru
nęstum allar tilfinningar blandašar saman viš ómešvitaša örvun.
Višbragš sem er mismunandi ęvisögulega séš og mismunandi aš styrkleika en
mjög svipaš ķ grunngerš. Žetta er langt ferli sem snżst um aš lęra aš
lķta į žetta ķ sjįlfum manni... og uppgötva meira af žessu gangvirki ķ
višbrögšum manns og meš žvķ aš horfa į žaš ķ staš žess aš
bęla žaš nišur, aš lokum öšlast stjórn į žvķ og/eša bjóša Guši
žaš.
Žaš er yfirleitt ekki įrangursrķkt aš
vinna ķ mörgum vandamįlum į sama tķma. Įhrifarķkara vęri aš leita fyrst
aš tengdum tilvikum og reyna sķšan aš greina ķ sundur hvort um sé aš
ręša „bjįlkann ķ auga manns" eša „flķs ķ auga einhvers
annars" (Matt 7:1-5) og hver er įbyrgur fyrir žvķ. Jesśs og
vissar kristnar stefnur leggja įherslu į „bjįlkann ķ auga manns"
žvķ erfišara er aš skoša manns eigin vandamįl og slķkt žarf aš lęra.
Žaš er einnig aušveldara aš leišrétta manns eigin mistök.
Sįlfręšilegar stefnur kjósa stundum frekar aš byrja į aš taka miš af
hinu sjónarmišinu sem fórnarlamb, en aš lokum leišir žaš til žess aš
skoša bįšar hlišar.
Einn möguleg leiš til aš gera žetta:
1. aš lķta į tilfinninguna sem neikvęša žegar hśn kemur upp (t.d.
kvķši, hatur, reiši, afskiptaleysi, hroki, mikill efi).
2. ķ staš žess aš grufla bķšiš ķ litla stund til aš vera mešvituš um
hvaš mįliš snżst.
3. aš afhenda žį į žennan hįtt fundna byrši, jafnvel oršna lķkamlega
tilfinnanlega, til Gušs ķ bęn**).
4. aš bķša rólega žar til žaš veršur e.t.v. tilfinnanlegt.
Meš hugleišslu*** getur manni lišiš eins og žetta sé aš fara upp og
nišur, og hugsanlega sķša sem straumur af endurnżjandi jįkvęšri orku sem
kemur aš ofan og flęšir nišur. Žaš er einnig mögulegt aš sameina žetta
öndun: aš anda frį sér vandrįšnum eiginleikum, aš fęra žį Guši og
anda jįkvęšum eiginleikum inn, sem gušsnįš vill gefa. (Breytt śr hinni
samfelldu bęn kristna munka į Athos-fjalli, eins og minnst er į ķ kaflanum
„Žögnin ķ eyšimörkinni" ķ megintextanum.)
Andleg vandamįl.
Śtdrįttur śr kaflanum „Ummyndunin"
ķ meginhlutanum*. Til er „jįkvęšur hugsunarhįttur" og „jįkvęšar
stašfestingar" (višmišunarreglur). Ef žetta er iškaš į
óeigingjarnan og ekki meš mikilmennskubrjįlęši, įn tęknilegrar
mešferšar, getur žaš umbreytt hugsunum ķ įstand sem er nęrri žvķ sem
kemur frį Guši og žvķ opnar mašur žį sjįlfan sig fyrir Guši. Prentaš
mįl žessarar hugsanastefnu hefur skošaš žetta atriši nógu mikiš og
slķkt getur oft leitt til sjįlfsblekkingar.
„Örlagatengt vandamįl".
Andlegir heilarar nśtķmans skżra frį upplifunum žar sem lįtiš er ķ žaš
skķna aš heilun er ekki enn mögulegt eša „ekki enn heimiluš". Žetta
er stig nokkurs į borš viš „kerfi". T.d. gęti žeim sjśka fyrsta „langaš"
aš kynnast einhverju varšandi sjśkdóminn. Meš Guši er lausn į žvķ
einnig möguleg. Sjį einnig efnisgreinina „Viljinn til aš verša
heill".
Lagalegar ašstęšur.
Ķ Žżskalandi heimilar t.d. lögbundiš trśfrelsi kristna heilun meš bęn
eša meš žvķ aš leggja hendur yfir žį sjśku. Žeir sem vilja samt sem
įšur bjóša upp į slķkt sem žjónustu śt fyrir nįnustu eša kirkjuna
ęttu fyrst aš kynna sér lagalegar ašstęšur ķ landinu. Ef mašur bżšur
upp į athafnir sem ašrir gętu tślkaš sem sjśkdómsgreiningu eša beina
mešferš, jafnvel žó slķkt sé įn endurgjalds eša algjörlega byggt į
fjįrframlögum, veršur mašur aš vera lęknir eša ólęknisfręšilegur
iškandi ķ Žżskalandi (andlegir heilarar finna t.d. oft fyrir sjśkdómunum
meš höndum sķnum. Įstundun žeirra er ķ flestum tilfellum ólķk hinnar
upprunalegu kristnu įstundunar, en įkvešin atriši eru samt sameiginleg).
Žó žaš vęri fżsilegt aš lögin yršu meira löguš aš hinu sérstaka
ešli slķkra iškana meš minni skriffinnsku męlir žżska samband andlegra
heilara meš žvķ aš hęfir einstaklingar taki próf sem iškendur. Ef mašur
vill einungis stunda sįlfręšilega rįšgjöf eša andlega heilun er hęgt aš
taka einfaldaš próf.
Önnur lönd****: Ķ Englandi**** eru andlegir heilarar meira višurkenndir,
jafnvel į sjśkrahśsum.
Óhįš lagalegum atrišum ętti einstaklingurinn sem óskar sér heilara aš halda įfram aš nżta sķna eigin möguleika eins og góša nęringu, hreyfingu og nęgan svefn til aš bišjast fyrir.*****
*) Meginstexti ways-of-christ.net fjallar um žetta og önnur umręšuefni frį sjónarmiši sem fer śt fyrir hiš hefšbundna og snertir einnig mannlega žróun almennt séš.
**) Hvaš varšar bestu višhorf viš bęn, skošiš okkar aukasķšu Bęn fyrir friši..."
***) Viš erum meš aukasķšu Kristin hugleišsla".
****)
National
Federation of Spiritual Healers (NFSH) -
t.d. Harry Edwards Movement; bżšur upp į andlega tilvķsunaržjónustu sem og
heilunaržjįlfun og -nįmskeiš. http://www.nfsh.org.uk
World
Federation of Healing - į heimsvķsu,
margir hópar. http://www.wfh.org.uk
Žessa stundina vitum viš ekki um nein
samtök sem byggš eru eingöngu į kristnum uppruna eša hafa einungis kristna
heilara (uppfęrsla į žżsku heimasķšunni). Mašur getur samt sem
įšur fundiš einfalda, öfluga og įhrifarķka biblķulega heilunarbęn ķ
vissum frjįlsum kirkjum į borš viš baptistakirkjur og hvķtasunnukirkjur. Į
vissum kažólskum pķlagrķmastöšum į borš viš Lourdes hafa einnig veriš
tilkynnt um tilfellir ótrślegrar heilunar meš bęn og trś.
(Ways-of-christ.net er ekki įbyrgt fyrir
vefsvęšum annarra og styšur ekki sjįlfkrafa öll breytilegu efnisatriši
žeirra.)
*****) (...) Meš vķsan til žekkingar dagsins ķ dag eru hin margsönnušu stjórnkerfi innan ķ mönnunum, fyrir utan einhliša sameindalķffręšilegt sjónarhorn, mjög mikilvęg til aš skilja ašgeršir į sviši nįttśrulękninga og trśarlękninga. Meš žvķ aš beita žeim alls stašar meš kraftmeiri hętti gęti aušveldar samvinnu mismunandi lęknisfręšilegra stefna.
Til baka ķ atrišaskrįna..
Žegar mašur er samstilltur getur mašur, sem trśmašur, blessaš alla og allt sem mašur vill svo lengi sem mašur skynjar žaš samkvęmt vilja Gušs*). Žaš er ekki bara um aš ręša prestlegu blessun Fjóršu Mósebókar 6:23 - 7:1.
ŽŚ getur dreift blessunum. Žś žarft enga formślu og žś žarft ekki aš tala upphįtt, heldur žarftu rétta višhorfiš, „aš vera blessašur eins og Drottinn vill..." . Guš mun ekki gera neitt óréttmętt viš blessun žķna. Žessi venja er sjaldgęf ķ dag, en žetta gęti veriš mikilvęgt.
Žaš eru margir kaflar ķ biblķunni er varša blessanir.
Sumir dęmigeršir
Sakarķa 8:13;
Postulasaga 3:26; Efesusbréfiš 1:3; 1 Pétur 3:9-11; Fimmta
Mósebók 11:26; Sįlmarnir 115:13; Oršskviširnir 11:25; Matteus 5,44;
Hebreabréfiš 6:7.
*) Til dęmis ef vopn eru blessuš gętu englarnir įtt erfitt meš žęr „blessanir"...
Afturķatrišaskrįna i..
Sumar strangar kristnar kenningar lįta ķ einhliša skošun skķna aš kristnir menn ęttu frekar aš fela sig trś sinni og ekki syrgja ekki žróun heimsins of mikiš. Žeir geta bešiš fyrir betrumbętingu eša gert eitthvaš viš žvķ, en aš kvarta biturlega viš Guš um eitthvaš, sjį kvörtun/kvartanir ķ Gamla testamentinu, er sjaldgęft. Lķklegra er aš finna slķkt ķ lesefni į borš viš „Don Camillo and Peppone", en sjaldan er slķkt opinberlega kennt ķ kirkjum. Lķklegra er aš žetta eiga sér staš ķ persónulegum bęnum. Žó viš męlum ekki meš žvķ aš kristnir menn hermi eftir hinni gyšinglegu išju viš Grįtmśrinn ķ Jerśsalem sżnir sś įstundun aš kvörtun til Gušs gęti veriš mjög mikilvęgur hluti af kristnu lķfi.
Ef hin sértęku kristnu gildi og loforš, t.d. Fjallręšan Matt
5:5 „Sęlir eru hógvęrir žvķ aš žeir munu jöršina erfa" eru
borin saman viš žęr tilhneigingar sem enn eru rįšandi ķ heiminum ķ dag
gęti mašur haldiš aš kristnir menn séu ófęrir um aš mešhöndla loforš.
Biblķulegt loforš er engin miskunn įn skuldbindingar, sem gęti komiš eša
ekki, og er einnig til. Loforš er loforš;
sį tķmi sem žaš veršur uppfyllt gęti
velt į žroska mannsins og/eša bęnum.
[„Rķki himnanna er valdi
beitt". Matt11:12.]
Ekki var lengur augljóst undan hverju veriš var aš kvarta: er rétt aš kvarta undan öšru fólki? Eša undan djöfullegum öflum, sem gętu hafa freistaš fólks, deilt um af įkvešnum gušfręšingum? Bįšir hópar geta aš hluta til veriš įbyrgir. Eša mašur getur lagt įherslu į hugmyndina aš „djöfulinn hefur veriš heimilašur" (meš vissum mannlegum hugsunum, t.d „žvķ fólk veršur aš lęra aš greina ķ sundur"). Er Guš sjįlfur samt sem įšur eini „leikstjórinn" sem getur heimilaš eitthvaš eša ekki og žróar žvķ sķnar „reglur"? Žaš vęri of einfalt aš eigna žvķ illa ķ heiminum eša öllu „žollyndi" Guši sjįlfum. Į fyrstu öldunum virtu hinir fyrri fešur enn kirkjurnar sökum annarra kenninga, skrifušu um stigveldi engla sem eru lįtin ganga ķ erfšir, standa į milli Gušs og manns (og ašrar sköpunarverur). Gnostķkarnir tölušu einnig um svokallaš „Archonts", sem oft höfšu vandrįšna eiginleika. Ašrir menningarheima hafa einnig tileinkaš sér slķkar upplifanir, t.d. tķbetska „bók daušans" er full af rįšleggingum varšandi hvernig į aš mešhöndla slķkar verur eftir dauša. Hvaš varšar grundvallaratrišin eša mikilvęgustu atrišin, fyrir utan smįsįlarlegan brigsli fólks, gęti mašur dag einn komist aš žvķ aš žaš sé leikstjóri, ekki alveg fullkominn, fyrir nešan sjįlfan Guš, en mjög „hįr" mišaš viš manninn eša meš neikvęša öfl. Dieser Ansatz ist auch ein Beitrag zur alten Frage der Philosophen nach der „Theodizee" bzw. nach dem Verhältnis von Gott zum Übel der Welt (seiner „Rechtfertigung").
Nišurstaša: žaš er vel hugsanlegt aš kvarta til Gušs, sem žżšir aš hann er sį rétti til aš tala viš, en žaš er ekkert vit ķ žvķ aš kvarta undan honum. Kvörtunin gęti innihaldiš aš birta skilning sinn meš sķnum tengdum tilfinningum upp til Gušs, jafnvel žó žessar tilfinningar varši reiši meš óréttlęti ķ staš žess aš vera leišur (Matt 5:6). Žar sem lausnin er ķ höndum Gušs er žessi kvörtun ķ raun sérstök tegund öflugrar bęnar. Samt sem įšur er įst og djśp viršing fyrir Guši og/eša Jesś Kristi hluti af žessu, žannig bżšur slķkt upp į vissa vörn gegn žvķ aš verša hįšur hreinni neikvęšni sem myndi ekki leiša mann til Gušs heldur eitthvaš annaš.
Önnur leiš er aš róa tilfinningar sķnar fyrst svo aš hin klassķska hreina bęn veršur möguleg, aš žakka fyrir allt eša bišja um eitthvaš til Gušs. Vafalaust er žaš višeigandi višhorfiš ķ garš Gušs aš bišja į žennan mįta. Žaš er samt sem įšur leyfilegt aš kvarta eins og nefnt hefur veriš aš ofan, ef slķkt er heišarlegt og viršist vera naušsynlegt.
.
Hver sį sem leitar leiša til aš miša įfram frį sķnu
ófullkomna įstandi til žróunar meš efnilegum eiginleikum, meš Jesś sem višmiš
og hjįlp - (skošiš sķšuna „...sišfręši"), getur fyrst
oršiš mešvitašur um sķna veikleika, mistök og
yfirsjónir sem žeir hafa gert ķ staš žess aš varpa sķnu slęma skapi,
vandamįlum og skaša yfir į ašra (sbr. Matt 7:1 „Dęmiš ekki svo aš
žér veršiš ekki dęmd. 2 Žvķ aš meš žeim dómi, sem žér dęmiš,
munuš žér dęmd verša og meš žeim męli, sem žér męliš, mun yšur
męlt verša. 3 Hvķ sér žś flķsina ķ auga bróšur žķns en tekur ekki
eftir bjįlkanum ķ auga žķnu?...").
Mašur veitir slķku athygli, annaš hvort ķ
huganum eša skrifar žaš hjį sér, og reynir aš bęta sig eins fljótt og
mögulegt er, hljóšlega (sbr. megintexti okkar, kafli „Žögnin ķ
eyšimörkinni"), og sżnir varśš. Ef manni tekst vel til ętti
mašur aš veita slķku athygli. Okkar višleitni er naušsynleg ķ svona
ašstęšum, kannski meš hjįlp tengdrar bęnar og ķ samręmi viš trś manns
kemur hjįlp Gušs. Ef žetta er gert ķ alvöru skošar mašur višhorf,
hugsanir og tilfinningar og reynir sķšan einnig aš breyta hegšun manns.
Žaš er aušveldara aš byrja į aš leita aš žętti vandamįls og sķšan
bišja fyrir lausn žess... (Sbr. kaflinn „Hinn heilagi įkafi og
sjónarmiš varšandi tilfinningar")
Žaš er erfitt aš breyta „lķfsvenjum", en
žaš er mögulegt, ef mašur kemst aš sķfellt meiru um ómešvitušu hluta
manns. Ķ įkvešnum tilvikum getur góšur įrangur įtt sér samstundis staš.
Samanber hina giftusamlegu įkvöršun reykingamanns aš hętta aš reykja.
(Sbr. kaflinn „Ummyndun Krists").
Žessi įstundun aš „lķta į žaš sem gerst
hefur og melta meš bęn į mešvitašan hįtt" gęti žegar veriš
andlegur vegur til aš ašstoša okkar aš taka miklum framförum, og getur
veriš meš okkur ķ gegnum allt lķf okkar. Meš įkafri įstundun getur aš
minnsta kosti ein breyting įtt sér fljótt staš. „Dżpri lög" af
žessum vandamįlum geta samt oršiš greinileg fyrir okkur, žó aš žegar
hafi oršiš įkvešin framför.
Sķšan
er mjög lķklega hęgt aš sinna flķsinni" ķ öšrum en žvķ sem
einhver hefur gert į hluta okkar.
Žar sem mat viršist naušsynlegt
- hvaš varšar eigin gjöršir eša gjöršir annarra - ętti žaš aš snśast
um žaš sem viršist heldur žaš sem er rétt"/"sanngjarnt"
- ž.e. meš einstaklingsmišušum og eins uppbyggilegum hętti og hęgt er
(sbr. Jóhannes 7:24)
(...)
- Hvatir munu einnig koma frį manns eigin vitund... (Matt
5,5 og 5,9).
(Žessi įstundun er helst ętluš einstaklingum hvers vandamįl mętti meta sem venjuleg" af sįlfręšingum. Ef mašur vill bęta persónueiginleika manns, sem litiš er į sem illa" upp aš įkvešnu marki, er žvķ mikilvęgara aš fį ašstoš frį reynslumiklum, hugsanlega einnig sįlfręšilega menntušum einstaklingi, žvķ hann eša hśn hefur enn minni stjórn en venjulegt" fólk žegar kemur aš žvķ aš skoša eigin vandamįl. Ef žessi hęfileiki vęri svo takmarkašur aš hann/hśn gęti ekki gert žetta žrįtt fyrir ašstoš vęri samt mögulegt fyrir einstaklinginn aš fį ašstoš annars meš bęnum sem myndi žį fara meš višeigandi mešferš. Forsendan" er aš leita hjįlpar: Jesśs sjįlfur er žekktur fyrir aš hafa notaš hina mikilvęgu spurningu Viltu verša heill?" Sbr. sķša okkar ...heilun".)
.
Samkvęmt nżjustu rannsóknum į sviši hagfręši* er mašurinn hinn sjįlfselska vera sem gengiš er śt frį af nśverandi frjįlslyndu hagfręšikenningu. Ašeins lķtill minnihluti hefur ašeins sinn hag ķ huga. Hjį flestum eru önnur gildi į borš viš „sjįlfviljug gagnkvęm samvinna" jafn mikilvęg eša jafnvel mikilvęgari. Žessi „gagnkvęma fórnfżsi", eins og sjįlfselska, leišir ekki sjįlfkrafa aš žvķ besta fyrir žjóšfélagiš ķ heild sinni, heldur getur hśn bśiš til klķkur, žvķ geta ašeins mešvitašar og sišfręšilegar įkvaršanir ašstošaš okkur viš framvindu okkar.
Hérna koma sįlfręšileg og trśarleg-sišfręšileg sjónarmiš til sögunnar. Mašurinn hefur einnig einstaklingsbundiš og félagslegt ešli. Hófsamt sjįlfstraust og samstöšuvišhorf ķ garš annarra mį žjįlfa ef mašur er opinn fyrir slķku. Hvert sem okkar sjįlfselska hliš er of sterk er žaš einfaldlega sökum žess aš okkar fórnfśsa hliš hefur ekki fengiš möguleika til aš koma ķ ljós, eša hśn hefur rżrnaš af hinni höršu „žjįlfun" hins vestręna žjóšfélags. Félagshyggjužjóšfélög lögšu of mikla įherslu į samstöšu sem hafši žau įhrif aš einstaklingshyggjuešli okkar, meš frelsisžrį sinni, var vanrękt (rżrnaši), sem var einnig gagnstętt ešli mannsins. Ef fólk finnur ekki jafnvęgi birtist žetta fyrr en sķšar ķ gegnum gagnrżni o.s.frv. Annaš hvort lęrir žjóšfélagiš žetta meš tķmanum eša žvķ hnignar. Žetta snertir einnig rķkjandi hagkerfi nśtķmans, meš sķnum hefšbundnu rįšandi ašilum į heimsvķsu. Jesśs męlir meš aš viš mešhöndlum vandamįl okkar fyrst (Matt 7).
Mašur getur annars vegar ekki einfaldlega tślkaš almennan
gildiskvarša Fjallręšunnar (Matt 5-7) sem leišbeiningar varšandi
hvernig į aš mešhöndla vandamįl ķ žjóšfélaginu. Hins vegar vęri žaš
ekki ķ samręmi viš visku Jesś aš iška mannkęrleika ķ einkalķfinu į
mešan mašur beitir gagnstęšum meginreglum ķ bandalögum eša pólitķskum
tilgangi. Heišarleg sišfręšileg gildi** verša aš sanna gildi sķn į
öllum svišum, jafnvel į heimsvķsu.
T.d. gildi mannkęrleika og sś stašreynd aš Jesś sneri sér aš žeim
fįtęku skiptir įn nokkurs vafa mįli, jafnvel fram fyrir félagslega
žjónustu kirknanna, ķ nśtķma félagslegu mįlefnum, žar į mešal
mannlegri hegšun innan fyrirtękja. Matt 22,21 ręšir einnig um
praktķska hluti: mannkęrleikurinn og hin hefšbundna „tķund" var
višurkennd af Jesś, fyrir utan rómverska skattinn, 10% fjįrframlag af tekjum
manns ķ trśarlegu og kęrleiksrķku skyni. Samkvęmt
Jesś er hjįlpsemi samt byggš į frjįlsum vilja. Žaš er ómögulegt aš
öšlast skilning varšandi žvingaša endurśthlutun eignar frį henni. Nķunda
og tķunda bošoršiš eru enn ķ gildi: „Žś skalt ekki girnast ... nokkuš
žaš sem nįungi žinn į". Žrįtt fyrir allar tilraunir okkar til aš
bęta félagslega stöšu margra liggja okkar mismunandi örlög ķ hendi Gušs.
Dęmisagan ķ Matt 25,14-30 / Lśk 19 notar žekktar efnislegar
stašreyndir. En samhengiš (Lśk: Hin sišfręšilega hegšun
tollheimtumannsins; Matt: hin fyrri dęmisaga um mįtt trśar meyjanna)
sżnir aš slķkt snśist um meira en einfaldlega aš auka veraldlegar eigur
manns og fjįrmuni. Augljósara t.d. ķ Lśk 12,33 žar sem sżnt er fram
į aš dżrgripir sįlarinnar eru meira virši en žeir veraldlegu. Mešhöndlun
trausts į įbyrgan mįta snertir samt sem įšur efnisleg gildi. T.d.
rįšgjöf viš aš hjįlpa fįtękum og fötlušum. Hér er efnislegur eša
fjįrhagslegur stušningur višurkennt vildi ķ staš žess aš ógilda efnisleg
gildi almennt séš. Ķ žessu tilfelli veltur žaš į ķ hvaš eignin eša
peningarnir eru notašir ķ.
Aš ljśga og svindla, aš stela ('aš loka į fólk','śtskśfun
samstarfsfélaga') og aš framkvęma verkefni įn žess aš įkvarša ekki fyrst
skašleysi žeirra fyrir fólk og įn žess aš spyrja viškomandi er ekki hiš
įbyrga samlyndi sem Jesś sżnir stöšugt fram į. Jesśs talar heldur ekki um
„innbyggšar naušsynjar" sem afsökun fyrir öll mistök.
Bann į vöxtum er žekkt śr ķslam; en gyšingar og kristnir
menn geta lķka fundiš įlķka rįšleggingar ķ biblķunni (ķ Gamla
testamentinu voru bönn):
Esekķel 18:8-9:
Hann lįnar ekki gegn vöxtum, stundar ekki okur, hann heldur hendi sinni frį
illum verkum, hann fellir óvilhallan śrskurš ķ deilum manna, hann fer aš
lögum mķnum og breytir ķ öllu eftir reglum mķnum og fylgir žeim. Hann er
réttlįtur. Žess vegna mun hann lifa, segir Drottinn Guš.
Sjį einnig Esra 7:24 (Bann į
sköttum, gjöldum og tollum fyrir įkvešin starfsheiti);
Sumir tślkušu į hefšbundinn hįtt, Oršskviširnir
28:8 žżšir aš žaš skiptir ekki mįli hvernig žénašir peningar frį
vöxtum er notašur žvķ aš lokum munu žeir rķku nota žį ķ žįgu žeirra
fįtęku eša til almannaheilla. En hvar sem er ķ dag er mikiš af peningum
notaš gegn žessum gildum, forsenda versins er ekki uppfyllt. Til aš uppfylla
gildi versins er alveg eins mikilvęgt aš lķta į hvernig peningarnir eru
notašir.
Varšandi vexti sjį einnig ķ Nżja
Testamentinu Matt 23:23 og 17:24.
Fyrsta spurningin var hvaš gęti einnig
veriš įhugavert fyrir utan žęr ašstęšur sem Gamla testamentiš varš til
ķ. Žvķ er įgreiningurinn er Fimmtu Mósebók 23,21 ekki ręddur hér.
Biblķan męlir meš aš foršast žaš aš verša skuldugur aš óžörfu (Oršskviširnir 22:7), og męlir meš fyrirhyggjusamri įętlunargerš (Oršskviširnir 21:5), og aš vaxa sķfellt aš visku og žekkingu (til dęmis Oršskviširnir 4:5-8). Fólk įtti aš spara eignir og peninga, „tķundina" įtti aš leggja fyrir į hverju įri til aš geta feršast į hįtķšir eša gefiš ölmusu (Fimmta Mósebók 14:22-27). Pįll baš kristna menn til leggja fyrir ķ hverri viku, til aš gefa slķkt til kristinna manna sem įttu viš vanda aš etja, ef meš žurfi (Fyrra Kor 16:1, 2), og stingur upp į hófsömu višhorfi varšandi veraldlegar eignir (Fyrra Tķm 6:8). Jesśs gerir rįš fyrir aš mašur verši aš reikna śt hvert nęgir peningar séu til įšur en t.d. byggingastarf getur hafist (Lśk 14:28). Sjįlfbęrt hagkerfi myndi krefjast žess einnig ķ dag, fyrir mešferš og vörn; einka-, višskipta- og opinberar skuldir eru orsök fjįrmįlaóstöšugleika ķ heiminum. Heimasķšan Vegir Krists hefur engin pólitķsk markmiš, hér er ašeins bryddaš į almennum sjónarmišum.
*) Ernst Fehr, forstjóri „Institut für Empirische
Wirtschaftsforschung" viš hįskólann ķ Zurich, Sviss, samkvęmt vištali
ķ „Spektrum der Wissenschaf" ķ mars įriš 2002, „Reziproker
Altruismus...".
**) Andlegum hlišum žessara gilda er lżst
ķ kaflanum varšandi Fjallręšuna ķ megintexta Vegir Krists.
***) Sjį einnig aukasķšu okkar „Grundvallaratriši
sišfręšilegra gilda".
.
Matt 22, 21; Mark 12,13-17; Lśk 20,20-26: „Gjaldiš žį keisaranum žaš sem keisarans er og Guši žaš sem Gušs er" er raunsętt višhorf varšandi greišslu skatta til Rómverja. Žaš sżnir einnig augljósa skarpskyggni varšandi rķki og trśarbragša. En žaš žżšir ekki aš vera undirgefinn yfirvöldum almennt séš; Postulasagan 5,29: „...Framar ber aš hlżša Guši en mönnum." Jesśs talar ekki um „innbyggšar naušsynjar" sem afsökun fyrir öll mistök.
Mašur getur annars vegar ekki einfaldlega tślkaš almennan
gildiskvarša Fjallręšunnar (Matt 5-7) sem leišbeiningar varšandi
hvernig į aš mešhöndla vandamįl ķ žjóšfélaginu. Hins vegar vęri žaš
ekki ķ samręmi viš visku Jesś aš iška mannkęrleika ķ einkalķfinu į
mešan mašur beitir gagnstęšum meginreglum ķ bandalögum eša pólitķskum
tilgangi. Heišarleg sišfręšileg gildi** verša aš sanna gildi sķn į
öllum svišum, jafnvel į heimsvķsu.
T.d. myndi žaš sannleikanum og įbyrgšinni sem Jesś sżndi fram į til aš
standa į sķnu frammi fyrir samkeppnisašilum sem nżta sér óheišarlegar
ašgeršir til aš blekkja almenning og til aš framkvęma verkefni įn žess
aš įkvarša fyrst skašleysi žeirra fyrir fólk, og įn žess aš spyrja
viškomandi. Žvķ gętu
sjįlfstęšar kristnar hugmyndir sem nį śt fyrir hinn hefšbundna „vinstri"
eša „hęgri" hugsanamynstur veriš naušsynlegar.
Ķ Matt 7:3-5 Jesśs vill ekki aš viš vinnum einungis meš okkar veikleika - eins og sumir kristnir hópar viršast halda. Viš ęttum einfaldlega aš byrja į okkar hluta vandamįlanna, frjįlsari en įšur, įn žess aš kenna öšrum um okkar vandamįl, įvķta žį eša gagnrżna žį, žar sem slķkt viršist vera naušsynlegt. Žetta getur snert vini okkar sem og stjórnmįlamenn.
Ķ Jeremķa 29,7 finnum viš spįmannlegu rįšleggingu:
„Vinniš aš hagsęld žeirrar borgar sem ég gerši yšur śtlęga til...
Bišjiš Drottin fyrir henni žvķ aš hennar heill er yšar heill." Hér
er gefin til kynna įkvöršun er varšar samstöšu. Einnig Matt 5,13, Matt
13,33 o.s.frv. męlir meš aš hafa įhuga į žjóšfélaginu og aš vera
„salt jaršar."
Einnig mį finna ašstęšur žar sem kristnir menn eru bešnir um aš ašskilja
sig frį slęmu įstandi ķ félagslegum mįlefnum. Opinberunarbókin 18,4:
„Og ég heyrši ašra rödd af himni sem sagši: Fólkiš mitt, foršiš yšur
śr borginni, svo aš žér eigiš engan hlut ķ syndum hennar og hreppiš ekki
plįgur hennar...".
*) Heimasķšan Vegur Krists hefur engin pólitķsk markmiš.
Hér er ašeins drepiš į almennum athugunarefnum.
**) Sjį einnig aukasķšur okkar „Grundvallaratriši
sišfręšilegra gilda";
og „Kristin sjónarmiš ķ hagfręši og
félagslegum umręšuefnum".
Heimspekingurinn dr. Juergen Habermas, sem hingaš til hefur veriš talinn vera trśleysingu, višurkenndi einnig mikilvęgi trśarlegra hugmynda sem rót gildanna og samstöšu hins veraldlega žjóšfélags. Lķkindi manns meš Guši meš eiginleikann og rétt til frelsis getur jafnvel žżtt eitthvaš „samviskusamlega ófróšur" (bókstaflega: 'samviskusamlega ótónvķs') - er hann lķtur į sjįlfan sig. Hann segir aš heimurinn sé ófęr um aš taka framförum įn sįtta og fyrirgefningu - gildi sem eiga rętur sķnar aš rekja til trśar. Hann vķsar einnig til „žjįningu žeirra saklausu sem fariš hefur veriš illa meš, smįnašir og myrtir, fer śt fyrir allar mannlegar rįšstafanir varšandi mögulegar bętur". „Hin tżnda von um upprisu skilur eftir sig merkjanlegan tómleika" (ķ veraldlegu žjóšfélagi).
Habermas įttar sig į hinum mikilvęgu upplżstu kristnu
sįttum - sem veraldlegir hugsušir ęttu nśna aš sżna ķ samskiptum viš
žessa nśtķmalegu kristna menn:
- Trśarlega vitundin veršur aš vinna aš hinum andlegu „hjįróma"
samskiptum viš ašra söfnuši og trśarbrögš. Athugasemd: Ķ vestręnum
löndum er takmarkaš magn sišmenningar hvaš žetta varšar. Sjónarmiš sem
mikilvęg eru fyrir alkirkjulega eša žvertrśarlega umręšu mį finna ķ
megintexta okkar og į vissum aukasķšum, t.d. varšandi Kirkjur,
og sišareglur.
- Trśarlega vitundin veršur aš samstilla sig vķsindalegum yfirvöldum.
Athugasemd: Sjónarmiš okkar er aš hinn vķsindalegi meginstraumur fylgist
ekki oft meš nżjustu rannsóknum, eša višurkennir žau ekki, og er undir
įhrifum efnahagslegra ašstęšna eša annarra ašstęšna. Varšandi mörg
umręšu efni hefur žvķ žessi tegund yfirvalds oršiš vafasöm. Ķ
vķsindalega svišinu er einnig skortur į žverfaglegri samvinnu og
fjölhyggju. Žetta snertir bara umręšuefni sem mikilvęg eru ķmynd mannsins,
t.d. erfšatękni; Habermas minnist einnig į vandamįl hennar); en einnig innan
annarra vķsindasviša. Viš lķtum į slķkar nżjar vķsindalegar rannsóknir
į nokkrum stöšum ķ megintextanum eftir skrefin ķ gušspjöllunum.
Oršręša į milli trśarbragša og vķsinda er naušsynleg. Reynsla okkar
sżnir samt sem įšur aš hinar nżju stefnu (nįttśru) vķsinda** yršu einni
aš vera teknar meš sem og „rannsókn utanaškomandi" o.s.frv. Frį
trśarlegu sjónarmiši veršur mašur aš taka meš skilning sem į rętur
sķnar aš rekja til hinnar mešvitušu meltingar į djśpri trśarlegri
upplifun, ķ staš einungis gušfręšilegra hugmynda. Ašeins er hęgt aš
foršast aš tala ķ kross į žennan hįtt. Fyrri umręša var byggšum į
gömlum vķsindalegum višmišum (gamlar forsendur um ešli heimsins) og/eša į
takmarkašri sżn kristindóms sem nęgši ekki eitt og sér. Mannśšlegar
fręšigreinar gętu einnig haft hag af ferli žar sem mašurinn veršur aš
manni aš nżju og sįlin veršur aš sįl aš nżju, ķ staš žess aš lķta
ašeins į slķkt sem efnafręšilega virkni heilans.
- Hin upplżsta trśarlega vitund varš aš „višurkenna forsendur lögbundins
rķkis...". Hann minnist į eyšilegginguna sem möguleg er įn žessa
skrefs. Athugasemd: Žessi ašlögun kristinna manna ķ nśtķmanum aš gildum
frjįlsra borgara er aš hluta til skref aftur į bak til róta frumkristni
įšur en kristni var blönduš saman viš žvingunarašferšir rķkisins
sķšan 325 e.Kr.
Kristnir/trśarlegir hringir sem fóru meš veraldlegar stofnanir ašlögušu yfirleitt tungumįl sitt aš hinu veraldlega tungumįli. Habermas bišur nśna veraldlega ženkjandi fólk aš ašlaga tungumįl sit aš hinu trśarlega tungumįli ķ samskiptum viš trśaš fólk, ķ staš žess aš „eyša einfaldlega žvķ sem var meint". Veraldlegir meirihlutar „ęttu ekki aš framfylgja meirihluta atkvęšum" hvaš varšar spurningar sem eru mikilvęgar fyrir trśmenn, įn žess aš hann athugi į einlęgan mįta hvaš hann geti lęrt af žessum mótmęlum. Athugasemd: . Vķsindamenn, stjórnmįlamenn o.s.frv. ęttu aš samstilla sig hinu višbótar „einhverju" hvaš varšar hugtök į borš viš „verndunar sköpunar", „sköpunarvera", jafnvel „mašur/manneskja" o.s.frv. samanber hugtök į borš viš „alheimur", eša „lķfhvolf". „vistfręši", „lķfvera", „Homo sapiens"... .
Habermas vonast eftir „žrišja ašila" sem mišlar mįlum į milli trśarbragša og vķsinda: „lżšręšisleg upplżst almenn skynsemi" - ķ „póstveraldlegu žjóšfélagi", undirbśiš fyrir įframhaldandi tilvistar trśarlegra hópa innan žessa žjóšfélags. Athugasemdir: t.d. ķ Žżskalandi virka žessi skipti ekki vel, allavega hvaš varšar hinar stóru kirkjur sem veršur aš bjóša til žįtttöku ķ vissum umręšum. Ķ Bandarķkjunum er t.d. trśarleg virkni einstaklinga metinn mikils - en ķ veraldlegu žjóšfélagi taka trśarleg gildi oft óžekkjanlega mynd.
*) „Glaube und Wissen", ręša eftir veršlaunahafa
žżskra bókasala varšandi friš. FAZ /SZ 15. október 2001, Blašsķša 9;
eša žżskur texti į netinu.
**) sjį einnig aukasķšu okkar „Vķsindi
og gušstrś".
***) Athugasemd: Habermas og ašrar heimspekilegar stefnur:
Jürgen Habermas, fyrir utan Theodor W. Adorno og Herbert
Marcuse, tilheyrši „Frankfurter Schule" („Frankfurt-skólinn"),
- „gagnrżnikenning" hafši tölvuverš įhrif į stśdentahreyfinguna
įriš 1968 og innihélt hugmyndir um neómarxisma, upplżstan og trślausan
uppruna.
Günter Rohrmoser
meš sķnar ķhaldssömu heimspekilegu og gušfręšilegu sżn hefur gagnrżnt
sķšan 1969 kenninguna og athafnir 1968-hreyfingarinnar. Hann sį śtópķu
žeirra sem „ersatz trśarbrögš" (stašgengil trśarbragša, sem
kepptist viš hina kristnu kenningu um bjargręši) og reyndi aš varšveita
hinar gömlu kenningar tveggja rķka - trśarbragša og rķkis, sem Guš vill -
frį Įgśstķnusi.
Hįskólakennarar Frankfurt-skólans, og
einnig žeirra ķhaldssömu kristnu og frjįlslyndu andstęšingar, töldu upp
einhliša röksemdir gegn hver öšrum, lżst andstęšingunum stundum sem
sameinušum hópi. Hinir fyrir gįtu žvķ ekki spurt sjįlfa sig hvort viss
ķhaldssöm gildi ęttu aš vera varšveitt og hinir sķšarnefndu misstu af
tękifęrinu til aš veita athygli hinni réttmętu hvöt hinnar nżju
félagslegu hreyfingar (śt fyrir hinn hugmyndafręšilega afbökun) - sem var
beint gegn formbundinni valdbošsstefnu. Margir einstaklingar innan Žżskalands
og vķšar hugsa nśna um žetta į annan hįtt, žvķ žeir samžykkja ekki
lengur hinar gömlu „vķglķnur" 1968. Samt sem įšur tóku rannsóknir
ekki višeigandi framförum, enn eru til bękur sem kenna öllu illu ķ heiminum
viš andstęšinga sķna, og hunsa mistök vina sinna.
.
Fyrsta Mósebók 1:26-28 „Vér
viljum gera manninn eftir vorri mynd, lķkan oss**). Hann skal drottna yfir
jöršinni". Žaš žżšir ekki, eins og haldiš hefur veriš fram, aš
mašurinn getir mešhöndlaš umhverfi sitt įn įbyrgšar; žvert į móti. Hin
upprunalega gušdómlega framtķšarsżn mannkyns sem hįmark hinnar fyrri
sköpunar meš eiginleikum „ķ hans mynd". Žetta vald mannsins er nįttśrulegt
valds fólks, sem gat „nefnt" ašrar verur og gat mešhöndlaš žęr į
įbyrgan mįta. Fyrsta Mósebók 2:15 lżsir žessari įbyrgš į žennan hįtt:
„Žį tók Drottinn Guš manninn og setti hann ķ aldingaršinn Eden til aš
yrkja hann og gęta hans". Aldingaršurinn eša sköpunin er lifandi,
leišir sķfellt meira ķ ljós. Sķšar yfirgaf mašurinn einingu sķna meš
Guši og sköpun hans (sjį paradķsarsöguna) og varš sjįlfselskur.
Grunnurinn var eftir og žvķ veršur mašurinn aš lęra allt upp į nżtt, ķ
staš žess aš lżsa yfir einhvers konar valdi, sem var ķ gildi fyrir „Adam
og Evu" ķ Paradķs. Nżja testamentiš kann einnig aš meta sköpunina: Ķ
Rómverjabréfiš lesum viš aš „Ósżnilega veru hans, eilķfan mįtt og
gušdómstign mį skynja og sjį af verkum hans allt frį sköpun
heimsins...". Rómverjabréf 8:19: „Žvķ aš sköpunin vonar og žrįir
aš Gušs börn verši opinber." (önnur žżšing: „...fyrir hina
frelsušu manneskju", verur sem verša fullkomnari. Rómverjabréf 8:22:
„Viš vitum aš öll sköpunin stynur lķka og hefur fęšingarhrķšir allt
til žessa". Mark 16:15: „Jesśs sagši viš žį: Fariš śt um allan
heim og prédikiš fagnašarerindiš öllu mannkyni." (sjį einnig
Kólussubréfiš 1:23).
Nśna er Jesśs Kristur aš hjįlpa en hann tekur ekki yfir mannlega įbyrgš
varšandi annaš fólk eša lķfverur. Hann ašstošar svo aš manneskjur geti
oršiš „fullkomin eins og fašir yšar" (Matt 5:48); fullkomin eins og
žeim var ętlaš aš vera viš sköpun sķna - įbyrgšarfull „mynd af
Guši".**** Sköpunin veršur žvķ heil aš nżju. En žetta veltur į getu
mannlegs vilja til aš taka viš žessari hjįlp. Rómverjabréf 1:20 skżrir
jafnvel frį aš sį sem heldur įfram aš lifa įn Gušs „er įn
afsökunar".
Opinberunarbókin (sjį hluta tvö ķ megintexta okkar varšandi ešli hennar) nefnir reyndar hörmulega žróun sem mannkyniš eša hluti mannkyns gęti upplifaš. En žessir fylgifiskar į tķma hinnar gušdómlegu réttlętingar er aldrei skilgreindur sem eitthvaš jįkvętt eša sem hin mjög svo gušdómlegu markmiš. Opinberunarbókin hvorki afsakar né hvetur fólk sem stušlar aš dauša margra tegunda eša annarra hörmunga. Žvert į móti lķtur Opinberunarbókin į žessa sišmenningu meš gagnrżnum augum. Opinberunarbókin breytir ekki jįkvęšri sżn afgangs Nżja testamentisins, t.d. ķ Fjallręšunni (Matt 5 „Sęlir eru hógvęrir žvķ aš žeir munu jöršina erfa".)
Varšandi „sköpunarhyggju": sķšan okkar styšur ekki neinar „hyggjur" eša söfnuši. Sköpun heimsins og mannsins sżnir samt sem įšur gušdómlega visku ķ staš einungis handahófskennd. Sjį einnig aukasķšu okkar „Vķsindi og gušstrś". Vafasemdir varšandi stašfesta hluta fornleifafręšilegrar og jaršfręšilegrar tķmatalsfręši eru einnig leyfilegar. En žeir sem vilja aš „sjö dagar sköpunar" séu 7 dagar meš 24 klukkustundum, eins og viš žekkjum žaš ķ dag, ęttu aš višurkenna slķkt einungis sem tślkun. Trś ętti žvķ ekki aš standa og falla meš žvķ. „Dagar" okkar ķ nśtķmanum er byggšir į hinni fullklįrušu jörš og snśningi hennar - sem var ekki til stašar ķ upphafi. Biblķan segir: „Einn dagur er hjį Drottni sem žśsund įr og žśsund įr sem einn dagur". Hinir „sjö dagar" munu tįkna eitthvaš raunverulegt, sjö tķmabil eša hringrįsir įn skilgreindrar tķmalengdar. Aš lķta sérstaklega į flóknustu ferli sköpunar sem žau stystu gęti jafnvel ekki samsvaraš okkar nżju yfirstandandi uppgötvunum, eins og er meš mörg fornleifafręšileg hugtök sem eru einnig „śti". Ķ biblķunni vakti Guš athygli į mönnum eins og Henoch og Nóa og sķšan aš sjįlfum sér, löngu fyrir tķma Móse. Fyrsta Mósebók okkar gęti hafa veriš lįtin hafa ganga ķ erfšir af slķkum raunverulegum uppruna. Hluti af žessari hefš er einnig varšveitt ķ ritningum annarra menningarheima. Gušfręši žekkir sum lķkindi viš hina sśmersku „Gilgamesharkvišu". Žaš žżšir ekki aš Fyrsta Mósebók hljóti aš eiga rętur sķnar aš rekja til Sśmera; en muniš aš Abraham kom frį Mesópótamķu.
*) Žessi heimasķša er ekki stjórnmįlalega ešlis. Žvķ birtum viš bara almenn sjónarmiš varšandi sviš į borš viš lķfiš og engar rįšleggingar eru gefnar hvaš varšar pólitķsk višhorf ķ samtķmanum. Kristnir menn śr mismunandi įttum taka į įkvešnum mįlum śt frį varšveislu sköpunarinnar, žar į mešal mį nefna ófędd börn og misnotkun į genum og kjarnorku.
**) Lķta mętti į žetta sem sérstaka 'pan-en-theistic' sżn („Guš er einnig ķ sinni sköpun") - skal ekki rugla saman viš algyšistrś („Guš er allt"). Beinustu tengsl į milli Gušs og sköpunar hans eru gerš möguleg af manneskjunni(sbr. Jóh 14:21, 14:23; 15), sem er mešvitašur um žetta tengingu og veršur sķfellt lķkari Jesś. Žaš aš njóta sköpunarinnar getur einnig leitt til Gušs. En slķkt „dulspekisköpun" getur afvegaleitt fólk ķ stašinn - ef Guš vęri ašeins orš fyrir manns eigin veraldlegu hluti.
****) Möguleikarnir į aš žróa vitund voru birtir ķ smįatrišum ķ hluta eitt ķ megintexta okkar, byggt į żmsum stigum ķ lķfi Jesś. Ķ dag getur manneskja til dęmis lęrt į mešvitašan mįta, ólķkt įšur, hefur mešfęddari möguleika, til aš bera betur kennsl į sambönd sķn viš umhverfi sitt og jöršina. Meš žvķ aš gera slķkt getur hann/hśn beitt „samtengdri hugsun" (hugtak notaš af Frederic Vester, samt meš öšrum formerkjum) eša „fjölžįtta hugsun" (hugtak notaš af Dörner til aš rannsaka flókin vistfręšileg sambönd), ķ staš fyrri „lķnulegri" eša „orsakabundinni" hugsun („"1 orsök → 1 įhrif"), sem er ekki hęgt aš beita ķ žessu samhengi. Sjį einnig eftirfarandi sķšur: „Vitund, heili og frjįls vilji mannsins", „Undirstöšuatriši sišferšilegra gilda", „Almenn kristin sjónarmiš ķ žjóšfélags- og félagsmįlum", „Kristni og heimspeki …"
Sjį einnig sķšu okkar „Grundvallaratriši sišfręšilegra gilda".
Til baka ķ atrišaskrįna..
Upphaf mannlegs lķfs
Ķhaldssamir og gagnrżnir kristnir menn hafa samsvarandi sżn į manninum, aš
mannlegt lķf hafi hafist meš getnaši.
Į margan hįtt sżnir biblķan mannlegt lķf sem einingu, frį sķnum
gušdómlega uppruna til įframhaldandi lķfs ķ gegnum kynslóširnar, žar į
mešal hins mismunandi žróunarstig einstaklingsins. Biblķan talar ekki um „lķf
įn gildis eša įn mannlega reisn", sama hvort um er aš ręša ófętt,
gamalt eša sjśkt fólk.
Ķ „Handbuch der christlichen Ethik" (žżsk handbók um kristna
sišfręši) nefnir Böckle prófessor vissa gušfręšinga sem geršu rįš
fyrir aš ķ staš getnašar hafi „bólfesting" įtt sér staš stuttu
sķšar.
Nśtķmavķsindi vill aš viš séum laus viš gildi en uppgötvanir žeirra
sżna ašeins „streymandi umbreytingu", eins og įstand frjóvgašrar
eggfrumu og fulloršins einstaklings. Hverjar sem kenningarnar eru varšandi
upphaf mannlegs lķfs eru žęr aš fullu leyti handahófskenndar. Til dęmis, fósturfręšingurinn
Erich Blechschmidt: hiš įšurnefnda „lög varšandi uppruna lķfs af
lķfi" sem gert er rįš fyrir af Haeckel - aš fóstriš sé aš
endurtaka dżrastig žróunar, er śrelt. Hvert lķffęri žróast ķ samręši
viš žann tilgang sem žaš hefur ķ manninum. Ķ dag mį taka upp višbrögš
fósturs meš ómskanna. Mannlegi erfšafręšingurinn L. Lejeune sagši
einnig aš genin ķ frjóvgašri eggfrumu innihalda žegar įętlun varšandi
lķfręna heild mannsins. Viš gętum sagt aš žau séu hin efnislega
hlišstęša žeirrar įętlunar. Heilarannsóknir, taugasjśkdómafręši
žróunar og sįlfręši veita svipaša innsżn. Heildręnar og fordómalausar
rannsóknir geta fundiš vitund og minni į sķfellt fyrri stigum.
Žessi gildi eru žvķ žżšingarmikil śt fyrir mörk trśarlegra hópa.
Žaš er sķšan önnur spurning hvernig į aš mešhöndla
svona gildi.
Į tķmum Gamla testamentisins žżddi bošoršiš „Žś skalt ekki morš
fremja" Önnur Mósebók 20 - į žrengri hįtt „Žś skalt ekki
myrša"; sķšan breyttust skošanir varšandi hvaš morš og manndrįp
eru. Į vķšari mįta er višmišum bošoršanna beitt ķ öllu mannlegu lķfi
og gręnmetisętur beita žvķ meira segja į dżr. Hin nśtķmalega nįlgun
hinnar žvertrśarlegu „Heimssišfręši"** inniheldur fyrirmynd af „menningu
sem viršir allt lķf".
Heišarlegar fęšingarmišstöšvar - žrįtt fyrir aš žęr ašstoši viš
fęšinguna, verša aš taka lķf viškomandi alvarlega meš öllum sķnum
erfišleikum, ótta, innri įtökum og svo framvegis, ķ staš žess aš
fordęma alla žį sem velta fyrir sér aš fara ķ fóstureyšingu. Konur taka
įkvöršun um fóstureyšingu ekki svo „aušveldlega". Einnig ętti aš
taka tillit til sameiginlegrar įbyrgšar manns og konu, ķ staš žess aš
eigna konunni bara vandamįliš.
Er markmišiš er aš lįgmarka fjölda fóstureyšinga er naušsynlegt, sem
žjóšfélag, aš greiša fyrir lķf meš börnum ķ žjóšfélaginu. Žaš
žżšir aš takast į viš félagsleg vandamįl ķ staš žess aš bśa til
fleiri byršar fyrir žį fįtęku, sem eru orsök margra fóstureyšinga ķ
dag.
Lagalegar spurningar*:
Jesśs Kristur studdi sišfręšilega hegšun byggša į mešvitušum
įkvöršunum, ķ staš žess aš vera ašeins ķ gildi sökum ytri laga eša
hefša, eins og stašan var į tķmabili Gamla testamentisins. Lagavišmiš geta
samt sem įšur stutt viš sišfręšilegar spurningar, eins og mannkyniš hefur
reynt į mörgum svišum lķfs.
Refsiréttur, strangur eša frjįlslyndur, viršist hafa lķtil įhrif į
fjölda fóstureyšinga į heimsvķsu. Žvķ, eins og įšur hefur veriš nefnt,
eru ašrar ašgeršir naušsynlegar.
Fóstureyšing ķ samhengi erfšatękni og
ęxlunarlęknisfręši.
Vķsindalegar rannsóknir og tęknifrjóvgun „eyšir" einnig fóstrum. Ķ
sumum löndum er slķkt takmarkaš af lögum. Nżlega hefur
hreišrunargreiningin orsakaš nżja freistingu til aš skapa frekari orsök
fóstureyšinga.
Afleišingar fyrir önnur lķfssviš.
Žegar verndun lķfs er fyrirhuguš ętti mašur aš minnast į hęttur fyrir
fędda eša fulloršna einstaklinga, sérstaklega įhęttur, sem eru hęttulegar
bęši fyrir fętt og ófętt lķf į sama tķma. Umhverfisvandamįl hafa slęm
įhrif bęši į męšur og fóstur, sem eru viškvęmari en fulloršnir
einstaklingar. Hreyfingar til verndar ófęddu lķfi ręddu vanalega ekki žetta
mįl. Į sama hįtt ręddu umhverfissinnar ekki vandamįl tengd
fóstureyšingum. Til dęmis, hafši žżski sjónvarpsmašurinn Franz Alt
žegar įhyggjur af žessu įriš 1985.
*) „Vegir Krists" er ekki pólitķsk heimasķša. Viš
erum ekki į móti neinum og höfum engar pólitķskar kröfur. Į žessari
sķšu upplżsum viš žig bara um almenn višmiš.
**) Sjį einnig aukasķšu okkar „Grundvallaratriši
sišfręšilegra gilda".
.
Tengslin į milli hinnar heilögu ritningar.
Jesśs Kristur og lęrisveinar hans vķsušu oft til hinnar heilögu ritningar sem hlustendur žeirra žekktu. Slķkt į viš Gamla testamentiš. Žaš hefur aš geyma sköpunarsöguna, bękur varšandi sögu gyšinganna, spįmannleg skilaboš, apokrżfu bękurnar o.s.frv. Jesśs og lęrisveinar hans sögšu aš starf žeirra var ekki ętlaš aš ógilda Gamla testamentiš, heldur hefšu žeir heldur ekki bara komiš til aš tślka ritningarnar. Lķf ķ beinu sambandi viš Guš og Krist er ķ hśfi. (Sjį einnig „Grunnatriši sišferšilegra gilda" og meginhluta texta „ways-of-christ.net".) Žetta leišir til nżrra sjónarmiša, samanboršin viš Gamla testamentiš.
Ķ Nżja testamentinu eru margar óbeinar tilvķsanir til annarra trśarlegra skošana žess tķma. T.d. er Jóhannesargušspjalli oft beint til žeirra er žekkja dulspeki til aš śtskżra fyrir žeim hvernig kristnar kenningar kvķslast śt og meš notkun žeirra eigin „tungumįls". Einfalt dęmi um žetta er „Hann er hiš sanna ljós..." ķ Jóh 1. Sum af bréfum Pįls taka žekkinguna meš ķ reikninginn sem fólk hafši hvaš varšar hina gömlu dultrśarsiši, sem žaš žekkti stundum betur heldur en gyšingalegar hefšir. Einstaklingur sem žekkti ekki slķkt myndi ekki taka eftir žessu. Žessir kaflar śr Nżja testamentinu fordęma ekki ritningarnar sem eru ekki gyšingalegar meš öllu. Fordęming er einungis beint ķ įttina į śrkynjušum trśarreglum og misnotkun žeirra til aš vara fólk viš slķku leišum. Hin eldri og réttari leiš gušspjallabošunar var aš ręša viš fólk žannig aš žaš skyldi žaš ķ staš žess aš ętlast til žess aš žaš gleymdi bakgrunni sķnum. Slķkt er lķklegra til aš skapa frekari bresti ķ sįl žeirra ķ staš endurlausnar, sem lęknar bresti og gerir fólk heilt. Ekki var til žess ętlast aš fólk af öšrum uppruna tęki upp gyšingatrś og komiš var fram viš slķkt fólk į jafnréttisgrundvelli. Samt sem įšur voru deilur um slķkt į mešal lęrisveinanna, deilur sem eiga sér enn staš ķ dag.
Į žeim tķma krafšist starf Jesśs af žessum toga forsögu žess aš mašur trśši į Guš og bar von ķ brjósti varšandi mikla breytingu ķ Ķsrael og ķ heiminum, eins og spįš var fyrir um af lęrisveinunum. Sķšan žį hefur žaš oršiš mögulegt aš kynna kristnar kenningar į grundvelli annarra trśarlegra hefša ķ staš žeirra sem finna mį ķ Gamla testamentinu. Į fyrstu öldunum fóru til dęmis fram tilraunir ķ žessa įtt byggšar į Zaražśstra-eingyšistrśnni. (...) Viš munum samt sem įšur ekki reyna aš dęma žessa tilraunir hér.
Gyšingatrś hefur getiš af sér margar ašrar ritningar, fyrir utan hina hebresku biblķu, į borš viš Talmśš meš lögspeki Mishna og skżringarnar (Gemara) - bįšar voru žęr til ķ śtgįfum Babżlonķu og Jerśsalem. Nokkur vandamįl koma upp žegar samsvarandi hlutar gyšingdóms reyna aš beita hinum 613 lögum (Halacha) formstefnulega ķ staš žess aš horfa į ašstęšurnar ķ ljósi įstar Gušs, laus viš fordóma. Mešhöndlun kirkjulaga og jafnvel veraldlegra laga ķ ašaldrįttum getur skapaš įlķka vandamįl. Einnig eru grunnritningar sérstakra skóla, sérstaklega dulspekibękur kabbalisma Zohar (Sohar) / Sepher Jezirah. Žessar bękur eru sagšar eiga uppruna sinn į 13. öld. Žęr gętu samt sem įšur veriš enn eldri. Žęr minna jafnvel į Forn-Egyptaland. Ķ dag er gyšingaleg dulspeki einnig til.
Kenningar Gušs.
„Guš Abrahams" var talinn vera persónulegur Guš
fjölskyldunnar, ęttbįlksins og žjóšar Ķsrael, og einnig Guš alheimsins.
Meš tķmanum fékk žessi trś eingyšistrśarlega mynd (ašeins einn Guš),
sem sķfellt var skķrskotaš til af lęrisveinunum.*
Ķ upphafi kallar Gamla testamentiš Guš „Elohim". Žaš žżšir
„skapandi Guš", en ekki efnisleg vera utan jaršar meš erfšatękni
eša eitthvaš ķ žį veru, eins og sumar bękur velta fram ķ dag. (Vafasöm
įhrif viršast hafa komiš fram į svišiš sķšar.) Tįknfręšilegu oršin „Elohim"
og „Allah" (ķslamskt) hafa įn nokkurs vafa sama mįlvķsindalega
uppruna; „El" śr kanversku einnig.
Nafniš Jahweh/Jehóva birtist sķšar ķ Gamla testamentinu. Žegar Guš kom „nęr" į įkvešnum tķmabilum er sagt, samkvęmt dulspekilegum og mannśšlegum heimildum į borš viš J. Lorber og R. Steinar, aš upplifunin um Guš sem Jehóva hafi komiš upp. Žżšingarnar nota samt sem įšur alltaf sama nafniš fyrir Guš og vöntun er į upplifunum fólks į mismunandi tķmum sökum žess. Hin raunverulega upplifun Gušs sem Jehóva hefur įbyggilega stundum veriš hulin og neikvęšar verur gętu oft hafa veriš ekkert annaš en fólk į villigötum. Margar nśtķma ruglingslegar kenningar myndu finna lausn sķna, ef tekiš vęri eftir žessu sjónarmiši. Žetta er fyrirbrigši ķ mörgum trśarbrögšum, aš t.d. fólk meš veika trś, sem var fullt af hatri, var ekki tilbśiš aš breyta skošunum sķnum ķ gegnum orš lęrisveina. Žvķ vķsa ekki endilega allar sögur Gamla testamentisins til hins raunverulega „Jahweh" og til „YWHW" eins og lżst hefur veriš af J. J. Hurtak prófessor/Bandarķkin. En žaš žżšir ekki aš hvert atvik sem sagt er frį ķ Gamla testamentinu megi meta meš mannlegri rökfręši nśtķmans. Guš veit betur en viš, hvaš hann gerir og af hverju og hvaš hann vill aš fólk geri og af hverju.
Messķasartrśin og Kristur.
„Christos" er oršiš fyrir hinn spįmannlega „Messķas", sem žegar hafši veriš minnst į ķ „Sjötķumannažżšingunni", hinni grķsku žżšingu hebresku biblķunnar, skrifuš af gyšingum fyrir gyšinga ķ kringum 3. eša 2. öld f.Kr. Žetta er žvķ enginn skįldskapur heilags Pįls eins og sumir nśtķma rithöfundar höfšu tališ. Rollurnar, sem fundust ķ hellum nęrri Daušahafinu (Qumran), sżna aš gušręknir gyšingar į įratugunum og öldunum fyrir Krist höfšu bešiš eftir Messķasar-frišarrķki, eins og śtlistaš er ķ Jesaja 11; sjį einnig Jer 31, 31-34. En į žeim tķma voru mismunandi skošanir varšandi ešli Messķasar, alveg eins og lęrisveinar Jesś įttu erfitt meš aš skilja aš hiš nżja „rķki" vęri ekki einfaldlega rķkisuppreisn gegn Rómverjunum, heldur andleg žróun sem breytir öllu, „himnarķki". Sjį Hebreabréfiš.
Samfélag Qumran er oft sagt hafa tilheyrt
Essenic-reglunni, hinn žrišji skóli gyšinga į žeim tķma fyrir utan
farķseia og saddśkeosa. Žaš var sjįlfstętt samfélag, nįlęgt essenic
kenningum. Žeir höfšu góšar tengingar viš alls konar mismunandi skóla.
Ekki einungis hina frišsömu Essenia heldur einnig hina sjįlfstęšu, herskįu
selóta, og farķseia ķ Jerśsalem (sem fęršu žeim skrį yfir sjóši
musterisins; litiš var į Qumran-fólkiš sem įreišanlegt žrįtt fyrir aš
žaš hafši ašrar skošanir.) „Stytta samfélagsins" 1QS geymdi
lżsingar af Messķasi sem bešiš var eftir. Bešiš var jafnvel eftir tveimur
Messķas eša tveimur ęttarmeišum af Messķas. (Samkvęmt lögum žess
tķma passaši lżsingin viš Jesś Jósef frį hśsi Davķšs og Marķu frį
kennimannslegu lķnu Aarons, žetta sjónarmiš minntist einnig Carsten Peter
Thiede į, sem vinnur meš rollurnar fyrir fornleifadeild Ķsrael.)
Svo viršist sem spįdómur Mķka 5,1, aš Messķasinn myndi koma frį Betlehem,
aš ekki hafi veriš tekiš eftir honum eša hann ekki talinn vera mikilvęgur
fyrir hina Messķaslegu-hreyfingu žess tķma. Matteus minnist samt sem įšur
į uppruna Jesś. Sumir kalla slķkt fljótfęrnislega „uppfinningu"
Matteusar žvķ Jesśs įtti aš hafa įtt heimili ķ Nasaret sem er langt ķ
burtu. **
Kaflinn ķ Danķel 9:25 er oft tengdur Kristi: 69 „vikum" frį fyrirskipunum um aš byggja ašra Jerśsalem - sjį Nehemķabók 2:18; ķ kringum 445 f.Kr. - til dauša hins (2.) „smurša". Ef žessar „vikur" eru ķ raun „vikur ķ įri" (mišaš viš „sabbatsįr") myndu žęr benda til tķma ķ kringum krossfestingu Jesś.
Sameiginlegar hugmyndir gyšingalegra og kristinna
trśfręšinga varšandi Jesś.
Margir nśtķma gyšingalegir og kristnir trśfręšingar hafa
komist aš sameiginlegum nišurstöšum varšandi Jesś:
- Aš hann var raunverulegur, sagnfręšilegur einstaklingur,
fęddur ķ Nasaret ķ Galķleu, sonur og Jósefs og Marķu og ólst upp ķ hśsi
meš bręšrum og systrum.
- Aš hann var skķršur af Jóhannesi skķrara og eftir žaš
fann žörf opinberlega ķ žessu samhengi aš byggja upp Jesś-hreyfinguna.
- Aš, sem farandprédikari, kenndi hann hvernig bišja ętti til
hins eina Gušs og hvatti fólkiš til aš išrast frammi fyrir gušsrķki.
- Aš hann framkvęmdi mörg lękningarkraftaverk, til dęmis
fyrir fólk sem žjįšist af andlegum sjśkdómum, og aš hann var sérstaklega
višurkenndur af žeim sem voru lįgt settir ķ žjóšfélagi žess tķma, t.d.
žeim fįtęku, konum og sjśku.
- Aš hann lenti ķ deilum viš gyšingalega fręšimenn ķ Galķleu og
Jerśsalem žar til hann var lķflįtinn į ofbeldisfullan mįta af
Rómverjunum.
Įkvešinn įgreiningsmįl rķkja į milli gyšinga og kristna
menn:
- Hvort Jesśs hafi veriš hinn spįmannlegi Messķas og
nįkvęmlega hvernig sambandiš er į milli Jesś og Gušs.
- Hvernig lķta eigi į krossfestinguna og upprisuna.
- Hvernig skilja eigi hiš kristna hugtak hins ķtarlegra „fólk
Gušs" sem nęr śt fyrir gyšinga.
(Fyrir utan žetta mį einnig finna gyšinga og kristna menn sem
bśa yfir öfgakenndri gagnrżni į hendur hver öšrum. Hvaš varšar
žvertrśarlegu oršręšuna skipta žeir litlu mįli.)
(...)
- en žaš eru einnig Messķasargyšingar sem višurkenna Jesśs sem messķas.
Hugmynd kom frį R. Steiner sem erfitt er aš skilja ķ
gušfręši sem takmörkuš er viš skilgreiningu į kristinni trś eša
gyšingdómi sem trśarleg samtök, en mögulega er hśn enn įhugaveršari
fyrir önnur menningarstig. Kristur sem vera, sem var žekkt į mešal
forkristinna vitringa, sem tjįši sig sem Vishwas Karman hjį hindśum, sem
Ahura Mazda parsa, sólarveran Ósķris Egypta, hinn keltneski Belemis = Baldur
og Apollo. Sjį kaflann „Ķ upphafi var Oršiš" og einnig meginhluta
texta „Vegir Krists".
Einnig mį skoša Kristsfręši Rudolfs Steiner, į mešal annarra hluta safn
af erindum: (athugiš hvort fįanlegt į ensku): „Spiritual beings in
celestial bodies", įriš 1912; „Preliminary stages for the mystery of
Golgatha", įriš 1913, įriš 1914; „From Jesus to Christ", in
1911; „Christology". **)
Fyrir 2000 įrum sjįum viš lķkamlega holdgun Krists į jöršinni, sem męlistiku, į tķmamótum ķ žróunar heimsins, tekur žetta og mannkyniš sjįlft, žar į mešal žau aš nżju inn ķ sitt lķf. Gömlu trśarreglurnar voru sérstaklega śrskynjašar, alveg eins og kristin trś varš sķšar yfirboršskennd, žó aš rannsókn į žessu vęri einnig įhugaverš. Kristur sżndi sjįlfan sig sem eitthvaš sem samsvarar ekki hlutverkinu sem stundum er ętlaš honum sem įbyrgšarašili valds sérstaks trśarlegs samfélags, vera sem stóš fyrir hiš endurnżjaša mannkyn, hinn „nżi Adam" frį Golgata.
Sį sem er óviss um kennimark Jesś / Messķasar / Krists getur spurt Guš žess ķ bęnum til aš öšlast meiri skilning.
*) Sjį Hans Küng, Judaism. Past, Present and Future fyrir rannsókn į žróun gyšingdóms frį uppruna hans til harmleiksins frį 1933-1945 og til nśtķmans. Hann gerir samžętta rannsókn sem samžykkir innihald ritningarinnar sem heimild er varšar samhengi, žrį fyrir fornfręšilegar og gagnrżnar trśfręšilegar rannsóknir, sem vitir sumum kristnum mönnum og gyšingum įstęšu til ķhugunar. (Viš samžykkjum ekki allar afleišingar gagnrżninnar sagnfręšilegrar rannsóknar. Til dęmis viršast sum atvik ķ kringum Jesś ašeins vera huglęgar upplifanir. Küng er samt sem įšur opinn, hefur enn ekki rannsakaš slķkar upplifanir.
** Žaš vęri einnig mikilvęgt fyrir tķma
Gamla testamentisins aš fį gagnlegar vķsbendingar ķ gegnum rannsóknir, ef
innblįsin skrif meš framtķšarsżn vęru tekin meš ķ reikninginn og tekiš
vęri tillit til žeirra sérstöku eiginleika. Ķ žessu tilfelli fyrir utan
Rudolf Steiner, til dęmis, Anna Katharina Emmerich, „Das Geheimnis (Die
Geheimnisse) des Alten Bundes" (į žżsku; mögulega einnig į ensku).
Varšandi tķmann į undan Miš-Asķuflóšinu og tķma
Nżja testamentisins, sjį til dęmis bękur dulspekingsins Jacob Lorber:
www.lorber-verlag.de (einnig eru margar bękur žżddar į ensku); og Rudolf
Steiner. Ef mašur samžykkir vitnisburš kristinnar dulspeki getur mašur
gleymt kenningum sumra fręšimanna sem lżsa žvķ aš Jesś hafi aldrei veriš
til sem raunverulegur einstaklingur eša aš hann hafi ekki veriš meira en
farandprédikari.
.
Sķšur okkar er varša önnur trśarbrögš eru framlag til betri skilnings og žvertrśarlegrar umręšu. Grundvöllur hlutans um kristna trś er sjįlfstęš rannsókn, žar į mešal hiš gamla andlega dżpi. Hin gamla persneska trś Zaražśstra er ekki lżst ķtarlega, en nokkur sjónarmiš eru dregin fram, sem eru mikilvęg ķ žessu samhengi.
Zaražśstra
Ķ dag višhalda parsarnir, meš sķna heilögu ritningu Zend Avesta,
upprunalegum Zaražśstra-kenningum. Fręšimenn innan žessara trśar į
Indlandi komust aš žvķ aš grķski sagnaritarinn Herodotus hafši rétt fyrir
sér, (hinn fyrsti) Zaražśstra var uppi žśsundum įrum į undan Kristi.
(...)
Zaražśstra sameinaši andlega hreinsun og jįkvętt višhorf ķ garš
efnislegs lķfs (...). Einnig tóku trśarbrögš žeirra ekki bara į barįttu
į milli ljóss og myrkurs (...). Heldur stóš einn persónulegur Guš, hér
kallašur Ahura Mazda, fyrir ofan alheimsafliš. Ahura Mazda er bešinn
ašstošar ķ gegnum żmsar engilverur - tilvist žessara vera žżšir žvķ
ekki aš žetta sé fjölgyšistrś. Hugtakiš yfir ópersónulegri hliš Gušs
var „Ahu".
Heimilisfang fyrir flestar andlegar rannsóknir varšandi žessi
trśarbrögš: Mazdayasnie Monasterie, Mustafa Bldg., Sir Pherozeshah Mehta Rd.,
Bombay 400001, India. ( www.indiayellowpages.com/zoroastrian ;
mazocol@hotmail.com ). Einnig er bent į aš bękur vestręnna
Zaražśstra-fręšimanna lįta oft ķ ljós hugsanir žeirra um žį menningu.
(...) Meirihluti žessara trśarbragša hefur aš sjįlfsögšu tapaš mikiš af
upprunalegri andlegri „dżpt" sinni, sem žarf aš enduruppgötva ķ dag,
eins og ķ öšrum trśarbrögšum. (...)
Sumir ķslamskir trśfręšingar ķ Ķran višurkenna einnig parsa sem „fólk ritningarinnar" alveg eins og gyšinga og kristna menn; sem žżšir ekki „trśleysingjar" heldur fólk sem trśir į sama Guš, en oft var minnt į žennan Guš af lęrisveinum sķnum. (...)
Sišareglur į hinum andlega vegi.
Hin sišferšilegu gildi eru įlķka og ķ öšrum trśarbrögšum heimsins:
Góšar hugsanir, góš orš og góšar dįšir. (...).
Jesśs Kristur, fyrir kristna menn, ašstošar fólk viš aš
endurtengjast Guši.
Įhangendur kenninga Zaražśstra višurkenna aš annaš fólk hefur ašra trś,
žvķ reyna žeir ekki aš loka fólk frį trś sinni.
.
Hin žvertrśarlegra umręša
Žessi sķša er framlag til betri skilnings og til žvertrśarlegrar umręšu eins og hefur fariš fram ķ mörg įr. Žessari athugasemdir gera ekki tilraun til aš lżsa ķslam sem heild. Žaš eru einnig mismunandi stefnur innan ķslam.****
Kóraninn og önnur „trśarbrögš bókanna"
Ķslam žżšir „framseldu žig vilja
Gušs", einnig „(trśarleg) hollusta".
Hin heilaga bók ķslam, Kóraninn (Quran)
er talin eiga upptök sķn ķ gušdómlegri andagift, mišlaš ķ gegnum
spįmanninn Mśhameš (Muhammad) af englinum Gibril
- oft lagšur aš jöfnu viš Gabrķel erkiengil, sem
einnig er žekktur ķ kristinni trś. Hinn heilaga Kóran ętti skilja sem
mikilvęgustu ritningu ķslam. Frekari hefšir („Sunna", oršrétt: „hįttur")
meš ummęlum/frįsögnum frį spįmanninum (Hadith-safniš) eru mikilvęgar
viš tślkun Kóransins. Jafnvel spįmašur, ķ sinni einstaklingsbundnu
hegšun, er manneskja og enginn Guš. Fólk ętti aš hafa ķ huga aš
žaš eru alveg eins margir mśslimar sem žekkja ekki hina heilögu ritningu
eins og kristnir menn sem žekkja ekki biblķuna.
Kóraninn fjallar stundum beint um kristna menn og gyšinga sem „fólk ritningarinnar..." (fólk bókarinnar, til dęmis sśra 4 ,171* ) og sem „Žiš börn Ķsrael". Žeir geta žvķ haft įhuga į žvķ sem er skrifaš ķ hinni heilögu bók žrįtt fyrir žaš aš flestir žeirra fįist yfirleitt ekki viš žaš. Trśarbragšavķsindi rannsaka hina heilögu ritningu allra trśarbragša og sagnfręšilega žróun į tślkun žeirra** - į mešal annars. Rannsaka ętti samt sem įšur hina heilögu bók meš viršingu. Einn hluti ķslamskra skżrenda Kóransins skrifaši aš til sé upprunalegur Kóran, varšveittur af Guši į öruggum staš, ašeins ašgengilegur af hreinum englum og hreinum spįmönnum; annar hluti žeirra tślkaši sem svo aš lesandi Kóransins į jöršu ętti aš vera ķ hreinu įstandi.
Litiš er į spįmanninn sem svo aš hann hafi veriš sendur um
tķma (eša um tķma ķ eša į milli; önnur žżšing:
eša eftir įkvešinn tķma),
žegar spįmenn vilja (sśra 5,19*). Kóraninn gerir greinarmun į
milli „trśmönnum" į kenningum Mśhamešs spįmanns,
og „fólik ritningarinnar"; og „trśleysingja". „Fólk
ritningarinnar" er ašallega gyšingar og kristnir
menn hvers trś, fyrir utan mśslima, er byggš į sömu
hefšum; stundum einnig įhangendur kenninga Zaražśstra (parsar; „Magus"
sśra 22,17*). Kóraninn višurkennir kešju „spįmanna", sem
kenna allir Einn Guš, Dómsdagur ķ
framhaldslķfinu og bęnir fyrir fólki sķnu eša sķnum tķma (t.d. sśra
6,83-92; sśra 7; sśra 4,136*). Aš žvķ leyti aš
fólk sem ašhyllist žessi trśarbrögš trśi į sameiginleg grundvöll,
Kóraninn kallar žį ekki trśleysingja (t.d. sśra 5,48*). Į
fyrstu öldum ķslam voru kristnir menn og gyšingar ekki neyddir til aš
snśast til ķslam - samkvęmt kenningum Kóransins, „Ķ trśarbrögšum er
engin žvingun", sśra 2,256.
Abraham er talinn vera einn af „Hanifunum" sem fann trś
į ašeins einum Guši, til dęmis sumir einsetumenn.
„Allah" sem hiš ķslamska heiti Gušs - frį hinu for-ķslamska
arabķska „al-ilah" - hefur meira segja, sem semķskt orš, nįnast
örugglega sama uppruna og nafniš „Elohim", eitt af nöfnum Guš ķ
Mósebókum (į hebresku).
„Trśleysingjar" (oršrétt: „Coverer") tilheyršu strangt til tekiš fjölgyšistrśarreglu - hjįgušadżrkun, sem Mśhameš baršist gegn ķ Arabķu og sem biblķan varaši gyšinga og kristna menn viš. Ķ vķšara hįtt lķtur ķslam nśna į žetta fólk sem trśleysingja, sem trśir ekki į einn Guš og dómsdag. Stundum er hugtakiš notaš til alhęfingar į rangan mįta fyrir alla žį sem eru ekki mśslimar, stundum jafnvel af mśslimum yfir hina skólana.
Jesśs Kristur ķ Kóraninum
Fyrir utan biblķuna er einnig minnst į Jesś ķ Kóraninum (7. öld) žar sem żmislegt er eins en einnig skarast żmislegt į. Hér er vakin athygli į žvķ aš Kóraninn višurkennir Jesś sem spįmann, sem sendiboša frį Guši, og sem „Orš" Gušs įn skilgreiningar, og sem „andi Gušs" (sśra 4,171*), „skapašur eins og Adam" (sśrur 2, 3, 5* ...). Žetta er meira en sumir kristnir gušfręšingar ķ nśtķmanum višurkenna sem sjį ašeins Jesś sem hinn félagslega umbótasinna! Jesśs ašeins sem son Gušs - kristnir menn į tķmum Mśhameš hugsušu žetta sér mjög lķkamlega - ķ samhengi seinni kenninga um hina heilögu žrenningu sem var ekki višurkennd af Kóraninum. Kristnir menn, sem gįtu óyggjandi skżrt hina upprunalegu merkingu žannig aš einhver sem kęmi annars stašar frį myndi skilja žaš, voru ekki margir į žeim tķma (t.d. sśra 6,101*). Ķ Róm 1:4 er sagt aš Jesś hafi veriš „auglżstur" sem sonur hans andlega krafts og žvķ ekki fęddur. Kristnir menn gętu veriš sammįla hinni ķslömsku sannfęringu um aš Guš er óborinn og var ekki „borinn" en „skapaši" Jesś. Hiš grķska hugtak „logos" sem notaš er ķ biblķunni fyrir gušdómlegan uppruna eša leišangur Jesś Krists var žżtt ķ gušspjöllunum sem „Oršiš" sem notaš er yfir Jesś ķ Kóraninum. Gętu andagiftir Kóransins haft aš geyma leyndardóma sem enn hafa ekki veriš uppgötvašir af mśslimum né kristnum mönnum sem hugsanlega leiša til tilgangslausra deilna um hugtök? Einnig žar sem kristnir menn birta žessar kenningar ķ oršum, sem veršur aš skilja sem einhverja fjölgyšistrś, er slķkt ekki ķ samręmi viš kenningar Jesś: „Bišjiš hann (Guš) um ķ mķnu nafni (vķsaš til Jesś" - Biblķan, Jóh 15:16. Ķ lķfi Jesś snżst allt um einn Guš en ašeins Jesś getur leitt fólkiš til hans.
„Logos" (grķska, ķ Jóhannesargušspjalli „Orš Gušs" hér tengt viš Krist) birtist ķ žżšingu Parets į Kóraninum (į žżsku) óhįš Jesś. Ašrar śtgįfur Kóransins skilja žaš sem „mįlefni" Gušs eša „fyrirskipun" (sśra 13,2 og 13,11*).
Ķ Kóraninum er litiš į Jesś „sem Adam", sem var skapašur frį jöršunni (sśra 3,59*); og talaš um sendiboša frį anda Gušs til aš fęša Jesś (sśra 19,17-22*). Hin kristna śtgįfa segir einnig frį engli sem tilkynnir fęšingu Jesś af heilögum anda til Marķu mey. Einnig segir Kóraninn aš Jesś hafi veriš efldur af hinum heilaga anda/anda heilagleikans. (sśra 5,110*).
Samkvęmt Kóraninum tilkynnti hinn ungi Jesś upprisu
sķna (sśra 19,33*); hér er Kóraninn žó hugsanlega aš vķsa til
dómsdags og upprisu žeirra er trś sem oft er minnst į ķ Kóraninum (sjį
aš nešan; sśra 4,159*). Kóraninn segir aš Jesś hafi veriš tekinn
lifandi upp til Gušs (sśra 4, 157 - 159, sśra 3,55*).
Mśslimar og kristnir menn eru ekki sammįla hvaš varšar hvort
Jesś hafi veriš krossfestur, dįinn og unniš bug į daušanum įšur en hann
fór upp til himna, eins og kristnir menn halda fram, eša hvort Guš hafi lyft
honum lifandi upp til himna, eins og mśslimar trśa. Bįšir hópar trśa žó
aš hann hafi ekki veriš „lįtinn" žegar hann reis upp (biblķan segir
til dęmis aš hann hafi rętt viš lęrisveinana sķna įšur en hann fór til
himna.)
Ķ sśrunum 3,55 og 5,48* er sagt „...ég mun gera hann hreinan"
og „...žiš muniš allir koma aftur til mķn og ég (Guš) mun įkveša hvaš
žiš voruš ósammįla um". Kristnir menn og mśslimar gętu žvķ bešiš
eftir lausn į eftirliggjandi rįšgįtum ķ staš žess aš deila um hluti.
Kóraninn hefur einnig aš geyma dómsdag og upprisu žeirra er
trśa. (t.d. sśra 36,77-83; sśra 69,13-37; sśrur 75,
99*). Žį mun Jesś snśa aftur og verša vitni aš eša
dęma fyrir žį er trśa į ritninguna (sśra 4,159; bera saman viš sśra
16,89*). Žeir - einnig žeir sem eru ekki mśslimar
-, sem trśa į Guš og į dómsdag, „og gera góšverk",
žurfa ekki aš óttast dómsdag (sśra 2,62; sśra 4,123-124;
sśra 7,170*). Samkvęmt Kóraninum og einnig
biblķunni er dómsdagurinn gušsverk, en verk manna, sama hvort žeir eru
kristnir, mśslimar eša gyšingar.
(Slķkur samanburšur į milli trśarbragša er ekki ętlaš aš setja
vafa į sjįlfstęši Kóransins.)
Sišferšileg grundvallaratriši
Hin sišferšilegu grundvallaratriši žessara žriggja
„Abrahams-trśarbragša" eru einnig tengd hvert öšru. Bošoršin eiga
sér einnig staš ķ Kóraninum en eru ekki talin upp į sama mįta, t.d
ķ sśra 17,22-39; sśra 5,38-40; sśra 2,188; sśra 4,135; sśra 2,195; og
sśra 17,70* (mannleg reisn). Kóraninn bannar til dęmis drįp į
saklausu fólki įn undantekninga (sśra 5,27-32*).
Hugtakiš „Gihad" („Jihad") stendur
einungis fyrir: bardaga, barįttu; merkingin „heilagt strķš" į
ekki uppruna sinn ķ Kóraninum heldur frį ummęlum Mśhamešs og stefnum
ķslamskra laga.*** Inn į viš, andlega og sišferšilega er vinna gegn illsku
manns kölluš „Great Gihad", mikilvęgara en öll ytri įtök. Beriš
saman kenningar Jesś, aš taka fyrst bjįlkann śr auga manns, mörg ytri
įtök myndu žį tapa grunni sķnum. „Gihad oršsins" er aš ręša
į frišsamlegan hįtt um trś manns. „Gihad handarinnar" er hiš virka,
leišbeinandi fordęmi žess sem trśir. „Gihad sveršsins", einnig
kallaš „litla Gihad" er ašeins leyfilegt til aš verja žį sem trśa
žegar žeir liggja undir įrįs (bera Kóraninn sśra 2,190*). En
finna mį „ofstęki" ķ tengslum viš önnur trśarbrögš ķ Kóraninum
(t.d. sśra 48,29; sśra 47,4*); hęgt er aš bera slķka įkafa"
kafla viš ašra kafla sem takmarka žį (til dęmis ķ trśarbrögšum er
engin žvingun", sśra 2:256).
Žaš eru ķtarlegar hefšbundnar reglur, t.d. hvaš varšar samband į milli
kynjanna, žar į mešal bann į giftingu viš žį sem ekki eru
mśslimar.
Hin ķslamska hefš inniheldur: „Yfirlżsinguna aš žaš sé
enginn annar Guš nema Guš (Allah), og aš Mśhameš sé spįmašur Gušs;
aš fyrirskipušum daglegum bęnum sé framfylgt (sśra 2,177*);
aš hinum įrlega föstumįnuši Ramadan sé fylgt (sśra
2,185*);
aš pķlagrķmaferš sé farin aš minnsta kosti einu sinni į lķfstķšinni (sśra
2,196*);
og aš 'Zakkat', hiš trśarlega framlag sé gefiš ķ
félagslegum tilgangi (sśra 2,177*)."
Ķ nśtķma-ķslam er ekkert mišlęgt vald, sem hefur įkvöršunarvald er varšar trśarlegar-sišferšilegar spurningar. Afstaša sem flestir virtir fręšimenn (ulama) hafa vęri lķklegast vķšast višurkennd.
*) Hin žżska žżšing Kóransins eftir Rudi Paret var notuš viš gerš žessarar greinar, meš žį egypsku žį mest notušu ķ ķslömskum löndum. Ašrar śtgįfur gętu tališ versin į annan mįta; žį geturšu finniš nefnd efnisatriši į undan eša eftir versnśmerinu ķ sömu sśru. Merking kaflanna śr Kóraninum hefur veriš yfirfarin meš ašstoš hins žżska Kórans og - athugasemda Adel Theodor Khoury, hvers žżšing er einnig višurkennd af mśslimum (til dęmis af dr. Inamullah Khan, į žeim tķma General Secretary of the Islamic World Congress.) Athugasemdir hans veita sérstakt ljós į hefšbundnar tślkanir ķslamskra stefna. Vandamįl er tengjast žżšingu hins gamla arabķska tungumįls Kóransins er ekki višeigandi hvaš varšar stašina sem minnst er į aš ofan en žį mį aušveldlega skilja.
***) Einnig voru kristnu krossferširnar" į mišöldum ekki byggšar į biblķunni heldur į mannlegum verkum og oršspor žeirra er slęmt hjį flestum evrópskum kristnum mönnum ķ dag.
****) (Til sbr. ķ ķslamstrś Kóran-sśran 164, vers. 125.)
Aftur ķ atrišaskrįna..
Hérna er fjallaš um sameiginlegan grundvöll og mismuninn į milli stefnum bśddatrśar og kristinnar trśar sem eru mešvitašir um sķna eigin andlegu dżpt. Sökum žessa veršur ekki ķtarlega fjallaš um lķf og kenningar Bśdda (500 f.Kr.). * Fjallaš er ķtarlega um mikilvęg atriši.
Kjarni upprunalegu kenninga Bśdda, sem er „Hinayana" bśddatrś, er enn byggšur į aš frelsa sjįlfan sig sķfellt meira frį öllu sem tilheyrir ekki kjarna manns. Löngun skilningarvitanna og hugans, sem leišir til žjįningar, skal višurkenna sem „aš tilheyrir ekki sjįlfinu" („anatta") og skal aš lokum hverfa og leiša til įstands uppljómunar. Žessu mį nį fram meš žvķ aš ašlaga lķf manns og meš žjįlfun, žar į mešal hugleišslu o.s.frv. Sérstaklega hinn sķšari skóli „Mahayana" bśddatrśar, sem varš einnig įgengt til dęmis hvaš varšar samśš fyrir öllum verum ķ staš hörfunar frį heiminum, misskildi oft žetta hugtak „ekki sjįlf". Žeir tślkušu žaš į žann veg aš ekkert „Ég" yrši eftir ef aš einstaklingurinn skilur viš hina lįgu, sjįlfselsku eiginleika. Žvķ hafa žeir tilhneigingu til aš tślka einnig uppljómun sem „ekkert". Bśdda sjįlfur talaši samt sem įšur um hęstu upplifunina (nķunda žrep): „Og ég ... sį (einnig) ķ gegnum eymd svęšisins 'Hvorki skilning né ekki skilning'. Meš tķmanum varš mér žaš ljóst og (ég) fór į stig hamingju viš afnįm skilnings og tilfinninga. Ég hef fengiš nęgju mķna af žvķ... Frį žeim tķma sem ég vann mér inn, eftir fullt brottnįm 'Hvorki skilnings né ekki skilnings', afnįm skilnings og tilfinning og aš vera ķ žvķ; og eftir aš ég bar kennsl į žaš skynsamlega voru įhrifin žurrausin" (Suttam of the Anguttara Nikaya 9, Nr. 41 ...).
Aš žvķ leyti sem mašur getur višurkennt aš Jesśs
Kristur fyllir einnig fólk andagift til aš hreinsa hęfileika sķna og aš
byrja į sjįlfu sér ķ staš žess aš gagnrżna samstundis ašra (sjį
meginhluta texta Vegir Krists). Hann samsamar ekki sig eša
lęrisveina sķna viš heiminn eša ašrar veraldlegar athafnir en lżsir žeim
į žann veg aš žeir tilheyri ekki heiminum, bersżnilegra heldur ķ hinni
upprunalegu bśddatrś, bśi og starfi ķ heiminum (Jóh 17), umbreytir
heiminum eins og hvati.
Ummęli Jesś og Bśdda varšandi lķfiš birta margt sem sameiginlegt er sem
sumir įlitu įratugum saman aš Jesś vęri aš kenna bśddatrś. Śtskżring
į žessum lķkindum žarf ekki aš ganga mann fram af manni af einhverjum ytri
ašila, eins og sumir fręšimenn sjį fyrir sér, jafnvel žó slķkt hefši
getaš veriš mögulegt. Viš gętum allt eins sagt aš hann kenndi eitt
af gömlu trśarbrögšunum. Ķ meginhlutanum er śtskżrt aš slķkt lķkindi
eru orsökuš af andlegum veruleika sem allir geta skynjaš sem hafa ašgang aš
honum įn žess aš herma hver eftir öšrum. Žegar öllu er į
botninn hvolft er um andagift aš ręša. Ef žetta er sagt žį į žetta
upptök sķn hjį ytri ašila. Įn žessa ašila vęri ekkert „eitthvaš"
eša „ekkert" eša „ekki ekkert", o.s,frv. Įn žessa ašila vęri
ekkert sem veitti frelsun žvķ frelsunin sjįlf vęri merkingarlaus įn žessa.
Frį žvķ sem er aš baki alls, huliš ķ öllu en er samt algjörlega fyrir
utan allt. Žaš sem er ósżnilegt sem hefur samt alla hluti aš geyma, og
veršur meira viš lok sköpunar heldur en viš upphafiš, eitthvaš sem, į
efnislegan mįta, er aš minnsta kosti eins mótsagnakennd og koan (dęmisaga ķ
zen bśddisma). Eitthvaš sem ekki er hęgt aš skilja meš fręšilegum
leišum. Jafnvel žó hęgt aš gera mannshugann nógu sveigjanlegan til aš
gera aš minnsta kosti óbeina tilraun***** eša aš mešhöndla žaš sem hefur
veriš séš aš innan. Žetta er sterkur punktur trśarbragšanna,
boriš saman viš efnishyggju - og eigingjarnt žjóšfélag, sem ekki er
notašur nógu oft. En lķkindi og viškoma į milli trśarbragša breyta ekki
žeirri stašreynd aš žau hafa öll sķna örlķtiš mismunandi vegi.
Į mešal kristnu dulspekinganna er verk Meisters Eckhart nęst austręnu ópersónubundnu stefnunni (Eastern impersonalism). Į mešal hugsanastefnum bśddista gętu kenningar Nichiren birst sem brś. Į mešal annarra indverskra heimspekinga er verk Sri Aurobindo, meš félaga sķnum, „móširin", nęst evrópskri persónuhyggju. Hann upplifši uppljómun og bar kennsl į, sżnilega į svipašan mįta og sumir kristnir dulspekingar, aš žaš er eitthvaš öšruvķsi en „ekkert" aš baki uppljómunarinnar. Hann talar um žaš „ęšsta" og vill fęra įkvešna hluta af žessu „ęšsta" nišur til jaršar Fyrir suma gęti Sri Aurobindo virkaš sem brś sem leišir aftur til kristinnar trśar, en til hins sanna kjarna kristinnar trśar, umkringir raunverulegt „kristiš nįm, og jafnvel afliš sem Jesśs sjįlfur sżndi viš upprisun sķna.
Hinn „endanlegi veruleiki" og spurningin um Guš.
Ķ gyšingdómi, kristinni trś og ķslam eru hęfileikarnir sem mašur žarf
aš hreinsa samt sem įšur tengdir syndum ķ sambandi viš Guš. Žetta
varšar žaš aš hafa trśarlegar, sišferšilegar reglur, aš vinna bug į
öllum eiginleikum sem ašskilja okkur frį Guši. Yfirleitt er sannfęringin,
įbyggilega einnig į mešal žeirra er ašhyllast bśddatrś, aš ķ bśddatrś
sé engin Guš. Žvķ vķsa sameiginlegar sišferšilegar yfirlżsingar
varšandi trśarbrögš ašeins til „sķšasta veruleika" fyrir utan hiš
efnislega lķf, višurkennt af öllum trśarbrögšum, hvaš sem slķkt žżšir
ķ hverju trśarbragšanna. Žetta er samt sem įšur ekki alveg rétt. Bśdda
sagši aldrei aš žaš vęri ekki neinn Guš. En į sķnum tķma einskoršaši
hann sig viš aš ręša um skilning er varšar hinn mannlega veg. Bśdda
svaraši spurningum hindśapresta varšandi Brahma, hinn skapandi guš hindśa:
„Ég žekki Brahma vel og heim Brahma og leišina sem leišir aš heimi Brahma
og hvernig Brahma komst ķ žann heim, ég žekki žaš lķka." - (Digha
Nikaya, 13. ręša - vķsar til andlegra upplifana, ekki bara aš žekkja
bękur hindśa.)
Brahma hindśa er ekki einfaldlega hęgt aš leggja aš jöfnu viš Faširinn
sem Jesśs Kristur kenndi. Brahma er frekar persónugerving įkvešinna
hęfileika Gušs sem komu upp į mismunandi menningarstigum meš tķmanum.
Brahma er ekki nafniš fyrir neikvęš öfl.
Hann ręšir um uppruna alls, jafnvel um uppruna hindśaguša. Um
hvaš er hann žį aš ręša? (Hvaš varšar Bśdda var uppruninn og
markmišiš greinilega ósżnilegt. Hin ósżnilega uppljómun eša hinn ęšsti
raunveruleiki er ekki „ekkert". Žaš er fyrir utan mannlegt
ķmyndunarafl. Athugiš: Kristin trś, gyšingdómur og ķslam veit aš žaš er
ekki til neins, eša jafnvel bannaš, aš gera lķkneski af Guši
Hérna finnum viš allt ķ einu hlišstęšu ķ kristinni
trś, gyšingdómi og ķslam sem er eiginlega ekki višurkennd. Öll
žessi trśarbrögš višurkenna aš žaš sé ekki til neins, eša jafnvel
bannaš, aš gera sér lķkneski af Guši - jafnvel žó įstęša bannsins sé
gleymd. Ķ gyšingdómi var ekki einu sinni heimilt aš gefa beint frį sér
hebreska nafniš yfir Guš. Sjį einnig į sķšu okkar Trś sem endurtenging
viš Guš, athugasemd 2) um erkitżpur.
Nśna žegar viš lķtum į elstu žekktu „eingyšistrś",
en undanfari hennar er mörgum įrum fyrr en gyšingdómur. Hér er um aš
ręša Zaražśstratrś ķ Miš-Asķu sem viš köllum „trś Nóa fyrir
flóšiš" (http://www.ways-of-christ.net/topics/parsism.htm) žį finnum
viš allt vel skilgreint: „Ahu" sem ópersónulegi, ósżnilegi en
raunverulegi guš og hinn betur žekkti „Ahura Mazda" sem Gušinn sem
litiš var meira į sem veru ķ gegnum alheimskrist. Žetta er ekki vel žekkt,
jafnvel ekki į mešal žeirra er ašhyllast Zaražśstratrś ķ dag, ķ
stašinn var žetta kannaš fyrir nokkrum įratugum sķšan af įhangendum
kenninga Zaražśstra į Indlandi.
Viš höfum beitt žessu upp aš įkvešnu marki ķ kristinni dulspeki. Žegar
„Sonurinn" eša Logos er tališ vera žaš fyrsta sem er skapaš
eša spegillinn sem endurspeglar Guš, bara mannlegt hugtak, en einhver sem
mišlar einhverju mjög mikilvęgu, einhverju sem tungumįl manna getur ekki
tjįš nógu vel. Jesśs sagši: „Enginn kemur til föšurins nema fyrir
mig." Žetta er heldur ekki aš fullu skiliš. (Į žessum tķma var Guš
Gamla testamentisins meira sem „Guš fólksins", į sameiginlegri hįtt,
ekki sem persónuleg hlišstęša manneskju.)
Gušspjöllin og Opinberunarbókin lżsa „föšurnum" sem hann hafi bęši hafiš sköpun og sem hann sé hennar lokauppfylling (Alpha og Omega). Hann er sagšur vera hafinn yfir sköpun og eiginleika hennar og žaš var ekki mögulegt aš nį henni į undan Kristi. Kristnir dulspekingar į borš viš Jakob Boehme sögšu, ķ samręmi viš žeirra raunverulegu upplifanir, aš žessi Guš vęri ekki bara hafinn fyrir sköpun hinnar efnislegu sköpunar heldur einnig hafinn yfir hina „fyrstu, himnesku sköpun". ** Tilraun flestra vķsindalega rita til aš bera saman trśarbrögš og sleppa žeim sem hafa djśpar andlegar upplifanir munu ekki veita mikla hjįlp. Įn žess er ekki einu sinni hęgt aš finna tungumįl sem hęgt er aš skilja bįšum megin viš boršiš. ***
Leiš bśddatrśar leišir til „uppljómunar" śt fyrir
žaš sem er fyrir handan, nokkuš sem er fyrir flesta žį sem ašhyllast
bśddatrś eins langt ķ burtu og dulspekisamband viš Guš er langt ķ burtu
fyrir flesta kristna menn.**** Bśddatrś kennir einnig aš „Bodhisattva",
sį sem er „frelsašur frį endurholdgun" geti a fśsum vilja komiš
nišur til aš hjįlpa mannkyninu.
Kristur reis upp til föšursins („Og gröfin var tóm..."; & Upprisa
& Uppstigning), og lofaši aš snśa aftur. Meš Guši og vegi hans hefur
gagnsķun frį hęsta gušdómlega rķki nišur til efnislega stigsins oršiš
möguleg.
Žaš gęti veriš žess virši aš minnast į Rudolf Steiner
hvaš žetta varšar. Hann sagši aš Bśdda fęrši kenningar um įstarspeki og
aš Kristur fęrši sķšan kraft įstarinnar.
Kraftur įstarinnar dregur allt aš lokum til baka, eša frekar
įfram, aš gušdómlegri fullkomnun. „Bišjiš föšurinn um ķ mķnu
nafni", tįknar ķ samręmi viš hann, ķ gegnum hann, hinn kristni vegur
leišir til žess Eina. Hérna er litiš į Bśdda sem nokkurs konar
brautryšjanda.
Sį sem vill višurkenna raunveruleikann gęti spurt Krist og/eša Bśdda į leiš sinni!
Bśdda ķ „Kalama Sutra": „Ekki lįta leiša žig..., ekki af oršrómi, ...hefšum, ... skošunum dagsins, ...valdi hinnar heilögu ritningar, ...einungis skynsemi og rökréttum nišurstöšum, tilbśnum kenningum og kosnum skošunum, ...įhrif persónulegs forskots,...valds meistara. En ef žś įttar žig sjįlf/ur...". (Sönn trś er lķkari višurkenningu og sannfęringu frekar en vitsmunlegu hugtaki.)
*) Kenningar Bśdda beint frį honum sjįlfum mį finna ķ ķtarlegri žżšingu K.E.Neumann,„Die Reden des Buddha: mittlere Sammlung" (Ręšur Bśdda: mešalsafn; į žżsku; lķklegast einnig žżtt į ensku); einnig ķ „längere Sammlung" (langt safn).
**) Fyrir fólk meš gušspekilega mįlnotkun er minnst į aš į gušspekilegan hįtt sé uppljómun eša Atman fyrir nešan hin gušdómlegu stig „paranirvana" (endanleg lausn) og „mahaparanirvana".
***) Hinn kristni dulspekingur Master Ekkehart lżsti žessari upplifun sem uppljómun, įn žess aš nota žetta orš, en munurinn var sį fyrir hann aš žetta var tengt žvķ aš hitta Guš.
****) Aš snśa aftur til Gušs meš kjarna vegarins ķ gegnum heiminn er į vissan hįtt eins og aš skila einhverju sem var žar allan tķmann. Hins vegar bętir žaš einhverju viš, sem var žar ekki įšur, eins og tveir aljafnir žrķhyrningar. Žessa žversögn er ašeins hęgt aš skilja ķ gegnum djśpa dulspekilega upplifun.
*****) Žaš eru einnig heimspekilegar hlišar. Ķ mahayana bśddatrś lżsti Nagarjuna ķ lżsingu sinni į Prajnaparamita aš lķta er hęgt į eitthvaš sem žaš sé satt, ósatt eša satt og ósatt, eša hvorki satt né ósatt – fjórir flokkar ķ staš tvķskipts annaš hvort/eša. Žar sem skynsemin megnar ekki aš skilja žetta aš fullu gęti žaš leitt til žess aš einstaklingurinn öšlast fręšslu śt fyrir žessa tvķskiptu rökleišslu sem leišir til sżnar frį öšru sviši vitundar. Žetta er įlķka og įhrif koans - dęmisögur - zen bśddatrśar (sjį aš ofan). Ķ evrópskri heimspeki er önnur leiš til aš vķkka hugann śt fyrir hiš gamla tvķskipa annaš hvort/eša: Rökfręši Hegels inniheldur einnig nżmyndun. Hśn gerir huganum kleift aš vera žjįlfašur til aš vinna bug į mótsögnum eša aušséšum mótsögnum og opna žvķ hugann fyrir hinum ęšri sannleika anda Gušs. Okkar kristna verkefni hefur į sjįlfstęšan mįta žróaš įlķka möguleika: mismunandi sjónarmiš geta innihaldiš hluta sem eru skiljanlegir og samanburšarhęfir frį heildręnu sjónarhorni, sem passa saman og vinna bug į aušséšum mótsögnum (tvķskipting).
Aftur ķ atrišaskrįna..
Sķšur okkar er varša önnur trśarbrögš eru framlag til betri skilnings og žvertrśarlegrar umręšu. Hérna er fjallaš um sameiginlegan grundvöll og mismuninn į milli hugsanastefna hindśa og kristinna sem eru mešvitašar um sķna eigin andlegu dżpt. Žetta er ekki tilraun til aš lżsa hindśatrś į ķtarlegan mįta. Mikilvęgir punktar verša ręddir nįkvęmlega.
Jesśs Kristur.
Ķ kenningum sem eiga uppruna sinn ķ hindśatrś er hugtakiš „Avatar"
į mismunandi svišum boriš saman, žżšir fólk sem er ekki į jöršinni til
aš taka framfarir sjįlft en er žar sjįlfviljugt, aš leggja af mörkum til
handa framförum žjóšar eša mannkyns; sem hluti af „gušlegri
fullkomnun". Munurinn į milli samfelldra „Avatara" aš žeirra mati
rennur oft saman; į mešan kristnir menn og gyšingar leggja įherslu į „Guš
sögunnar", žróunarhlišina og sérstakt hlutverk Messķasar ķ žessu
sambandi (hluti śr kaflanum „Ķ upphafi var Oršiš..." ķ meginhluta
okkar).
Žetta er samt sem įšur leyfileg nįlgun til aš skilja verkefni Jesś
Krists, ķ ljósi indversks hugarfars og oršasafns. Žvķ višurkenna oft
hindśajógar (meistarar) vķštękara hlutverk Jesś heldur en kristnir
gušfręšingar sem lķta į hann sem einfaldan mann og félagslegan
umbótasinna. En einnig eru til hindśar sem lķta į Jesś sem kennara. Mašur
ętti aš hafa ķ huga aš andleg dżpt kristinnar trśar tżndist aš hluta til
og žarf aš verša skiljanleg aš nżju svo aš gagnlegar umręšur geti įtt
sér staš viš önnur trśarbrögš. (Žessi heimasķšu vinnur aš slķku
ķ texta sķnum * ).
Jóga** og kristin trś.
Žegar velt er fyrir sér ummęlunum: „Veriš žvķ fullkomin eins og
fašir yšar himneskur er fullkominn" (Matt 5:48) er įhugaveršasta
umręšuefni hverrar trśar hvert hinn praktķski vegur leišir mann. Hvaš
varšar hindśatrś eru vegirnir eins margir og tegundir jóga sem reyna aš
leiša aš gušdómlegri fullkomnun sįlarinnar meš žvķ aš öšlast stjórn
į ytra og innra ešli mannsins.
Ķ žessu samhengi eru evrópskar andlegar
lęrdómsleišir sem geta innifališ tauga- eša vitundastöšvar sem žekkjast
ķ Jóga undir nafninu „chakras" (...). Ekki er sjįlfkrafa hęgt aš
lżsa žessum tilhneigingum sem ókristnum eins og kirkjurnar gįfu til kynna.
Hugmyndir į borš viš žessar žekktu kristnir gušspekingar žegar į
mišöldum (Johann
Georg Gichtel) og mį
nśna upplifa sem žęr séu ķ raun til - į sama mįta og nįlarstungupunktar
tilheyra ekki sjįlfkrafa „taóistum", žvķ punkta og lķnur mį nśna
męla meš rafmagni og skoša frį vefjafręšilegu sjónarmiši. (Śtdrįttur
śr "„Hinn heilagi įkafi" ķ meginhlutanum). Žaš er bók į
žżsku: Albrecht Frenz „Christlicher Yoga" (kristiš jóga) sem gerir
rįš fyrir aš kristin trś og jóga sé samžżšanleg.
Fyrir kristna menn er višhorfiš samt sem įšur ótvķrętt: eru ęfingar
taldar vera undirbśningur manns fyrir įhrif Gušs, eša telur mašur aš
ósekju aš fullkomnunin ķ Guši geti veriš knśin fram meš tękni (ęfingar
fyrir lķkama og öndun, syngjandi möntrur = mįttur hljóšs, einbeitingar,
hugleišslu, ...)?
Annar greinarmunur fyrir kristna menn: t.d. hugtök į borš viš „mįttur
Krists" eiga sér staš ķ Jóga, horfir mašur į lękningamįtt Krists
sem hluta af honum, fyrir utan įhrif manneskjunnar, eša er hann einungis
einangraš alheimsafl? Ef einhver tekur ekki beint į móti Kristi hvernig getur
hann/hśn žį vitaš aš upplifanir hans/hennar séu tengdar Kristi? (Aš
hluta til śr kaflanum „Spurningin um kraftaverkin" ķ megintexta okkur).
*
Einnig eru til upprunalegar kristnar leišir ķ staš ašferša sem ašlagašar
hafa veriš frį öšrum stöšum en žaš er enn veriš aš vinna śr žeim svo
žęr henti nśtķma okkar. T.d. hin gamla hefš réttrśašra munka frį
Athos-fjalli/Grikklandi („kyrie-eleison", „Drottinn, miskunna
mér") vęri kristin öndunar- og möntruašferš, ef hśn vęri skilgreind
į indverskan mįta (sjį „Žögnin ķ eyšimörkinni" ķ meginhluta
textans)*. Einnig er til įkvešin kristin leiš viš hugleišslu
varšandi gušspjöllin, žar sem žau eru grundvöllur megintexta okkar eins og
žvķ er lżst į aukasķšu „...Kristin hugleišsla" *.
**)Indverska oršiš jóga žżšir bókstaflega aš „aš tengjast" sem žżšir aš leita endurteningar viš upprunann, eins og latneska oršiš „re-ligion". Ašferšir hindśa viš aš žjįlfa lķkamann, hugann og andann.
Tegundir dulspeki ķ kristinni trś og hindśatrś.
Ķ dag eru įkvešin lķkindi į endurupplifun
krossfestingarinnar inn į viš eša „mišnętti sįlarinnar", hinn „dulspekilegi
dauši", umskiptin ķ gegnum „aušnina", įn nokkurs sem
einstaklingurinn getur hallaš sér aš (sem er nokkuš sem allir žekktir
kristnir dulspekingar, t.d. Master Ekkehart, hafa upplifaš į einhvern mįta),
hefur įkvešin lķkindi meš ofurreynslu Jóga, Nirvikalpa Samadhi eša
upplifun tómleika „uppljómunar". Kristnir dulspekingar veittu samt sem
įšur žį upplifun aš ķ eša aš baki žessa tómleika sé „eitthvaš",
t.d. Kristur eša Guš. Aurobindo sżndi aš žaš er mögulegt aš fara fram
śr „uppljómun" og ķ žaš sem er aš baki, einnig aš indversku
sjónarmiši. Į hinum kristna vegi gęti eitthvaš af allsnęgtum veriš aš
baki alls allt frį fyrsta augnabliki hins trśarlegs vegar žvķ veran Kristur,
eftir aš hafa veriš į jöršinni, stendur fyrir brś.
Žegar einhver eins og Aurobindo stendur andspęnis öflum
sem viršast hafa tengingar viš žróun Krists, en bakgrunnurinn er ekki til
stašar, er erfiš jafnvęgislist lįtinn ķ skķna. Slķkt er samt sem įšur
ómögulegt. Sumir gęti munaš eftir tilfellir hindśadrengsins, Sadhu
Sundar Singh, sem vissi ekkert um kristna trś, en eftir aš spyrja inn į
viš įkaft eftir Guši upplifši hann lifandi Krist. Sķšar var žetta
skrifaš ķ bękur. Einnig ķ hefšum hindśa-tantra birtist fólki sżn af
Kristi žegar vęnst hafši veriš indverskra guša ķ stašinn. „Andinn fer
hvert sem hann vill".
Žetta gęti ekki skipt mįli fyrir trśfręši bundna
kristindómi sem trśarlegt samfélag en žeim mun įhugaveršara fyrir önnur
menningarsvęši: vķsbendingin um aš R. Steiner sjįi Krist sem sólina, sem
ęšri vitringar žekkja, įšur en hann kom nišur į jöršina (Śtdrįttur
śr kaflanum „Krossfestingin..." ķ meginhlutanum). *
Varšandi hina mörgu Guši hindśatrśar gęti mašur velt fyrir sér
aš seinni tķma rannsóknir hafa gefiš til kynna aš „Gušir" margra
gamalla menningarheima, svo lengi sem žeir hafi ekki veriš „sérstakir
Gušir ęttflokks" eša mannlegar hetjur, hafi veriš hlišar į einnig
gušdómlegri veru sem sķšar var tilbešin sem sjįlfstętt goš. Žvķ eru
gamlar fręšilegar lżsingar į borš viš „fjölgyšistrś" ekki mjög
žżšingarmikil. Gyšingarnir höfšu, ķ hinum upprunalega hebreska texta,
mörg mismunandi nöfn yfir Guš og einnig yfir hęfileika hans. En žeir gengu
ekki svo langt ķ aš tilbišja žį sem mismunandi Guši. T.d. įhangendur
kenninga Zaražśstra (parsar) bjuggu einnig viš eingyšistrś. Į mešal
skóla hindśatrśar mį lķta į „Vaishnavites" sem eingyšistrś.
Ķ žessu samhengi er įhugavert aš merkja aš nżjar hugmyndastefnur eru til sem eru ekki sammįla hinum almennu įlyktunum varšandi hinn nįttśrulega, skyldubundna daušleika lķkamans, eins og Kristur: (...) T.d. indverski heimspekingurinn og Jógi Aurobindo og andlegur félagi hans, „Móšir" Mira Alfassa leitušu vķsbendinga į svipušu sviši... (Śtdrįttur śr kaflanum „Upprisan" ķ meginhlutanum). *
Kenningar varšandi „karma" og Guš.
Hindśar myndu kalla hina kristnu leiš varšandi félagslegar gjöršir
og mannkęrleik „karma jóga" (jóga varšandi hreinsun örlaga) eša „bhakti
jóga" (jóga įstarinnar). Vegi višurkenningar (žar į mešal
hugleišsla) mętti bera saman viš „jnana jóga".
Sį sem upplifir žetta lķf getur oršiš meira sem
órofa heild ef hann/hśn tileinkar sér višhorfiš aš vera leiddur ķ gegnum
lķfiš af Guši eins og gefiš er til kynna af Guši. Ef mašur hefur višhorf
vélręnna, virkra örlaga, sem kallaš er innan hindśatrśar jafnvęgi „karma"
žį getur lķfiš haldiš įfram ķ samręmi viš žessar meginreglur. Kristur
talar um aš leysa hlutina aš fullu en hann segir ekki aš slķkt žurfi aš
gerast hvaš varšar „auga fyrir auga og tönn fyrir tönn" (eins og
skrifaš er ķ Gamla testamentinu). Hiš nżja verkefni einstaklingsins fęr
forgang. Guš tekur ašeins aš sér žį möguleika sem geta oršiš gagnlegir
fyrir manneskjuna og hans/hennar umhverfi, žegar bśiš er aš leysa mįliš.
Aš rįša viš fortķšina er ekki lengur endir ķ sjįlfu sér og ekki lengur
žroskahvati. Hjįlp „aš ofan" varšandi samsetningu mismunandi
möguleika mannsins mį sjį ķ dag. (Śtdrįttur śr kaflanum „Krossfestingin"
śr megintextanum; žaš er einnig aukasķša tengd „kenningum um karma og
endurholdgun")*
Sišferšileg gildi.
Trśarbrögš heimsins eru mjög svipuš hvaš varšar sišferšilegar
meginreglur og žaš er į žvķ sviši žar sem skošanaskiptin hafa mest
fariš fram. T.d. hin fyrsta forsenda įrangurs ķ hinum klassķska jóga
patanjali er „yama": ekki aš skaša neinar lifandi verur meš hugsunum,
oršum eša gjöršum; ekki aš vera grįšugur; sannsögli; kynferšislegur
hreinleiki; ekki bara aš taka viš gjöfum (vera sjįlfstęš/ur). Annaš stig
er „niyama": innri og ytri hreinsun, hógvęrš, vera hęversk/ur,
meinlęti; örlęti, vilji til fórna; lęrdómur og tilbeišsla gušsešlis,
įkafi og trś. Jógarnir kenna aš jafnvel į „vķgvellinum", ķ
bókinni Bhagavad Gita, fer hreinsunarbarįttan fram innra meš sjįlfum manni.
Hér eru greinilega hlišstęšur meš bošoršunum 10 og kenningum Jesś.
Hindśar, kristnir menn og mörg önnur trśarbrögš styšja verkefniš „World
Ethos".
Heilaga ritningin.
Elsti trśargrunnurinn er Vedas, kenndur viš „Rishis" frį „blómaskeišinu".
Sķšar var hinu epķska Mahabharata bętt viš meš lżsingum sķnum og
forsögulegum atvikum, oft talin vera gošsögur, žar į mešal strķš og
žvķ ekki frį svo miklu „blómaskeiši". Viskubókmenntir Upanishads
fylgdu sķšan į eftir žessu. Bhagavad Gita er einn af helgustu textum
hindśa, hefširnar sem sameina fyrri Vedas meš heimspeki Upanishads og jógaspeki
og er hluti af Mahabharata. Krishna, hetja fręšiljóšsins, er įlitinn vera
yfirnįttśrulega verar sem birtist ķ lķki manns avatar (sjį aš ofan).
.
Sķšur okkar er varša önnur trśarbrögš eru framlag til betri skilnings og žvertrśarlegrar umręšu. Į žessari višbótarsķšu förum viš yfir lķkindi og mismun hefšbundinna kenninga taóisma, konfśsķusisma og kristni fyrir žį sem eru mešvitašir um andlega dżpt sķna. Žar ekki tilraun til aš lżsa fornum kķnverskum trśarbrögšum į ķtarlegan mįta. Mikilvęgir punktar verša ręddir nįkvęmlega.
Ķ hefšbundinni kķnverskri andlegri višleitni mętast żmsar svipašar heimildir:
1. Upprunalega kenningin um ęšstu regluna.
Upprunalega kenningin um ęšstu regluna, Taó, sem ekkert er hęgt aš segja
um", er einnig upprunaleg eining fyrir ašskilnaš andstęšnanna Yin og
Yang*) og eftir žaš hinna fimm frumefna"*. , Žessi upprunaleg eining
er sś sem er aš baki birtingarmyndar alheimsins.
Kristnir trśbošar, t.d. jesśķtar, komust aš žeirri nišurstöšu aš žessi
ęšsta regla samsvaraši Guš žó aš Francisku- og Benediktsmunkar og aš
lokum pįfinn hafi veriš ósammįla žvķ. Į vissan hįtt fylgir Taó"
ekki nżju upplifun Gušs sem Föšurs sem mašur getur persónulega nįlgast,
eins og Jesśs kenndi. Į hinn bóginn er mögulegt aš žetta sé eldri leiš
til aš leita og upplifa Guš, eins og var mögulegt ķ Kķna til forna.
*) Yin er kvenleg" regla sem vķkkast śt - t.d. ķ tilfinningatauginni; Yang er karlleg" regla sem er takmarkandi - t.d. ķ žvertilfinningatauginni, bįšar vinna saman. Hin fimm frumefni jaršar, vatns, trés, elds og mįlmar" eru sambęrileg hinum fjórum frumefnum eša einkennum jaršar, vatns, lofts, elds = hita eins og hinn gamli evrópski gullgeršarlistar- og dulspekilegi skólar kenndu. (Einnig voru til kristnir gullgeršarmenn). Fimmta kķnverska frumefniš, hinn svokallaši mįlmur" var stundum kallašur prima Materia" ķ Evrópu (latneska fyrir upprunalega efniš") - beriš žaš saman viš nśtķmalega eindaešlisfręši - gamlar indverskar, gušheimspekilegar og mannheimspekilegar heimildir kalla žaš ljósvaka" og lżsa žvķ į nokkrum svišum sem skila aš lokum sjö mismunandi stigum. Ķ dag myndi mašur ekki tengja slķkar gamlar hugmyndir į žrengri mįta. Žetta var hins vegar ekki einfaldlega fręšileg heimspeki. Žetta er forn tegund aš žróašri heimsfręši sem er nįnast nįttśruleg og fręšileg ķ ešli sķnu - žaš skiptir ekki mįli žó ašferšir nśtķmans séu öšruvķsi.
Žaš breytir ekki žeirri stašreynd aš iškun hinna gömlu kķnversku meistara og taóista sżna andlegt ešli. Hinn gamli skilningur um hlutverk frumefnanna" og afla ķ lķkamanum var tekinn upp žvķ mašur gat varla litiš fram hjį lķkamlegum ófullkomleika į į leiš sinni aš andlegri fullkomnum - į heildręnan hįtt. Žetta er sś tegund į andlegri višleitni sem ętlar sé ekki aš draga sig til baka frį jöršinni, ólķkt sumum öšrum andlegum hefšum austursins. Stefna į fullkomnun myndi ekki vera gagnstęš kristinnar kenningarinnar um endurlausn. Žaš hefur oft veriš gleymt aš Jesś sagši Veriš žvķ fullkomin eins og fašir yšar himneskur er fullkominn" (Matt 5:48). Ašferširnar eru hins vegar ólķkar. Hinir fornu kristnu menn vissu aš mašur gat undirbśiš sig og opnaš sig į virkan hįtt fyrir įhrifum Gušs. Žeir vissu einnig aš ekki er mögulegt aš žvinga miskunn Guš meš athöfnum a borš viš žessa: Guš er lķka frjįls.
Į milli himins, kķnverski T'ien", jöršin og mašurinn - öll eiga uppruna sinn frį sömu upprunalegu einingu - kķnverskir kennarar sįu lķkindin alls stašar. (Hinar sjö frjįlsu listir" hįskóla Evrópu į mišöldum innihéldu svipašar kenningar). Allt kapp var žvķ lagt į samhljóm mannlegs lķfs meš himnum" - sem hins ęšsta valds" ķ birta heiminum - og jöršinni. Žetta sżnir einnig trśarlegt ešli žeirrar löngunar, fyrir utan andlega ešliš.Re-ligion (śr latķnu) tįknar endurtenging viš uppruna alls. Frį kristnu sjónarmiši er Skaparinn samt uppruni og endir alls og Jesśs Kristur er hlekkurinn sem ašstošar okkur viš aš tengjast Guši.
Meš tķmanum fór fólk aš tilbišja marga ašskilda Guši": Himininn, Gušir jaršarinnar, stašbundnir andar og dżrlingar. Hugtakiš fjölgyšistrś", notaš fyrir slķk trśarbrögš, er ekki mjög skilmerkilegt žvķ Guširnir" voru upprunaleg einkenni ęšstu reglunnar, eins og einnig mį finna ķ öšrum trśarbrögšum. (Sérstakt mįlefni er tilbeišsla dżrlinga - en žaš er viršist kunnulegt fyrir sumar kristnar kirkjur).
Į žennan mįta meš žvķ aš skipta öllu upp ķ tvö póla, yin og yang, er hęgt aš halda huganum innan žessara póla; en sį sem leitar getur tekist aš komast śt fyrir žį, inn ķ dulspekilegt vitundarstig.
2. Taóismi
Žvķ sem lżst hefur veriš hingaš til er sameiginlegur grunnur seinni skóla
Lao-tse og Con-fu-tse (Konfśsķus) - sagnfręšingar telja aš žeir hafi
veriš upp ķ kringum 500 f.Kr.
Taóismi (Lao-Tse: į mešal annarra bókin Tao-te-ching") kenndi
aš bregšast viš meš hugsandi višhorfi aš gera ekkert" (Woo-Wai).
Ekkert er gert af eigingjörnum og vitsmunalegum hluta mannsins heldur meš nįttśrulegum
ešlishvötum hins góša kjarna ķ manninum - aš vera ķ samręmi viš nįttśruna.
Žetta višhorf myndi leiša til einhvers konar nįttśrulega sišareglna um fórnfżsi
og hęgversku.
Žessi góši kjarni er ekki sjįlfkrafa eins og Jesś Kristur, sem getur fariš
ķ lķki mans og er virkur žar (Jóh 15:4 ...Veriš ķ mér, žį verš
ég ķ yšur"). En gušfręšingar nśtķmans geta ekki neitaš žvķ aš
einstaklingar annarra trśarbragša eru meš góšan kjarna - lķkar sišareglur
flestra trśarbragša sżna aš hiš góša" hefur veriš tekiš alls
stašar upp. Jafnvel hinn heilagi andi blęs žar sem hann vill" (Jóh
3).
Taóistar voru įvallt žeir sem iškušu hlutina, ekki fręšimenn.
Taóismi notfęrir sér:
- Meinlęti. Žetta į sér staš innan allra trśarbragša. En žaš er einnig
iškun hvaš varšar göfgun eša umbreytingu kynvitundar (t.d. Mantak Chia,
Tao Yoga" og Tao Yoga įstarinnar".Hinar fornu austręnu leišir
hefjast oft frį botninum upp į topp", ólķkt evrópskum/vestręnum
leišum, sem hefjast yfirleitt į toppinum og į botninn", sem merkir frį
vitundinni".
- Ęfingar fyrir lķkamann, öndunn og einbeitingu fyrir aš veikja og beina
hinni lifandi orku eša Chi". Allt frį fręšilegum rannsóknum į nįlastungum
og rafmagnsnįlastungum hefur tilvist hinnar lifandi orku veriš sönnuš. Žaš
er ekki mikilvęgt aš žessir fręšimenn hafi enn ekki tekist aš skilja nįkvęmt
ešli žess fyrirbęris. Meridian" nįlastungu hafa nśna veriš sannašir,
jafnvel ķ vefnum, sem tómar rįsir". Žessi lķfskraftur er žvķ ekki
Taóistķskur", eins og sumir kristnir menn héldu heldur einfaldlega
mannlegur. Ķ tķmabili Forn-Grikkja og frumkristinna manna var slķkt kallaš
Pneuma", grķskt orš sem merkir andi og lķfskraftur einnig - lķfsandinn,
blįsinn ķ manninn af Guši -; og var einnig notaš fyrir heilagan anda. En
heilagi andinn er ķ samhengi Jesśs Krists. Ef mašur tekur ekki į móti Jesś
Krist hvernig veit mašur aš mašur sé aš upplifa hinn heilaga anda sem Jesśs
kunngerši?
- Ašferšir Taóista innihalda einnig, eins og indverskt jóga, hina hugsandi
hrifningu inn ķ upprunann, aš fara śt fyrir takmarkanir lķfsins. Leit
gullgeršarmanna aš ódaušleikanum skiptir einnig mįli.
3. Konfśsķusismi
Con-fu-tse (Konfśsķus) rįšleggur einnig fólki aš ašlagasig aš hinum
alheims sišferšilegu lögum". En ķ staš einstaklingshyggjuleiša Taóista
leitaši hann aš menntakerfi sišferšis fyrir allt žjóšfélagiš. Konfśsķusistar
unnu aš įstundun vitundar og fullkomnunar į hinum góša mannlega kjarna - meš
venjum og fordęmi annarra:
Ef mašur lęrir aš elska og virša o.s.frv. ętti sišferšilegt žjóšfélag
aš verša til.
- Frį fornum tķmum hefur t.d. morš, žjófnašur, vęndi og trśarreglur meš
lķkneski veriš bönnuš ķ Kķna.
- Eins og flest önnur trśarbrögš heimsins kenndi Con-fu-tse ... kęrleika.
Ekki gera žaš sem žś vilt aš sé ekki gert" (Geršu eins og gert vęri
viš žig")
- Žetta nęr yfir sjįlfsstjórn, manngęsku, góšsemi;
- hinar sišferšilegu dyggšir: góšvilji, réttmęti, višeigandi viršingarveršur
mįti (einnig varšandi forfešurna), örlęti, viska;
- tvöfaldir kostir samkvęmt bókinni Shu-djing: vinalegur og viršulegur,
mildur og įkvešinn, heišarlegur og kurteis, reglusamur og viršulegur, aušsveipur
og djarfur, hreinskilinn og bljśgur, umburšarlyndur og hófsamur, sterkur og
įreišanlegur, hugašur og sanngjarn.
- Žeir sóttust eftir višhorfi įnęgju śt fyrir reiši, sorgar og
skemmtunar.
Žetta eru tķmalaus gildi ķ gömlu kenningunum og gildi sem voru ręktuš į tķma
heimsveldisins.
4. Žvķ höfšu žessir tveir skólar żmislegt sameiginlegt
en einnig nokkrar hluti sem voru ólķkir. Žrįtt fyrir žaš bęttu žeir
hvorn annan upp hvaš varšar kenningar sķnar. Žetta var meira segja satt hvaš
varšar reynslu žeirra sķšar meš Bśddatrś sem įtti upptök sķn į
Indlandi en žar beindist kenningin aš žvķ aš vinna bug į veraldlegum žjįningum.
Kķnversk hof nśtķmans, t.d. ķ Hong Kong, geta lįtiš ķ žaš skķna aš
sum leiti einfaldlega aš véfréttum og helgisišum fyrir hamingju ķ lķfinu.
Žetta skżrist einfaldlega af žvķ aš sumir žekkja ekki upprunalega, andlega
dżpt - eins of flest önnur trśarbrögš.
Varšandi kķnverska hefš ętti aš minnast į sumar ašferšir sem eru ekki
beinlķnis trśarlegs ešlis: véfréttabókin I Ching; kķnverska stjörnuspįkortiš;
Feng shui" - kķnverska śtgįfa Geomancy og Baubiologie-"
(heilsusamleg uppbygging bygginga); and hin hefšbundnu kķnversku lyf sem įšur
hefur veriš minnst į.
Snemmbśin kristin kirkja ķ Kķna, sem er ekki lengur til ķ dag, žżddi" naušsynleg innihaldsefni kristni ķ samhengi Taóista į 8. öld: Martin Palmer, "The Jesus Sutras", Ballantine Wellspring, New York, USA. (Vegir Krists" styšur ekki sjįlfkrafa öll efnisatriši žeirra bóka sem nefndar hafa veriš.)
Sķšur okkar er varša önnur trśarbrögš eru framlag til žvertrśarlegrar umręšu. Grundvöllur hlutans um kristna trś er sjįlfstęš rannsókn, žar į mešal hiš gamla andlega dżpi og nśtķmarannsóknir į vitundinni. Hin gamla japanska Shinto-trś er ekki lżst ķtarlega, en nokkur sjónarmiš eru dregin fram, sem eru mikilvęg ķ žessu samhengi.
Til dęmis er japanska Shinto-trśarreglan upprunalega ein af Nįttśrulegu
trśarbrögšunum, sem eru tengd hvert öšru śt um allan heim, og eru
eldri en hin vel žekkta bśddatrś og kristin trś.
Uppruna nįttśrulegu trśarbragšanna mį rekja til tķma žegar manneskjan
hafši öšruvķsi vitund en hśn hefur ķ dag. Jean Gebser, höfundur
bókarinnar „Ursprung und Gegenwart" (į žżsku) kallaši žetta
vitundarstig „dulspekivitund". Fręšimašur į sviši vitundar Julian
Jaynes, höfundur „The origin of consciousness..." (į ensku, žżsku)
kallaši žaš „tveggja deilda hugur", meš beinni samskipti į milli
beggja heilahvelanna.*) Hęgra heilahveliš heimilaši heilstęša skynjun į
alls konar sżndum, t.d. į nįttśru, sem „verur". Vinstra heilahveliš
tślkaši žaš, aš fólk heyrši „raddir". Allar evrópskar gošsögur
meš nįttśruöndum og ęvintżrapersónum eiga uppruna sinn einnig ķ žeirri
vitund og eru ekki einfaldlega hugarburšur. Žessi gamla tegund skynjunar hvarf
žegar ritmįl og lestur tók viš af munnlegu hefšinni. Į fornöld Evrópu og
Mišausturlanda ķ kringum 500 f.Kr. hvarf hśn nįnast sem fyrirbęri meš
félagslegt mikilvęgi. Žar sem forfešur gošsagnaskeišsins dįšu oft
stašbundna eša ęttflokksanda, forfešur eša Guši var blöndun
menningarheima önnur įstęša fyrir žvķ aš hin eldri vitund virkaši ekki
lengur aš fullu. Mistökin sjįlf, sem geršu žessa skynjun ekki jafn
gagnlega, flżttu fyrir žessu ferli.
Žaš vęri rangt aš meta žessi skref vitundar į žann mįta aš hinir nżju
vitsmunir vęri dżrmętari og hin gamla leiš til aš skynja hluti vęri
gagnslaus ķ dag. Nżir hęfileikar komu fram ķ žessu ferli en ašrir
hęfileikar tżndust sem ekki er hęgt aš endurnżja einungis meš vitsmunum.
Žaš er samt sem įšur hęgt aš hafa hinn nżja greinandi huga og endurnżja
žann gamla, tżndu hęfileika hinnar hugmyndarķku nżmyndunar mešvitandi; til
dęmis meš hugleišslu. Žvķ getur samžętt vitund komiš fram sem samręmir
bęši heilahvelin. Ķ dag standa frammi fyrir okkur mörg vandamįl sem eru
viš endimörk vitsmunagetu okkar. Žaš er augljóslega mögulegt aš skilja og
leysa hinn raunverulega margbreytileika vistfręšilegra vandamįla į andlega
svišinu. Dörner (Žżskaland) ręddi um „fjölžętta vitund",
naušsynleg til aš skilja og leysa vistfręšileg vandamįl; en nemendurnir sem
hann prófaši vantaši nįnast aš fullu žessa vitund. Ķ dag getur mannkyniš
einnig fengiš hvatir frį slķkum for-vitsmunalegum hefšum įn žess aš taka
upp hina gömlu dulspekivitund. Žvķ eru ęvintżri enn gagnleg fyrir börn ķ
dag: žetta hjįlpar viš aš stöšva snemmbśna visnun ķ virkni hęgra
heilahvels.
Ķ frumkristni léku „gjafir hins heilaga anda" mikilvęgt hlutverk (mešal annars Jóh 16; Kor 12, 7-11; Pos 2, 17-20. Sjį einnig kaflann „Fyrsti hvķtasunnuatburšurinn..." ķ megintextanum.) Hinn heilagi andi er gušdómlegur mįttur sem gerir mannlegri sköpunargįfu kleift aš vķkka śt fyrir sjįlfa sig. Žó aš andinn sé ekki einungis virkni ķ hęgra heilahvelinu notar hann žaš lķka. Hinn heilagi andi er samt tengur Jesś Krist. Žó aš Jesś hafi sagt viš lęrisveina sķna: „Vindurinn (andinn) blęs žar sem hann vill" - ef mašur tekur ekki į móti Jesś Krist hvernig veit mašur aš mašur sé aš upplifa hinn heilaga anda sem Jesśs kunngerši?
Žó aš sköpunarsagan hjį sumum hefjist meš sköpun himins og jaršar hjį sumum (og undirheimum) tekur hin japanska sköpunarsaga žessu sem gefnum hlut. Guširnir koma sķšan fyrirvaralaust fram ķ žeirri mynd og dveljast ķ öllum žremur heimunum; į jöršu mį einnig finna manninn, ķ undirheimum eru margir af žeim lįtnu og djöflar. Viršulegum forfešrum var einnig bętt ķ hiš japanska gušsrķki (...)
Viršingin į sér staš heima eša ķ „helgidómum" (musterum), ķ gegnum afmarkašar bęnir (žakkargjörš og beišnir) og meš žvķ aš fórna nįttśrulegum vörum eša tįknum. (...)
Ķ nįttśrulegum trśarbrögšum sinna töfralęknar yfirleitt mišlęgu hlutverki en žeir bśa yfir sérstakri žekkingu og mišilskenndum hęfileikum - en prestar eru ķ forystu ķ Shinto - trśarreglunni.
Sišferšilegar kenningar: Til dęmis ķ Shinto - trś
mįtti finna lista yfir syndir; sišferšilegar meginreglur voru žróašar ķ
samband viš önnur trśarbrögš, svipašar žeim sem önnur trśarbrögš
heimsins hafa aš bera.
(…)
*) Jaynes gaf til kynna aš hiš gamla hlutverk
heilans vęri nęgileg śtskżring fyrir upplifanir varšandi gušdómlegan eša
nįttśrulegan kraft. Nišurstaša okkar sżnir aš žetta er ekki rétt.
Nišurstaša hans svarar ekki spurningunni hvaš hinar skynjušu verur „séu".
Hvorki „Guši" né Guš mį finna ķ heilanum. Žetta er sérstakt stig
raunveruleika og ašeins heilinn getur tślkaš žaš į įkvešinn hįtt. Hinn
fyrrnefnda dulspekileiš viš skynjun var sérstaklega ófęr um aš framleiša
hugarburš slķkar vera į tilbśinn hįtt eins og nśtķmavitundin getur gert.
Aš sama skapi endurspegla andlegir draumar eša hugleišsluupplifanir stundum
eitthvaš sem er alls ólķkt einföldum įhrifum daglegs lķfs.
**) Ķ Evrópu til dęmis žegar Hómer samdi sagnakvęši
sitt žį tilheyrši žaš tķmabil gošsagnaskeišinu og sķšari tķmi hinna
grķsku heimspekinga sżnir žegar vitsmunalega vitund.
Aukakaflar į ensku
og žżsku:
Gömul bandarķsk trśarbrögš Dagatal Majanna
Mat į grķskum trśarbrögšum
Athugasemdir varšandi hina snemmbśnu rómversku trś
Frumgermönsk trś
Keltnesk trś
Frumslavnesk trś
Frumbaltnesk trś
Frumbasknesk trś
Frumfinnsk trś
.
1)
Oršiš „Religion" (trśarbrögš) er uppruniš śr latķnu re-ligio = endur-tenging; meš Guši, sem einnig tekur aš sér mynd „innan frį". Aš vissu leyti sambęrilegt viš almynd žar sem fyrirbęriš er į męlikvarša af svipašri stęrš.Skilningur dżpri vandamįla ķ mannlegu lķfi
Lķkt og heilun meš bęnum er ķ framhaldi af mannlegum breytingum hęgt aš spyrja spurningu Jesś: „Viltu verša heill?" (Jóh 5,6); eša veist žś hvaša gallar žś enn hefur sem verša aš umturnast ef žś vilt komast į leiš Gušs? „Raušan žrįš" er unnt aš finna falinn bakviš augljóslega mjög einföld og sjaldan trśarlega įlitin skilaboš. Er barn žroskast frį unglingsskeiši til fulloršinsįra öšlast žaš nżja hęfileika sem hins vegar oft hylja upphaflega hęfileika til upplifunar. Seinna meir getur mašur enduröšlast žessa nįttśrulegu eiginleika. Žeir hęfileikar sem bęttust viš halda sér en žaš slaknar į heršingu ešlisins eša žį aš heršingin hverfur alveg. Klofnun mannsins ķ huga og lķf kemur til vegna sįlręn-andlegra eša utanaškomandi „brota" ķ lķfinu vegna ósamręndar mišju ķ „hjartanu" - er į žann hįtt unnt aš sameina į nż af hinum mismunandi vegum. Hęgt er aš sżna fram į žaš aš „įvöxtur af žekkingartrénu" ķ paradķsargošsögninni bendi til žessarar klofningar og aš ummęlin „ef žér snśiš ei viš og veršiš eins og börn, komist žér aldrei ķ himnarķki" byggi į dżpri skilningi į möguleikanum til aš breyta eša snśa viš - Matt 18,1-3; Mark 10,15; Lśk 18, 17. Mįliš snżst ekki einungis um barnaleg hispursleysi heldur um upphaflegan grundvöll žróunarinnar sem er hreinlega upprunanlegt 2), m.ö.o. forteiknaša grunnmunstur sem er tapašur hluti af „notkunarleišbeiningum" mannsins. Leiš žessi getur nįš langt śt fyrir utan skilningsmešvitund žį eins og hśn er takmörkuš nś til dags.
2) Archetypal" (erkitżpķsk", upprunanlegur): hugtak śr djśpsįlfręšinni eftir C.G.Jung o.s.f.; grunnmunstur mannleg tilverunar sem hęgt er aš upplifa sem mismunandi myndir, t.d. ķ draumum. En erkitżpurnar" innihalda einnig ķ miklum męli blandaš, villandi efni. Guš" sem gamall mašur og einstök atriši um himin" og helvķti" eru slķk erkitżpķsk" tįkn hjį ómešvitaša fjöldanum". Hvaš žaš nįkvęmlega er, vissi Jung ekki. Aš minnsta kosti er įkvešinn kjarni žessa mešvitundarstigs meira og minna til stašar hjį öllum einstaklingum meš myndir sķnar og hugmyndir sem žröngvaš er upp į fólk. Žannig birtist žetta eins og frumminning frį žvķ mjög snemma ķ mannkynssögunni - jafnvel fyrir tķmabil gošsagnarkenndrar vitundar", eins og lżst er ķ kaflanum okkar Vitund, heilarannsóknir og frjįls vilji". Žetta vitundarstig inniheldur einnig slķkar andstęšur - sem sjįst aš hluta - eins og fjallaš er um į sķšunni okkar Kristilegt višhorf..., žrišja leišin. Viš nįnari skošun birtist Gušsmyndin į žessu stigi frekar sem mjög vandrįšin skopmynd af Guši. Žvķ varar einnig t.d. hin tķbetska bók hinna daušu (Bardo Thödol), žar sem C.G. Jung hafši ritaš formįla, lifendur viš žvķ aš bregšast ekki viš hinum blekkjandi gušum og djöflaverum žessa stigs eftir daušann. Svipuš rit voru til ķ hinu forna Egyptalandi. Meira aš segja dulspekingar ķ Kristilegu umhverfi vöru gagnrżnir į slķkar verur, žvķ žęr komu örugglega einnig fyrir ķ draumum og hugleišslu. Ęvintżri hafa reynt aš hafa įhrif į žennan tįknheim meš skapandi hętti, en žaš getur sannarlega veriš gagnlegt fyrir börn. En fulloršnir geta reynt aš fara lengra en žessi tįkn - tįkn sem hafa tekiš į sig margvķslegar mannlegar hlišar. Listin viš žaš er aš leita Gušs meš beinum hętti ķ staš žess lįta hann verša strax aš engu.
Žaš merkir ekki aš mašurinn geti nįš žessu markmiši eingöngu meš eigin kröftum. Jesś bķšur raunhęfa leiš og kraftinn eša nįšina til aš aš nį žvķ. Leitarmenn sannleiks um Krist - dulspekingar og alkemistar - hafa augljóslega gengiš slķkar leišir til fullnašar (sbr. t.d. Matt 5,48; Jóh 10,34;...). Svo hafa ašrir kristnir menn öšlast slķka reynslu bęši mešvitaš eša ómešvitaš. Žetta er óhįš žvķ hvort aš žeir ašallega gengu innri leiš eša hvort žeir stundušu trś sķna ķ félagslegum tilgangi, eša žį hvort žeir – žį ķ skilningi „fullkomins kristindóms" – sameinušu hvort tveggja. Leitaš hefur veriš aš afli gegn klofningu mannsins ķ mörgum menningum; višleitni taótiskra alkemista og żmis afbrigši af jóga o.s.frv. bera merki um žaš 3).
3)
Indverska oršiš „Yoga" (jóga), oršrétt = „tengja ķ ok" merkir einnig leit aš sameiningu viš žaš upprunalega og hiš óendanlega. Žetta žżšir žó ekki aš slķkar hugleišingar leiši okkur aš sama takmarki og vegi Krists.„Gušsmašurinn"Jesś Kristur, hinn "nżi Adam", er dęmi um žaš aš menn geta upp frį žeim tķma enduröšlast į nż sķna huldu upphaflegu eiginleika og aš žvķ er komiš aš žęr afvegaleišingar sem žegar eru oršnar hęttulegar verši fęršar į rétta braut. Hann gat sem „lukkutilfelli" fyrir heiminn sameinaš ķ sér tenginguna viš hina upphaflegu uppsprettu aš tilgangi lķfsins - Guš - og hįžróaša vitund mannanna. Hann sigrašist į kröftum eyšileggingarinnar. Žrįtt fyrir žaš aš vera frįbrugšinn öšrum mönnum var hann jafnframt mašurinn sem gat framkvęmt žaš į žennan hįtt. Fólk getur žvķ gert žetta, sérstaklega į mešvitašan mįta. Og jafnvel fyrir žį sem ekkert vita um hinn sögulega Jesś hefur lķf hans sem og upprisa hans įhrif į žį – žessu mį m.a. lķkja viš žaš žegar aš dżr į eyju einni lęra eitthvaš hrašar žegar dżr į annarri eyju hafa lęrt žaš, žar sem žau hafa einhvers konar sameiginlegt aflsviš eins og t.d. R. Sheldrake komst aš.
Möguleikinn fyrir innra samband mannsins viš Jesś og Guš er lķka til stašar įn milligöngu kirkjunnar; jafnvel žó aš hentugur félagsskapur kristilegra trśbręšra sé yfirleitt gagnlegur. Hinar mótsagnarkenndu gušfręšitegundir er klufu hiš heilsteypta ešli Krists ķ andlegan rįšgjafa og félagslegan sišbótarmann eru ekki lengur sķšasta hįlmstrįiš žó žęr geti veitt vķsbendingar, sérstaklea ef einstaklingurinn žekkir fleiri en eina. Hver mašur getur stillt sig inn į Jesś, t.d. heima hjį sér, en einnig śti į markašstorgi. Žaš er annars vegar unnt meš žvķ aš minnast varšveittra eiginleika hans (gušspjöllin). Sį hinn sem er hins vegar opinn fyrir žeirri stašreynd aš hęgt er aš skynja Krist jafnvel eftir dauša hans getur įlitiš Krist sem virkan ašila ķ nśtķmanum. (Margir vitnisburšir eru til um fólk sem lifir af dauša sinn; yfirleitt ķ öšru įstandi en Kristur). Žessi tilfinning veršur möguleg „ķ nafni hans" ž.e.a.s. meš honum sameinušum sem 'stórum bróšur' er umlykur alla. (sjį Jóh 15,16; Matt 6, 7-15; Matt 18,19-20). Til dęmis:
Guš, upphaf mitt, hjįlp mķn og von! *) Sį sem hefur tilhneigingu til aš
lįta Marķu fylgja meš getur gert žetta. Karlmannlegir og kvenlegir
eiginleikar mannsins verša žannig dregnir upp. |
Žżšing sišfręšinnar į žessum vegi
Eitt stig į veginum „įst til Gušs", sį er ofar öllum stendur, „elska nįunga žinn eins og sjįlfan žig" (Matt 19, 19). Aš elska sjįlfan sig, getur veriš hluti af žeirri višleitni aš žekkja hlutverk sitt ķ kringum sig. Įstin getur gert manni kleift aš tengjast Jesś žar sem žaš er megineinkenni hans įsamt visku. Einnig munu góš verk ķ anda Krists oft gera veg Krists greinlegri. Jesśs varšveitti hinar gömlu sišfręšilegu grunnreglur; žvķ (yfirleitt) „ žaš sem mašur sįir, žaš mun hann og uppskera" (Gal 6,7); en hann lagši meiri įherslu į įbyrgš einstaklingsins heldur en hin ytri lög. Hérna getur mašur upplifaš aš žaš er eitthvaš innra meš okkur, t.d. eitthvaš sem skynjaš er sem vitund, sem er samstķga andanum sem Kristur var dęmi um ķ gegnum lķf sitt. Žennan punkt er sjįlfstętt hęgt aš upplifa ķ hjartanu, sįlinni eša ķ andanum. Žaš er gagnlegt aš yfirfęra žekkta eiginleika Krists į mann sjįlfan eins oft og mögulegt er; svo aš beinna samband geti komiš upp, skiptir ekki mįli žó įhrifin séu lķtil til aš byrja meš.
Mįtturinn sem žróast meš okkur į žennan hįtt meš nįšinni getur lašaš aš sér lękningarafl ķ gegnum „ytri" Krist og Guš. Hérna getur einstaklingsbundin upplifun einnig veriš mismunandi; ķ žessu tilfelli geta įhrifin į mann sjįlfan og samhengiš veriš öflug. Žessar upplifanir, sem fįeinir „dulspekingar" og „dżrlingar" upplifšu įšur, geta nśna dreifst į mešal fįbrotins fólks į okkar „opinberunartķma", mašur sér kannski ekki mikilvęgi žess strax og žvķ veršur aš minnast į žaš hér. Hinir viškomandi geta samžykkt žetta umbreytandi afl; annars getur vošinn veriš vķs fyrir žį sem hafa ekki žróaš nógu mikiš af eiginleikum meš žvķ, žannig getur žaš veriš skynjaš sem einhvers konar „dómur".
Leiddu mig svo ég skaši ekki ašra į vegi sķnum
til žķn*. *) sjį „Sišfręšilegar
grunnreglur" |
Skyld žróun į stórum męlikvarša, ķ menningarheimum sķšan į forsögulegum tķma
Eins og hjį žroskastigunum frį barninu til žroskašs manns įttu sér staš röš sambęrilegra mešvitunarstiga ķ mannlegum menningarheimum. Žaš hafši annars vegar ķ för meš sér nżja eiginleika (meira frelsi fyrir viljann, tilfinningar og hugsanir). Į hinn boginn minnkaši žaš upphaflegt traust til „sköpunar" ķ heild sinni, og žar meš fjölgaši vandamįlunum. (Sjį til dęmis Jean Gebser, „Ursprung und Gegenwart" - į žżsku: hver eftir annarri meš „śreltum", „töfrum", „dulspekilegum" og vitsmunarmešvitušum hętti, auk žess getur vitund žróast meš meiri sameiningarhęfileika). Framśrskarandi verur ašstošušu viš aš gera slķkt skref gagnleg fyrir menningarheima sķna. Žetta įtti sér staš žrįtt fyrir allar hindranir, en eins og minnst var į skašaši žaš eldri eiginleika. Nśna veršur mannkyniš aš višurkenna įskorunina, aš öšlast stjórn į frekari žróunarskrefum, ef žaš vill lifa af. 4). Žessir möguleikar hafa veriš til stašar ķ um 2000 įr. Žessi žróun mį ekki lengur skerša fyrri eiginleika eins og vitsmunina. Ef nógu margir einstaklinga žróa meiri almenna skynsemi og endurnżja tengingu sķna viš sinn gušdómlega uppruna 1) getur mannkyniš sigrast į opinberunarhamförum meš ašstoš aš „ofan". Žaš eru tengsl viš ašgeršasinna ķ heiminum eins og frišarhreyfinguna, allt fólk sem hefur góšan vilja mun hafa įkvešiš hlutverk ķ „leiknum". Mikiš af fólki, žvert į trśarlegar stefnur, er augljóslega aš leita aš žessu. Žaš stķgur inn ķ framtķšina og ašstošar aš vinna meš fortķšina - žó įkvešin „mešalmennska" geti veriš til stašar. Žaš skiptir ekki mįli hvort mašur telji markmišiš vera aš „bjarga" mannkyninu eša telji žetta vera vitundarframfarir. Hiš nśtķma gildismat veršur aš umbreyta, žvķ žaš er augljóst hvert hiš „gamla kerfi" leišir okkur. Allt er hluti af heildinni, žvķ hjįlpa allar góšar dįšir heiminum.
4)
Viš erum ekki sammįla hinu neikvęša višhorfi ķ sķšustu bók Herberts Gruhl „Himmelfahrt ins Nichts" (į žżsku, „Upprisa er ekki neitt"), ašeins sökum žess aš mašur finnur fyrir gleymdum uppruna žróunar og afls sem er žrįtt fyrir allt bara möguleiki: Guš.
Fylltu fólk innblęstri til aš setja įkvaršanir er
varša lķf og dauša ķ žķnar hendur *. *) Hér mį bęta upplżsingum viš, eša
hugleiša slķkt eftir bęnir, į žennan mįta: 'aš binda enda į
uppörvun į ofbeldi, 'leysa vandamįl meš žvķ aš taka ķ burtu žaš
sem orsakar žau', 'aš halda frišsamlegar samręšur milli góšviljugra
sem eru innan trśarbragša', ... . |
Fyrir liggur sem sagt „umsnśningur" gangvart Guši bęši į smįum sem og stórum męlikvarša
Ekki eru ašeins mannlegar hugmyndir um trśarbrögš mikilvęgar, heldur hinn upplifaš tenging viš Guš.
Jóh 16,12-13: „Enn hef ég margt aš segja yšur en žér getiš ekki skiliš žaš nś. 13: En žegar andi sannleikans kemur mun hann leiša yšur ķ allan sannleikann. Žaš sem hann segir yšur hefur hann ekki frį sjįlfum sér heldur mun hann segja yšur žaš sem hann heyrir og kunngjöra yšur žaš sem koma į.
Til baka ķ innihald žessa hluta
.
- ķ hinu innra og ytra lķfi.
Almennt:
Las ég „Kynninguna į tilgangi og notkun žessa lesmįls"? (Ef ekki: geršu žaš nśna).
Hef ég lesiš kaflana ķ röš? (Ef ekki - og ef ég hef įhuga į višleitni til aš jafnast viš Guš: geršu žaš nśna).
Ef ég žekkti ekki tengda kafla biblķunnar lagši ég žį į mig aš lesa žį? .
Hef ég kynnt mér efniš įn žess aš fį į tilfinninguna aš ég hafi litiš lauslega yfir fyrri kafla ķ lesmįlinu eša ķ biblķunni sem ég skildi ekki? (Annars skaltu gefa žér góšan tķma ķ kaflann aš nżju.)
Las ég og notaši „nįkvęmar įbendingar, kristin hugleišing..." sem mögulegt hjįlpartęki til aš finna dżpri skilning, upplifun og nżta mér efniš til fullnustu? .
Hef ég almenna hugmynd um mķna nśverandi hęfileika, persónueiginleika,
venjur? (Ef ekki: veltu žvķ žį fyrir žér og skrifašu slķkt nišur).
Ef svariš er jįkvętt: Er įkvešinn eiginleiki, tengdur žvķ sem ég var aš
lesa, sem ég vil bęta og bišja fyrir į aškallandi hįtt, eša er žegar aš
žróast?.
Velti ég fyrir mér aš veita mķnum nżjasta skilning ķ mķnu daglega lķfi?.
Er ég žegar opin/n fyrir handleišslu vitundar minnar?.
Hef ég reynt aš finna eša framkvęma beinni handleišslu af hendi Gušs ķ gegnum Jesś Krist į vegi mķnum?.
Hvar stend ég svo ķ sambandi mķnu viš Guš?
Til baka ķ innihald žessa hluta
.
Žér er heimilt aš prenta efni af sķšunni og gefa afrit af žvķ til einstaklinga sem hafa įhuga į žvķ įn žess žó aš gera breytingar į efnisatrišum hennar; höfundarréttur hvķlir hjį okkur.
Framleitt 1991-2015;
birtist fyrst į Internetinu 31. janśar 2001; žetta er śtgįfa į ķslensku
frį (meš sķšari breytingum).
Ķ boši er heildarśtgįfa megintextans įsamt flestum aukasķšum: sem
.pdf-skjal (… kB; žaš er ķ kringum … blašsķšur = 546 kB ), krefst
hins ókeypis hugbśnašar Acrobat
Reader.
Heimasķšan gęti veriš nżrri śtgįfa heldur en öll žessi skjöl sem hęgt
er aš hala nišur.
Höfundur: Verkefniš Vegir Krists (Christuswege / Ways of Christ ™).
Śtgefandi žessarar Internetśtgįfu er Helmut Ziegler.
Vefsķšan „Vegir Krists" er rannsóknarverkefni. Vefsķšan „Vegir Krists" hefur alkirkjuleg sjónarmiš og styšur frišsöm samskipti og dżpri skilning į milli trśarbragša. „Vegir Krists" er óhįš kirkjum og öšrum samtökum – og er žvķ aldrei vķsaš til einnar trśar. Kjarni trśarinnar helst įn žess aš grķpa til bókstafshyggju og öfga. Į vefsķšunni fer ekki fram trśbošastarfsemi og hśn safnar ekki mešlimum. Meš vefsķšunni er hvorki ętlaš aš hafa fjįrhagsleg né pólitķsk įhrif.
Meginsviš vefsķšunnar eru öll atriši sem snśa aš kristinni trś sem og žvertrśarleg samskipti viš önnur trśarbrögš. Meginsvišiš snżr aš vķštękri lżsingu į oft vanręktum andlegum hlišum kristinnar trśar. Litiš er į frekari įhersluatriši varšandi félagslegar hlišar og spurningar kristindómsins meš žessum einstaklingsmišaša hętti af jafn mikilli alvöru. (Sjį einnig Kynning į megintextanum og nįkvęmu įbendingarnar.)
Žżšingar į žessari
sķšu yfir į önnur tungumįl en ensku og žżsku eru ekki alltaf lesnar yfir.
(*war unter e-mail)
Žęr er ekki endilega hęgt aš tślka sem merki um afstöšu til įstands eša
ašstęšna ķ įkvešnum löndum..
„Vegir Krists" styšur ekki sjįlfkrafa öll efnisatriši žeirra heimasķša og bóka sem nefndar hafa veriš.
Tölvupóstur (e-mail): ways-of-christ.com : Vinsamlegast skrifiš į ensku eša žżsku, ef mögulegt er.
Hęgt er aš nįlgast prentaša śtgįfu af žessu efni į žżsku meš žvķ aš skrifa: Boehm, "Bewusst", Im Dorfe 21F, D-24146 Kiel, Žżskaland, fyrir 3,50 Evrur; Śtgefandi og handhafi höfundarréttar prentašs efnis er O.Boehm. Gefiš śt ķ jślķ 2001.
Til baka ķ efnisinnihald žessa hluta